Welke managementboeken hebben succes in Vlaanderen en Nederland?

Met ‘Strategie in kaart gebracht’ brengt de nu al 25 jaar lopende serie ‘Business Bibliotheek’ de zoveelste potentiële managementbestseller op de Nederlandstalige markt. Heeft de uitgever een succesrecept?

Robert Kaplan & David Norton, Strategie in kaart gebracht. Business Contact, 447 blz., 34,90 euro. Ken Blanchard, De Orka Award. Business Contact, 122 blz., 19,50 euro.

Precies 22 jaar geleden beleefde het initiatief Business Bibliotheek van de Utrechtse uitgeverij Veen de definitieve doorbraak met de vertaling van Excellente ondernemingen. De keuze om een managementboek te vertalen nog in hetzelfde jaar als zijn verschijnen in de Verenigde Staten lag niet voor de hand. Al verraadt de selectie van het werk van Tom Peters en Robert Waterman een goede neus voor de toen ontluikende markt van managementevangelies. Dat werk creëerde de markt gewoon. Geen enkel managementboek schoof al zo vaak over de toonbank als In Search of Excellence. Ook in het Nederlands loopt het even vaak bewierookte als verguisde pionierswerk van de twee voormalige McKinsey-consultants nog altijd. Op basis van hun onderzoek naar de grondslagen van uitmuntend management, bakenden Peters en Waterman acht kenmerken af waaraan excellente ondernemingen (toen) voldeden. Toen is geen overbodige nuancering, want van de geselecteerde excellente bedrijven beten er nadien enkele in het zand.

Ondertussen verhuisde het fonds naar de Amsterdamse uitgever Contact, waar het vijf jaar geleden ondergebracht werd bij de zelfstandige imprint Business Contact. De jongste uitgave met bestsellerpotentieel rolde zopas van de persen: de vertaling van Strategy Maps van Harvard-professor Robert Kaplan en David Norton, het duo dat midden jaren negentig furore maakte met de introductie van de balanced scorecard. De vertaling, Strategie in kaart gebracht, is zowat de vierhonderdste titel in de nu 25 jaar lopende serie, die nog altijd te herkennen valt aan de sober en homogeen vormgegeven boeken met de diepblauwe tot zwarte ruggen.

Houdbaarheidsdatum. Managementboeken worden vaak weggehoond als modieus, managementgoeroes krijgen dikwijls het verwijt dat ze slechts de waan van de dag prediken. Dat impliceert dat managementboeken slechts een zeer korte houdbaarheidsdatum hebben. Een fonds als Business Bibliotheek bewijst echter dat die markt ook sterke blijvers of longsellers kent. Uitgever Annemie Michels is zuinig met cijfers, maar wil wel kwijt dat van De one minute manager van Ken Blanchard al meer dan 40.000 Nederlandstalige exemplaren verkocht werden sinds de publicatie in 1996. Blanchard zit een tweede keer in haar top van langlopende titels als coauteur van Wie heeft mijn kaas gepikt? (samen met Spencer Johnson). Wat vreemd is dat, want Blanchard hanteert een stijl die niet bepaald lijkt te passen bij nuchtere managers uit de Lage Landen. Die stijl vinden we ook in zijn nieuwe boek, De Orka Award, alweer een eenvoudige managementparabel, waarin een manager leert leidinggeven zoals een orkatrainer zijn dieren kunstjes leert. In plaats van de orka’s te zien als gevaarlijke killerwalvissen, speelt de trainer in op hun vermogen om allerlei kunstjes aan te leren. Dat doet hij door goed gedrag te prijzen en verkeerd gedrag te corrigeren. Zo leert de manager dat hij er niet langer op uit moet zijn om zijn collega’s of medewerkers te betrappen op een fout, maar hen moet belonen voor de goede prestaties.

Een andere longseller, De zeven eigenschappen van effectief leiderschap van Stephen Covey, reikt het succesrecept aan: vertel managers (en niet alleen managers: breid de doelgroep uit) wat voor gedrag echt werkt. Efficiënt zijn, daar draait de (business)wereld om. Het megasucces van Covey onthult zelfs waarom ook Nederlandse en Vlaamse managers de kleffe boeken van Blanchard in de hand willen nemen (ze vallen voor de belofte dat ze er concreet advies voor efficiënt gedrag vinden).

En de Vlamingen? Coveys werk is een van de oudste in het fonds (de Amerikaanse editie verscheen in 1989, de Nederlandse vertaling in 1993), maar verkoopt ook vandaag nog altijd prima. Het laat zelfs vele vlezigere studies achter zich. En ook dat is geen toeval. Annemie Michels licht toe: “De verkoop van managementboeken kende eind jaren negentig, toen de conjunctuur op zijn hoogst was, een hoogtepunt. Momenteel is er meer belangstelling voor titels over persoonlijke vaardigheden op het werk.”

Na het succes met de Amerikaanse en Britse managementboeken, ontgon de Business Bibliotheek ook oorspronkelijk Nederlands werk. Alles over psychologische tests van Jack van Minden prijkt zelfs in de hoogste regionen van de hitparade. De Vlaamse markt is belangrijk voor Business Bibliotheek, beklemtoont Michels, maar aparte verkoopcijfers geeft ze niet. Vlaamse auteurs zijn er al evenmin te bespeuren in de serie. Blijkbaar vinden zij vlugger een onderkomen bij onder meer Roularta Books, Lannoo, Scriptum, Nieuwezijds, Pearson en Kluwer. Ook andere uitgevers hebben de vetpotten van de managementmarkt ontdekt.

Luc De Decker

De piek van managementboeken is voorbij. Nu is er meer belangstelling voor titels over persoonlijke vaardigheden op het werk.