West-Europa

BELGIË

BBP: 264,4 miljard dollar

BBP per hoofd: 25.700 dollar

Aantal inwoners: 10,27 miljoen

Groei BBP: 2,5%

Inflatie: 1,1%

De regering wil graag de loon- en inkomstenbelastingen verlagen, en terecht. De belastingdruk in België is een van de hoogste ter wereld: een goede reden voor bedrijven die in Europa willen investeren om dat niet in België te doen.

Premier Guy Verhofstadt (VLD) wil ‘s lands gênant grote overheidsdiensten inkrimpen. België heeft tweemaal zoveel sectorministers als Frankrijk, met amper een zesde van de bevolking van het buurland.

DENEMARKEN

BBP: 186,2 miljard dollar

BBP per hoofd: 34.800 dollar

Aantal inwoners: 5,36 miljoen

Groei BBP: 2,4%

Inflatie: 2,2%

De linkse partijen die de coalitieregering haar kleine meerderheid in het parlement verschaffen, hebben steeds meer kritiek op het immigratiebeleid en op welzijnskwesties. De regering moet wel luisteren, zeker nu de bevolking zich tegen haar keerde en zich in een referendum heeft uitgesproken voor deelname aan de gemeenschappelijke munt. Vervroegde verkiezingen overleeft ze niet.

Reken op weer een jaar van degelijke economische groei in 2001. De export groeit niet zo uitbundig als voorheen, maar blijft krachtig. Groeiende investeringen helpen ook. Veel hangt af van het economische wel en wee van Duitsland en Zweden, Denemarkens twee grootste exportmarkten.

In de gaten houden:

Een Amerikaans verzoek om radarfaciliteiten op een luchtbasis in het Deense gebiedsdeel Groenland te verbeteren. De VS heeft deze faciliteit nodig als het zijn National Missile Defense-programma doorzet. Het verzoek zadelt Denemarken met een dilemma op. Als de regering toegeeft, jaagt ze de EU tegen zich in het harnas. Als ze weigert, kunnen de nauwe banden met Amerika schade oplopen.

DUITSLAND

BBP: 2242,9 miljard dollar

BBP per hoofd: 27.100 dollar

Aantal inwoners: 82,85 miljoen

Groei BBP: 2,9%

Inflatie: 1,5%

De coalitieregering onder leiding van de Sociaal Democratische Partij(SDP) van kanselier Gerhard Schröder staat een belangrijke populariteitstest te wachten in de vorm van de deelstaatverkiezingen op 25 maart in Baden-Württemberg. Hoewel de regerende christen-democraten aan de macht zouden moeten blijven, geven de prestaties van de SDP een zeer goede indicatie over haar greep op de macht in de toekomst.

De belastingdruk voor bedrijven vermindert in de komende jaren, waarbij het grootste deel van de daling in 2001 plaatsvindt, wanneer de belasting op bedrijfswinsten van 40% naar 25% daalt.

In de gaten houden:

De Duitse inzet voor uitbreiding van de EU. De regering moet beslissen of ze werkelijk een voorstander is van uitbreiding van de EU in oostelijke richting – een belangrijk besluit gezien de geringe fysieke afstand tussen Duitsland en de kandidaat-landen.

Politici hebben nog geen serieuze poging ondernomen de kritische bevolking van de waarde van uitbreiding te overtuigen.

FINLAND

BBP: 146,0 miljard dollar

BBP per hoofd: 28.100 dollar

Aantal inwoners: 5,20 miljoen

Groei BBP: 4,3%

Inflatie: 1,8%

De regerende regenboogcoalitie van vijf partijen houdt de macht stevig in handen, vermoedelijk tot 2003. De regering wordt danig op de proef gesteld op vele gebieden, waarbij het debat over Navo-lidmaatschap, en een Frans voorstel dat een klein aantal EU-leden verdergaande integratie zou doorvoeren, niet de minste zijn.

