Wie hoog wil klimmen, moet veel rustpunten inbouwen

De dag nadat Paul Hauspie schuld had bekend op het L&H-proces, overleed Edmund Hillary, de man die samen met Terzeng Norgay in 1953 voor het eerst de top van de Everest had bereikt. De Everest overwinnen werd onmogelijk geacht. Maar met militaire precisie, onder leiding van kolonel John Hunt, werd op 29 mei 1953 het onmogelijke toch gerealiseerd.

Het succes van de expeditie was het resultaat van zorgvuldige planning, militaire organisatie, schitterende logistiek en de kwaliteit van enkele topklimmers. Alle roem is gegaan naar de twee klimmers die de karwei hebben afgewerkt. Voor hetzelfde geld hadden Bourdillon en Evans de klus geklaard, maar zij moesten op honderd (verticale) meter van de top opgeven.

Elke professionele expeditie naar de top van de Everest volgt het basisprincipe: de top is slechts halverwege. Ongeveer 80 % van de dodelijke slachtoffers valt bij de afdaling. Als je zo geobsedeerd geraakt door de top dat je de terugkeer verwaarloost, dan ben je een sukkelaar. Dan lijd je aan ‘summit fever’, een dwaze passie om te allen prijze de top te bereiken.

Dat is natuurlijk waarom we L&H koppelen aan de Everest. L&H is een klassiek verhaal van summit fever. Toen men de charismatische klimmer George Mallory (verongelukt in de buurt van de top) vroeg waarom hij de Everest beklom, antwoordde hij ‘omdat hij er is’. Jo & Pol hadden grote dromen en het is ondertussen overduidelijk dat die dromen echt niet gericht waren op persoonlijke verrijking of op bedrog. De uitdaging van de spraaktechnologie lag er nu eenmaal en een visionair als Jo Lernout zag beter dan wie ook wat spraaktechnologie allemaal kon inhouden.

De mens is een sprekend dier. Wie spraak zou kunnen automatiseren had een nieuwe mens gecreëerd. En de expeditie naar de top van de toepasbare technologie leek wel te slagen. Participaties van Microsoft, steun van minister-presidenten, eerste ministers, koninklijke prinsen, omringd door topadviseurs en topbankiers. Alles wees erop dat de top enkel nog een kwestie van volhouden was.

Men beklimt de Everest meestal langs dezelfde route als de expeditie van Hunt. Het basisprincipe is ‘climb high, sleep low’. Men verblijft gedurende verschillende weken in het basiskamp om zich progressief aan te passen aan het lage zuurstofgehalte in de lucht. Vanuit het basiskamp maakt men steeds hogere tochten, tot men er helemaal klaar voor is, om dan op korte tijd, als het ware in één ruk, van het basiskamp te klimmen naar kamp IV, het kamp van waaruit men naar de top zal doorstoten en waar men ook uitgeput zal terugkeren.

Wie het boeiende verhaal van Lernout & Hauspie leest, vooral zoals Lernout het zelf heeft beschreven, kan alleen maar vaststellen dat er enkel hoog werd geklommen en nooit laag werd gerust. Summit fever kreeg de volledige vrije hand, ook bij alle ‘vrienden’ die rond het tweetal hingen. Men gaf zich niet de tijd om rustig te leren wat het betekent op de Nasdaq genoteerd te zijn, wat het betekent grote acquisities te doen, wat het betekent creatieve financiële constructies op te zetten.

Het moest rap gaan. Dit kan in de pioniersfase. En die leek bij L&h wel eeuwig te duren. Het is geweten dat je in de buurt van de top van de Everest nauwelijks nog helder kunt denken (je denkt met je achterste heeft ooit een Deense bergbeklimster gezegd). Je moet afstand kunnen nemen, je moet de terugweg al voorbereiden. De Everest kan je echter betoveren, kan je verleiden. Maar de prijs die je betaalt voor deze koorts, om verliefd te worden op een onmogelijke droom kan heel erg hoog liggen.

Bijna alle partijen rond L&H stuwden het duo naar boven, bijna geen enkele partij remde ze af. Summit fever had toegeslagen in Ieper, West-Vlaanderen, in België. De huidige kredietcrisis toont aan dat ook banken voor ze het weten aan ‘summit fever’ lijden.

De schuldbekentenis van Paul Haus-pie maakt de case-‘L&H’ erg transparant. De verdediging van Jo Lernout maakt het allemaal wat verwarrend. Spionage, pogingen om prachttechnologie gratis in de hand te krijgen, verraad van managers, dat zijn de sneeuwstormen, de bijgelovige sherpa’s, de lafheid van sommige expeditieleden. Al deze factoren verklaren zelden waarom een expeditie zichzelf in de verdoemenis klimt. Ze spelen wel mee. Maar het is de zorgvuldige voorbereiding, de gerijpte ervaring en de juiste strategie die ervoor moet zorgen dat deze factoren de expeditie niet in gevaar kunnen brengen.

Toen Hillary het basiskamp bereikte, sprak hij de historische woorden: “We knocked the bastard off.” We hebben de smeerlap eronder gekregen. Dat is L&H niet gelukt. Iedereen dacht dat L&H al kamp IV had bereikt. Achteraf gezien, met veel wijsheid achteraf, want spraaktechnologie is nog altijd niet echt doorgebroken, blijkt dat L&H nog volop aan het klimmen was tussen kamp II en III. Met andere woorden: de echte doorstoot naar de top was nog niet eens begonnen. Maar hun voorraad zuurstof, beschuiten en water was al lang opgebruikt en de sherpa’s waren al uitgeput. Ook in het bedrijfsleven zijn er toppen die te hoog liggen. (T)

Marc Buelens – de auteur is hoofddocent aan de universiteit gent en partner van de vlerick leuven g