‘WE LATEN BELGIË NIET VALLEN’

De familiale golfkartonproducent VPK Packaging kende in de eerste jaarhelft een forse omzetgroei, maar had af te rekenen met sterk stijgende grondstoffenprijzen. CEO Pierre Macharis is ambitieus, al beseft hij dat de beursnotering van VPK geen spannend verhaal is.

“En u vindt dit niet sexy?” Pierre Macharis, CEO van VPK Packaging, kijkt alsof we op zijn ziel getrapt hebben. We hadden voorzichtig geopperd dat kartonnen verpakkingen misschien niet zo’n sexy imago hebben. En dat blijft duidelijk nazinderen. Macharis wil ons het tegendeel bewijzen in de productiehal van zijn bedrijf in Erembodegem, waar papier wordt omgetoverd in kartonnen verpakkingen en displays. ‘Belgische Käsespezialitäten’, staat te lezen op een verpakking in vierkleurendruk. Iets verder spuwt een machine karton voor de bloemenveiling in Schiphol. Pierre Macharis loodst ons door een lawaaierig labyrint van 30.000 vierkante meter groot, geeft uitleg terwijl hij machines aait, springt over bewegende rolbanden, en maakt onderweg snelle, efficiënte praatjes met zijn werknemers. Het tempo van de rondleiding is hels. Plots blijkt de fotograaf spoorloos. Macharis duikt in het karton om hem te zoeken, om even later weer op te doemen – onze fotograaf net niet bij het oor meeslepend. Overtuigingskracht, heet zoiets. “We komen met alle mogelijke industrieën in contact”, gaat de CEO verder. “Dus is VPK Packaging er altijd als de kippen bij als nieuwe verpakkingsideeën de kop op steken. Dat alleen al maakt onze business bijzonder boeiend. Bovendien draagt VPK duurzaamheid hoog in het vaandel. Om onze verpakkingen te maken, gebruiken we voor 90 procent gerecycleerd papier. Doorgedreven investeringen in bijvoorbeeld energierecuperatie moeten bovendien onze CO2-voetafdruk naar beneden halen.”

TRENDS. Niet iedereen kan dus verpakkingen maken zoals VPK?

PIERRE MACHARIS (CEO VPK PACKAGING). “Het is niet iedereen gegeven om goed golfkarton te maken voor goede verpakkingen. Elke fabriek in onze groep heeft een eigen afdeling voor onderzoek & ontwikkeling. Die denkt onder meer na over manieren waarop we de orders van onze klanten zo snel mogelijk kunnen uitvoeren en leveren. Grotere klanten van VPK kunnen zelfs rechtstreeks hun bestellingen plaatsen via onze softwaresystemen, zodat we op het juiste moment de juiste verpakkingen kunnen afleveren aan de juiste poort.”

De cijfers van VPK stonden de voorbije maanden onder druk door de hoge prijs van oud papier, jullie voornaamste grondstof. De halfjaarresultaten tonen echter aan dat het evenwicht zich herstelt. Tevreden?

MACHARIS. “Ik ben tevreden met de groei van 17 procent in de omzet. We hebben onze markt terug die we in 2009 hadden verloren. Met de verkoop gaat het dus goed. Maar onze winstgevendheid is ondermaats voor een kapitaalintensieve activiteit zoals die van VPK. Gemiddeld halen wij een ebitda-marge van 14 à 15 procent. We zitten daar al drie jaar onder – nu zitten we aan 10 procent – maar ik geloof dat we opnieuw naar onze normale marges zullen evolueren.”

U blijft bescheiden. Veel bedrijven zouden heel tevreden zijn met een balans zoals VPK.

MACHARIS. “Klopt. In 1999, het jaar van onze beursgang, draaiden we een omzet van bijna 200 miljoen euro. In 2010 gaan we richting 600 miljoen. We hebben bovendien een sterk internationaal netwerk uitgebouwd, met een aanwezigheid in een tiental landen. Toch hebben we een nettoschuld van slechts 71 miljoen euro, tegenover een bedrijfskasstroom van 50 miljoen euro in 2009. Maar zoals gezegd: die kasstroom zal stijgen.”

VPK heeft een zeer sterke solvabiliteit en liquiditeit. Klaar voor nieuwe overnames?