Finland groeit voor het achtste achtereenvolgende jaar door in 2001, waarbij de consumentenuitgaven en beleggingen vooroplopen. Doordat de economie vrijwel op volle snelheid is, wordt het tekort aan arbeidskrachten echter problematisch. Hoge loonafspraken zijn de belangrijkste binnenlandse bedreiging voor de economie.

FRANKRIJK

BBP: 1543,7 miljard dollar

BBP per hoofd: 25.900 dollar

Aantal inwoners: 59,66 miljoen

Groei BBP: 3,2%

Inflatie: 1,5%

De economie trekt aan – de groei van het BBP overschrijdt de 3% weer – maar de werkloosheid daalt maar tot ongeveer 9%. De hoge werkloosheid is grotendeels structureel, zodat slechts weinigen van de werklozen in het arbeidsproces worden opgenomen.

De verhoudingen tussen de regering en het bedrijfsleven blijven gespannen. Te beginnen met de introductie van een 35-urige werkweek in 2000, heeft de regering de bezorgdheid van de werkgevers naast zich neergelegd. Onlangs schoof ze de hervorming van het systeem van de werkloosheidsuitkeringen op de lange baan.

In de gaten houden:

De regering. Premier Lionel Jospin raakt waarschijnlijk een aantal belangrijke ministers kwijt, vooruitlopend op de gemeenteraadsverkiezingen in mei. Hij is immers van plan om een einde te maken aan de praktijk waarin ministers ook burgemeester zijn. Een aantal kiest voor het lokale traject.

GRIEKENLAND

BBP: 131,3 miljard dollar

BBP per hoofd: 12.400 dollar

Aantal inwoners: 10,58 miljoen

Groei BBP: 3,4%

Inflatie: 2,5%

De onvermoeibare campagne van de regering om toe te treden tot de eurozone – de Griekse economie voldeed niet aan de eisen toen de Europese munt in 1999 werd geïntroduceerd – heeft eindelijk succes op 1 januari 2001. De toelating van Griekenland breidt de euroclub uit tot twaalf, terwijl EU-leden Denemarken, Zweden en Engeland aan de kant blijven staan.

Voor 2001 zijn verdere belastingverlagingen op til, waaronder een verlaging van het inkomstenbelastingtarief van 45% en een korting van 40% op het tarief voor niet opgegeven bedrijfswinsten.

In de gaten houden:

Vakbondsonrust. Ondanks de aanwezigheid van hervormingsgezinden op belangrijke posities, sluit een belangrijke groep dissidenten binnen de regerende Pasok Partij zich aan bij de vakbonden om de regeringsplannen voor voortgaande privatisering en markthervormingen te dwarsbomen.

GROOT-BRITTANNIË

BBP: 1543,9 miljard dollar

BBP per hoofd: 25.900 dollar

Aantal inwoners: 56,62 miljoen

Groei BBP: 2,8%

Inflatie: 2,4%

Er vinden waarschijnlijk algemene verkiezingen plaats in mei. Nu de economie haar achtste achtereenvolgende jaar van stevige groei, stabiele inflatie en dalende werkloosheid ingaat, zou Tony BlairsLabour Partij weer een makkelijke overwinning moeten behalen in de verkiezingen. Dat gaat niet gebeuren. Labour is verzwakt door haar ondersteuning van de Britse toetreding tot de gemeenschappelijke Europese munt. De conservatieve oppositiepartij is tegen toetreding tot de euro (althans in de nabije toekomst) en dat levert stemmen op. Het grootste deel van het electoraat is tegen Britse toetreding tot de gemeenschappelijke munt. Zelfs lidmaatschap van de EU wordt een heet hangijzer in de verkiezingscampagne in 2001.

De economie zwakt in 2001 enigszins af wanneer de werkgelegenheidsgroei vermindert en de inkomensgroei afvlakt. Exporteurs zien een lichtpuntje wanneer het pond sterling eindelijk verzwakt ten opzichte van de euro.

