ZAKENADVOCATEN ZIJN VAAK STOOTKUSSENS

Er zijn constant belangenconflicten waarbij je de juist afwegingen moet maken. Maar er zijn situaties waarin je inderdaad zo erg met je vingers tussen de deur zit, dat je alleen nog maar kan piepen en niet meer kan of mag optreden. Ja, dan moet een advocaat zich onthouden. Dat is evident,” beklemtoont Louis Verbeke. “Zulke afwegingen maken we allemaal, elke dag. Ook in de journalistiek, of niet? Wat kan er voor een advocaat niet gebeuren bij de begeleiding van een overname.”

Vooral in Amerika bemoeien advocaten zich op een extreme manier met alle facetten van het zakenleven. Er wordt zuiver op de procedure gespeeld.

LOUIS VERBEKE. “Ja, de cijfers die ik in mijn hoofd heb is dat in de VS ongeveer 10 % van het bruto binnenlands product (bbp) gespendeerd wordt aan het juridische bestel, in de breedste zin van het woord. Het gaat hier niet alleen over advocaten, maar ook over magistraten, getuigen, detectives en zo verder. En 3 % van het bbp wordt besteed aan het tort-gebeuren: de geruchtmakende monsterprocessen rond bijvoorbeeld asbest. In Europa spenderen we volgens diezelfde bronnen 1 % van het bbp aan het hele juridische gebeuren. Wij werken in essentie met een schriftelijke procedure, waarbij de rechter op basis van stukken en de besluiten zal beslissen welke partij gelijk of ongelijk heeft. In de VS is er de jury trial en het volledig mondelinge karakter van de procedure. Dat betekent dat een contract bij wijze van spreken niet voorgelegd wordt aan een rechtbank, iemand zal aan de onderzoeker vertellen wat er in dat contract staat. In een Amerikaans proces kruipt vijftig keer meer tijd dan in een Europees proces en die tijd moet vergoed worden.”

Hoe is het om als zakenadvocaat genoemd te worden in het L&H-onderzoek? Wat met het beroepsgeheim en de kleinere bewegingsvrijheid om zich te verdedigen?

VERBEKE. “Het beroepsgeheim is zo oud als het beroep van advocaat, zoals de eed van Hippocrates voor geneesheren. In de simpele situatie van een advocaat die een verdachte verdedigt in een moordzaak of diefstal, zal per hypothese die advocaat de moord niet mee georganiseerd hebben. De situatie waarin een advocaat adviseert, is een andere toestand. De regel van het beroepsgeheim is strafrechtelijk gesanctioneerd. Het standpunt van de balie is: je hebt het recht niet om vertrouwelijke beroepskennis met iemand te delen. Dat is wat ik gezegd heb aan de L&H-onderzoekers: reken niet op mij of op ons, want de wet verplicht ons om niet met u te spreken. De enige uitzondering is, en die staat in de wet, dat het principe van zelfverdediging prevaleert op het principe van het beroepsgeheim. Je mag dus jezelf verdedigen, enkel zoveel als nodig, met elementen van het geheim dat je als beroepsuitoefenaar leerde. Dat is dus koorddansen, omdat je die kennis niet mag gebruiken om iemand anders in de problemen te storten.”