“We mogen niet al onze banken verkopen”

“We zijn, als dat nodig is, klaar voor een nieuwe ronde steun aan de banken. De financiële markten zullen dat steeds minder vlot aanvaarden, maar we hebben geen alternatief. We kunnen niet al onze grote banken aan het buitenland verkopen. Dan gaan we van het ene uiterste naar het andere. Meer dan twee systeembanken kan België moeilijk dragen, maar we moeten minstens één systeembank in eigen handen houden. Dat geeft een gevoel van veiligheid dat de besluitvorming rekening zal houden met de lokale belangen. Daar komt het uiteindelijk op aan”, zegt Luc Coene. Als sterke man van de stuurgroep die in opdracht van de regering de reddingsoperaties van de Belgische banken begeleidt, torst het bureau van Luc Coene naast het begrotingsdossier ook het bankendossier. Beide dossiers vochten de voorbije maanden niet alleen om de aandacht van Coene, ze zijn ook intens met elkaar verweven.

TRENDS. In welke mate hebben onze afglijdende overheidsfinanciën het dossier-Fortis beïnvloed?

COENE. “Het is evident dat een beperkte schuldgraad (30 tot 40 procent van het bbp) ons meer bewegingsruimte had gegeven in het dossier-Fortis. Maar onze staatsschuld bedraagt nu eenmaal 90 procent van het bbp en de rente op deze schuld steeg naarmate de overheid risico’s van de banksector overnam. Die stijgende rente heeft bovendien geleidelijk een impact op de volledige uitstaande schuld, waardoor de rentesneeuwbal weer aan het rollen gaat. Ons land heeft vier systeembelangrijke banken. Het balanstotaal van Fortis was drie keer het Belgische bbp, dat van Dexia 2,5 keer het bbp en dat van KBC 1 keer het bbp. Dat zijn geen lichte maaltijden om te verteren. Duitsland bijvoorbeeld heeft zeventien systeembelangrijke banken, maar de Duitse economie is ook acht keer groter dan de Belgische.

Waarom heeft niemand tijdig gewaarschuwd dat onder die kleine Belgische paraplu geen vier grote banken kunnen schuilen?

COENE. “We hebben een beetje naïef geloofd in Europa en we dachten dat er geen andere keuze was dan pan-Europese banken. En niemand heeft deze crisis voorzien, toch niet dat het zo erg zou worden. Alle kleine landen zitten met hetzelfde probleem.”

Heeft de Belgische staat wel de garantie dat ze niet opdraait voor de verplichtingen van Fortis als BNP Paribas failliet zou gaan?

COENE. “Een van de redenen waarom we Fortis Bank aan BNP Paribas verkopen, is precies omdat het heel onwaarschijnlijk is dat BNP Paribas failliet zou gaan. Het is een van de beste Europese banken.”

Maar toch: velen begrijpen nog altijd niet dat Fortis Bank voor zo weinig geld verkocht wordt.

COENE. “Ik weet niet of dat voor zo weinig geld is. De commissie van experts, aangesteld door de rechtbank, kwam tot de conclusie dat de prijs heel redelijk was gegeven de omstandigheden. Ik wil nog wel eens zien waar we over enkele jaren staan. In Nederland begint het besef te groeien dat ze veel te veel betaald hebben voor ABN AMRO, Fortis Bank Nederland en Fortis Bank Verzekeringen. Die activa zijn niet eens de helft waard van wat Nederland ervoor betaald heeft. BNP Paribas heeft een juiste prijs betaald voor Fortis Bank. Indien BNP Paribas nu de keuze zou moeten maken, is het niet zo zeker dat ze Fortis Bank nog zou willen kopen. Maar ze zijn in de boot gestapt voor iedereen besefte hoe zwaar deze crisis zou uitpakken. En door de juridische conflicten is de overname van Fortis Bank een uitgesponnen verhaal geworden, wat BNP Paribas de tijd gaf om te beseffen wat ze eigenlijk kochten. Vandaar dat ze tijdens de ultieme onderhandelingen nog een pak extra waarborgen hebben gevraagd die ze grotendeels niet gekregen hebben. BNP Paribas zat op den duur met een geloofwaardigheidsprobleem als ze Fortis Bank niet overnam. Daarom zijn ze er niet meer uitgestapt.”

Had u dan niet meer uit de brand kunnen redden? Bij de laatste deal heeft de overheid toch extra waarborgen op tafel moeten leggen.

COENE. “Ik denk het niet. En die bijkomende waarborgen hadden we ook op tafel moeten leggen als we met Fortis Bank waren blijven zitten. Bovendien zou Fortis Bank in een standalonescenario aan de Belgische regering een staatswaarborg van 250 miljard euro gevraagd hebben om zich te kunnen herfinancieren en zou de Belgische staat ook voor de liquiditeitsbehoeften van Fortis Bank hebben moeten instaan.”

Is Fortis ‘opgeofferd’ om Dexia en KBC te kunnen redden?

COENE. “Het verhaal Dexia heeft zeker meegespeeld, het verhaal KBC niet. KBC kampt met risico’s in Oost-Europa, maar heeft in tegenstelling tot Dexia en Fortis geen liquiditeitsprobleem.”

Is een splitsing van Dexia in een Belgisch en Frans deel de beste oplossing?

COENE. “Voor het dossier Dexia hebben we in de stuurgroep nog geen definitieve landingsplaats gevonden die we aan de regering kunnen voorleggen. Het is ook een complex dossier. We zijn de details nog aan het analyseren en bekijken welke opties een toekomst hebben en welke niet.”