In de gaten houden:

De kruipende euro. Hoewel Groot-Brittannië uitdagend buiten de eurozone blijft, vragen meer en meer multinationals die in Groot-Brittannië opereren om hun leveranciers in euro’s te factureren – waardoor het valutarisico op de Britse bedrijven wordt afgewenteld.

IERLAND

BBP: 113,5 miljard dollar

BBP per hoofd: 29.800 dollar

Aantal inwoners: 3,81 miljoen

Groei BBP: 7,1%

Inflatie: 3,8%

De vooruitzichten voor de Noord-Ierse regering zijn vrij positief. Vrede in Ulster is in het voordeel van de republiek, terwijl alle partijen gewend raken aan hun nieuwe rollen. Er blijven echter risico’s voor het vredesproces, waaronder teruglopende steun voor David Trimble binnen zijn eigen partij, het gebruik van geweld door de republikeinse paramilitaire organisaties en protestantse extremisten.

Goed nieuws: de oververhitte economie van 2000 wordt niet gevolgd door een ineenstorting maar door een geleidelijke afzwakking van de groei tot een nog steeds hoge 7,1% in 2001.

Het hoogste inflatiepercentage in de EU zwakt af, gedeeltelijk dankzij de aan kracht winnende euro en de invloed daarvan op de Ierse importrekening. Een sterke productiviteitsgroei beperkt in ieder geval de invloed van stijgende lonen op de inflatie.

In de gaten houden:

De Jeanie Johnston. Een replica op ware grootte van het ‘hongersnood’-schip uit 1850, dat duizenden Ierse gezinnen van de hongerdood redde en naar een nieuw leven in Amerika bracht. Het vaart begin 2001 uit vanuit Tralee naar Amerika en Canada. Het beroemde origineel raakte geen enkele passagier kwijt aan ziekte of de zee.

ITALIË

BBP: 1260,3 miljard dollar

BBP per hoofd: 21.800 dollar

Aantal inwoners: 57,9

Groei BBP: 2,9%

Inflatie: 2,3%

De verwachting is dat de centrum-linkse regering die premier Guiliano Amato in mei 2000 formeerde de komende verkiezingen (waarschijnlijk in april 2001) verliest.

De partij van mediamagnaat en voormalig premier Silvio Berlusconi is onstabiel en grillig. Na een periode van enkele jaren waarin fiscaal orde op zaken werd gesteld, concentreert Italië zich nu op het stimuleren van investeringen en het scheppen van werkgelegenheid. Hogere uitgaven worden echter gecompenseerd door meer inkomsten, zodat het begrotingstekort onder controle blijft.

De economische groei versnelt enigszins in 2001, aangespoord door een hoger investeringsniveau. Desondanks blijft Italië de slome duikelaar van de EU. Dat uit zich in vertragingen in structurele hervormingen, en beperkte mogelijkheden om de belastingen te verlagen als gevolg van de hoge schuldenlast van het land.

In de gaten houden:

Francesco Rutelli, burgemeester van Rome. Rutelli, kandidaat van centrum-links voor het premierschap, zou Berlusconi’s ambitie om voor de tweede keer eerste minister te worden kunnen verijdelen.

NEDERLAND

BBP: 429,3 miljard dollar

BBP per hoofd: 26.900 dollar

Aantal inwoners: 15,93 miljoen

Groei BBP: 4%

Inflatie: 3,5%

De uit drie partijen bestaande paarse regeringscoalitie blijft heel 2001 aan de macht. Wellicht komt er onenigheid over hoe men moet omgaan met begrotingsmeevallers als gevolg van snelle economische groei: moeten die worden uitgegeven of worden gebruikt voor snellere aflossing van de schulden?

De regering verlaagt in 2001 de belastingen, met de tegenwaarde van 2,7 miljard dollar. Desondanks blijft de regering ruim in haar financiële jasje zitten.

