Weer in het gips

De hervormingen in de nasleep van de OostûAziatische crisis van 1997û1998 waren nog niet voltooid. De recessie in het Westen zal hier zijn tol eisen.

Niet dat 2002 een herhaling te zien zal geven van de financiële ineenstorting die vijf jaar geleden begon. Van de vijf toen zwaarst getroffen landen _ Thailand, Maleisië, Indonesië, de Filipijnen en Zuid-Korea _ heeft alleen Maleisië zijn munt, de ringgit, vastgeklonken aan de dollar. Als de dollar in 2002 in waarde daalt, komen ook de Aziatische valuta’s onder zware druk te staan. Maar aangezien de meeste veel minder dan voorheen afhankelijk zijn van de instroom van kort buitenlands kapitaal, zouden de gevolgen minder ingrijpend moeten zijn.

De twee landen die de vorige crisis met het meeste succes weerstaan hebben, Taiwan en Singapore, kwamen dit keer het eerst in de recessie terecht. Beide lijden aan wat in de jaren 1990 een bron van kracht bleek te zijn: hun succes bij de productie van elektronische componenten. Toen in Amerika de zeepbel van de informatietechnologie uiteenspatte, zakte hun uitvoer in.

Zuid-Korea maakt zich dan weer zorgen over wat er bij de buren gebeurt. Het aantreden van de regering- Bush heeft een schaduw geworpen over het ‘zonneschijnbeleid’ jegens Noord-Korea van president Kim Dae Jung. In 2002 zal het Noorden door economische nood gedwongen worden de dialoog te heropenen. Maar dat zal tot weinig leiden, aangenomen dat _ wat aannemelijk lijkt _ het in zijn voegen krakende stalinistische onderdrukkingsapparaat in Noord-Korea erin slaagt de totale ineenstorting nog een jaar (zo niet veel langer) af te wenden. Hoewel zich onder Kim een herstel van de inzinking van 1997-1998 heeft voltrokken dat het meest indrukwekkend is van alle, zal hij in 2002 politiek uitgeteld zijn. Zijn populariteit is gekelderd, Lim Hoi Chang van de Grote Nationale Partij in de oppositie is in de beste positie om de presidentsverkiezingen van eind 2002 te winnen en Kim wordt geconfronteerd met een krachtige oppositie in het parlement die spectaculaire gebaren jegens Noord-Korea aan het einde van zijn termijn wel zal blokkeren.

Etterende wonden

In Zuidoost-Azië heeft, net als in Zuid-Korea, de neergang in Amerika, Japan en Europa aan het licht gebracht dat het niet gelukt is de door de vorige crisis noodzakelijk geworden hervormingen door te zetten. In Thailand, Indonesië en Maleisië blijkt het bankwezen verlamd door de slechte leningen die op de balansen drukken. Liquidatie van de onderliggende waarden was altijd al een politieke nachtmerrie, en zolang er zicht was op een relatief spoedige terugkeer naar snelle economische groei, leek het niet zo noodzakelijk. Maar zoals Japan laat zien, kan één jaar van economische crisis wonden slaan die een decennium of langer blijven etteren.

In 2002 zullen de economische problemen de machtsbasis van de Maleisische premier Mahatmir Mohamed verder ondermijnen, net als die van Thaksin Shinawatra, de telecommunicatietycoon die in 2001 met een enorm mandaat eerste minister van Thailand werd. De populariteit van beide leiders is gestoeld op hun geloofwaardigheid als economische managers, en als nationalisten die de schokken van de mondialisering konden weerstaan. Een wereldwijde recessie zou beide kwaliteiten zwaar op de proef stellen.

Maar economie is niet alles. De regio wordt geconfronteerd met een uitdaging die Lee Kuan Yew, de vooraanstaande minister van Singapore, al voor de aanvallen op Amerika van september 2001 “een soort islamitische globalisering” noemde. Sommige regeringen, vooral die van Maleisië, overdrijven misschien het gevaar dat ze te duchten hebben van islamitische terreurgroepen. Maar het is zeker waar dat islamitische partijen in Maleisië en Indonesië nu misschien de belangrijkste oppositiegroepen vormen, en dat de islam in de Filipijnen, Thailand en delen van Indonesië verstrengeld is met separatistische krachten die in een economische neergang zeker aan kracht zullen winnen. Dat zou dan weer een excuus kunnen zijn voor hernieuwde invloed van de militairen. Om verschillende redenen heeft het leger in Indonesië, de Filipijnen en Thailand in het afgelopen jaar zijn greep op de overheid vergroot. In 2002 zullen de militairen ervoor proberen te zorgen dat het leger niet opnieuw gedwongen wordt zich terug te trekken.

Simon Long

De auteur schrijft voor Global Agenda op Economist.com.

2002

De verkeersopstoppingen van Bangkok zijn legendarisch. Een nieuw metrosysteem zal de ellende enigszins verzachten.

2002

‘s Werelds grootste spaarinstelling, de Japanse PTT, zal worden omgezet in een zelfstandige onderneming.