ZEE WORDT EEZ

België bakent een Exclusieve Economische Zone af in de Noordzee. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is een betere bescherming van het mariene leefmilieu hiervan het belangrijkste gevolg.

Momenteel buigt de Raad van State zich over een federaal wetsontwerp dat een Exclusieve Economische Zone ( EEZ) wil instellen voor onze Vlaamse kust. Een EEZ of 200-mijlszone is een marien rechtsgebied waar de kuststaat een aantal rechten en bevoegdheden kan uitoefenen. Die hebben vooral te maken met de exploratie en exploitatie van natuurlijke rijkdommen van water, bodem en ondergrond.

Gasbellen en olievelden hoopt België niet te vinden in zijn EEZ, die door de aanwezigheid van Engeland overigens slechts reikt tot ongeveer 60 kilometer (dus geen 200 mijl) van de kust. Eddy Somers, hoogleraar volkenrecht aan de Universiteit Gent: “Het belang ligt vooral in de bescherming van het leefmilieu. Vroeger was dit gebied volle zee. Een schip onder vreemde vlag dat zijn tanks spoelde of afval loosde, kon men niet voor een Belgische rechter brengen. In dat geval was alleen een rechter van de vlagstaat bevoegd. Vooral met exotische, goedkope vlaggen leverde dat problemen op. Nu zal België een overtreder voor zijn eigen rechtbanken kunnen dagvaarden.”

Daarnaast zijn er juridische bevoegdheden voor het oprichten en beheren van kunstmatige installaties en heeft de kuststaat rechtsmacht met betrekking tot de bescherming van het mariene milieu en het wetenschappelijk onderzoek.

De ruime bevoegdheden inzake de exploitatie in de EEZ zijn voor de meeste kuststaten vooral van belang voor de controle op de visserij. De quotaverdeling en de controle hierop zijn voor België echter grotendeels Europees geregeld. “De EEZ maakt het wél mogelijk forser en met meer kans op resultaat op te treden tegen overtreders van de Belgische visserijwetgeving én hen voor een Belgische rechter te brengen,” zegt Somers nog.

De EEZ vindt haar oorsprong in het VN-Zeerechtverdrag van 1982, dat sedert 1994 door voldoende landen werd geratificeerd om van kracht te zijn. Frankrijk, Zweden, Noorwegen en Duitsland bakenden al hun EEZ af, andere landen zijn daar nu mee bezig. In België werd tot de instelling van een EEZ besloten op de ministerraad van 16 januari 1998. Wordt ons land nu een stuk groter? “Toch niet. Een EEZ behoort niet tot het staatsgebied. Zo geldt er een absolute vrijheid van scheepvaart,” legt Somers uit. “Dit, in tegenstelling tot de 12-mijlszone of de territoriale wateren waar een soevereine staat de volheid van bevoegdheid heeft en andere landen slechts aanspraak kunnen maken op het recht op onschuldige doorvaart. In mijn optiek – maar ik word daarin niet door iedereen gevolgd – maken de territoriale wateren ten volle deel uit van het staatsgebied.”