NOORWEGEN

BBP: 177,7 miljard dollar

BBP per hoofd: 39.400 dollar

Aantal inwoners: 4,51 miljoen

Groei BBP: 2,2%

Inflatie: 2,2%

In september staan er algemene verkiezingen op het programma. De Labour-minderheidsregering onder aanvoering van Jens Stoltenberg zag haar populariteit sterk dalen nadat ze in maart 2000 aan de macht kwam, grotendeels als gevolg van verdeeldheid binnen de partijen over belangrijke punten. Dit opent perspectieven voor de rechtse Vooruitgangspartij. Te verwachten is een periode van nieuwe uitgaven om steun te verwerven voor de verkiezingen.

Noorwegen blijft buiten de EU. De bezorgdheid dat de invloed van de Noorse regering in Europa op zijn retour is, neemt toe. De mogelijkheid dat Estland, Letland, Litouwen en Polen stemrecht hebben, terwijl Noorwegen dat niet heeft, zet de mensen in 2001 aan het denken.

De overschotten op de handelsbalans en de lopende rekening, die in 2000 tot ongekende hoogten opliepen door hoge prijzen voor de Noorse olie-export, worden in 2001 wat kleiner doordat de olieprijzen dalen.

In de gaten houden:

De Vooruitgangspartij. Als die aan populariteit blijft winnen, zou ze na de algemene verkiezingen de dominante partner in een centrum-rechtse regering kunnen worden. Een radicaal programma van privatiseringen en overheidsbezuinigingen is niet uitgesloten.

OOSTENRIJK

BBP: 226,3 miljard dollar

BBP per hoofd: 27.700 dollar

Aantal inwoners: 8,16 miljoen

Groei BBP: 2,9%

Inflatie: 2,2%

Een sterke economische groei helpt de regering haar nieuwe, ambitieuzere doelstellingen te bereiken. Die moeten de tekorten inperken. Strenge uitgavenbeperkingen blijven nodig, waardoor de invloed van de ‘ Sozialpartnerschaft‘ (sociaal partnerschap) minder wordt. Dit verslecht de al matige betrekkingen met de machtige vakbonden.

De Oostenrijkers hebben in 2001 te maken met drie problemen. Ten eerste: uitgebreide immigratie vanuit de arme landen ten oosten van Oostenrijk. Ten tweede: de impopulariteit van een overheersende EU. Ten derde: hoe bouw je een nationaal politiek leven op dat de traditionele tuttige verdeling van de macht tussen de coalities achter zich laat, maar niet het extremisme omarmt?

In de gaten houden:

De rel over racisme. Bezorgdheid over de Oostenrijkse intolerantie blijft voortduren. Begin 2001 brengt de Raad van Europa een rapport uit dat racistisch en xenofobisch taalgebruik in de Oostenrijkse politiek, en door de Vrijheidspartij in het bijzonder, bekritiseert.

PORTUGAL

BBP: 115,4 miljard dollar

BBP per hoofd: 11.500 dollar

Aantal inwoners: 10,05 miljoen

Groei BBP: 3,9%

Inflatie: 2,4%

De centrum-linkse socialistische minderheidsregering onder aanvoering van Antonio Guterres wordt geconfronteerd met een golf van volksongenoegen, aangewakkerd door scherpe verhogingen van de benzineprijs. Een dreigende begrotingscrisis maakt harde en impopulaire maatregelen in 2001 noodzakelijk.

De groei van de consumentenuitgaven en bedrijfsinvesteringen vertraagt in 2001 als gevolg van een strakker monetair beleid. Hoewel dit de economische groei beperkt, zou die toch in de buurt van de 3% moeten komen.

In de gaten houden:

Onrust op het vlak van de werkgelegenheid. De regering heeft stakingen in de overheidssector te verduren gekregen als gevolg van kleine loonsverhogingen. De vakbonden zullen in 2001 streven naar hogere toezeggingen, inclusief bonussen ter compensatie van verloren koopkracht.

SPANJE

BBP: 651 miljard dollar

BBP per hoofd: 16.500 dollar

Aantal inwoners: 39,55 miljoen

Groei BBP: 3,5%

Inflatie: 2,8%

De paramilitaire Baskische afscheidingbeweging ETA heeft haar terroristische aanvallen opgevoerd. Met het oog op de gevestigde posities van alle partijen in het conflict, lijkt er geen duidelijke weg voorwaarts te zijn. Het geweld blijft aanslepen in 2001.

De economische groei zwakt af in 2001 doordat de binnenlandse vraag terugloopt, maar dat wordt tot op zekere hoogte gecompenseerd door een tragere importgroei en daardoor een sterkere handelspositie.

In de gaten houden:

Nauwere betrekkingen tussen premier José Maria Aznar en de Brit Tony Blair. Aznars groeiende internationale status en zijn banden met de Britse premier vergroten de Spaanse invloed binnen de EU, en kunnen tegenwicht bieden aan de Frans-Duitse as.

TURKIJE

BBP: 212 miljard dollar

BBP per hoofd: 3210 dollar

Aantal inwoners: 66,19 miljoen

Groei BBP: 4,8%

Inflatie: 20,6%

De aanvaarding van de Turkse kandidatuur voor eventuele toetreding tot de EU heeft de relaties tussen Turkije en de EU wat verstevigd. De twee voornaamste obstakels die overwonnen moeten worden, zijn de afschaffing van de doodstraf en het garanderen van minderhedenrechten.

Als de regering stabiel blijft, loopt Turkijes ambitieuze stabilisatieplan in 2001 geen vertraging op. Het nieuwe wisselkoersregime doet de inflatie dalen.

In de gaten houden:

De Turkse plannen om aardgas van Iran te kopen, met ingang van juli 2001. Dit heeft de woede van Amerika gewekt. De Turkse regering zou andere leveranciers kunnen overwegen.

ZWEDEN

BBP: 275,4 miljard dollar

BBP per hoofd: 31.000 dollar

Aantal inwoners: 8,88 miljoen

Groei BBP: 3,5%

Inflatie: 1,8%

Het feit dat de Sociaal-Democraten en de Christen-Democratische partijen het lidmaatschap van de eurozone ondersteunen, betekent dat er nu een duidelijke meerderheid vóór de euro is in het Zweedse parlement. Van toetreding tot de EMU is echter pas sprake wanneer die in een referendum wordt goedgekeurd. Zo’n volksraadpleging komt er in 2001 wellicht niet.

Openbare steun voor de Linkse Partij, die de sociaal-democratische minderheidsregering in het parlement steunt, groeit. Links voert de druk op de regering op, in het bijzonder op het punt van de EU en de eis van een kortere werkweek.

De Zweedse belastingen zijn de hoogste in de Oeso-landen. Wellicht dalen ze in 2001, waardoor weer een jaar van sterke economische groei wordt gegarandeerd.

ZWITSERLAND

BBP: 286,6 miljard dollar

BBP per hoofd: 39.400 dollar

Aantal inwoners: 7,28 miljoen

Groei BBP: 2,5%

Inflatie: 1,9%

De Federale Raad is van plan om Zwitserse troepen te laten deelnemen aan internationale vredesmissies en om lid te worden van de VN. Die voorstellen (die strijdig zijn met het traditionele concept van Zwitserse neutraliteit) zijn controversieel en kunnen alsnog in een referendum worden afgewezen.

In de gaten houden:

Nog meer bankschandalen over onrechtmatig verkregen geld van buitenlandse tirannen. Die schandalen steken geregeld de kop op, onlangs nog omtrent geld dat door de voormalige Nigeriaanse dictator Sani Abacha was gestort. Ondanks een hervorming van de geheimhoudingswetten, kijken te veel Zwitserse banken de andere kant op.