MACHARIS. “Er liggen geen concrete dossiers op tafel, maar we bestuderen wel alle opportuniteiten. Heel wat van onze concurrenten hebben het moeilijk, omdat ze op het slechte moment grote investeringen gedaan hebben. VPK heeft in Europa een marktaandeel van drie à vier procent, wat heel weinig is. Het nummer één in onze sector, Smurfit-kappa, heeft een marktaandeel van 25 procent. Toch heeft de top drie samen slechts 40 procent van de markt in handen. Er is dus zeker nog ruimte voor consolidatie, en daar willen wij in meespelen.”

Als jager, of als prooi?

MACHARIS. “We hebben de bedoeling om het spel mee te spelen als overnemer.”

Blue Box Partners is een Europees samenwerkingverband van VPK, het Duitse Klingele Papierwerke, het Spaanse Rafael Hinojosa en het Italiaanse Mauro Benedetti. Zijn dat potentiële fusiepartners?

MACHARIS. “Die samenwerking is zeer intens, en gaat zeer goed, maar er is geen enkel gesprek in de richting van een fusie. Net als VPK zijn de drie andere Blue Box-spelers familiale ondernemingen. Maar wij zijn de enige die zo transparant is, omwille van onze beursnotering.”

Tja, die beursnotering. Volgens de weinige analisten die VPK nog opvolgen, is die niet echt op zijn plaats. Naar beursnormen zijn jullie een – excusez le mot – saai bedrijf. Het VPK-aandeel wordt nagenoeg niet verhandeld, en bovendien is slechts elf procent van de aandelen vrij verhandelbaar.

MACHARIS. “Is een vertrek van de beurs aan de orde, vragen jullie – en de analisten – zich wellicht af. Vandaag is alles mogelijk, maar het is niet wenselijk. Een beursnotering biedt voordelen. De mogelijkheid om relatief snel een obligatie uit te geven bijvoorbeeld, wat erg in de mode is. En de marktkapitalisatie van VPK bedraagt toch nog altijd 250 miljoen euro. Dat is niet mis. Maar een probleem is inderdaad het dagelijks verhandelde volume van de aandelen. Daardoor hebben institutionele beleggers minder interesse in ons bedrijf. Dat betreur ik. Bovendien kost het VPK-aandeel ongeveer 29 euro, wat evenveel is als in 1999, toen we naar de beurs trokken. Dat is niet goed.”

De familie Macharis zou het beursverhaal van VPK boeiender kunnen maken door zelf aandelen te verkopen, zodat er ruimte vrij komt voor grotere investeerders.

MACHARIS. “Zolang VPK een sterke balans heeft, onder meer dankzij onze beursnotering, is het niet nodig om via de beurs een kapitaalverhoging te doen. Maar stel nu dat er zich een acquisitie aandient van een iets grotere omvang, dan biedt onze beursgang nog altijd de mogelijkheid om nieuwe aandelen te creëren.”

Waar wil u staan met VPK over pakweg tien jaar?

MACHARIS. “Als de markt het toestaat, wil ik jaarlijks tien tot vijftien procent groeien. De markt in West-Europa is verzadigd, maar in Centraal- en Oost-Europa heb je honderd miljoen consumenten die hunkeren naar het westerse model. De markt van de zogenaamde fast moving consumer goods groeit daar elk jaar met 7 procent.”

Dan is het toch vreemd dat er – volgens het jaarverslag – problemen waren met de nieuwe VPK-fabriek in Roemenië?

MACHARIS. “Dat heeft enkel en alleen met de conjunctuur te maken. De opstart in Roemenië gebeurde begin 2009, in volle crisis. De opstart in 2005 in Polen was veel beter getimed, maar zoiets kun je op voorhand moeilijk inschatten. Hoe dan ook, we zijn vast van plan om de fabriek in Roemenië rendabel te maken.”

Volgens het jaarverslag wil VPK zich richten op kansen in de BRIC-landen.

MACHARIS. “Op het moment dat het jongste jaarverslag werd geschreven, waren Brazilië, Rusland, India en China inderdaad onze wens. Maar de economie is sterk veranderd intussen. Ik ben alweer positiever over de toekomst van Europa. BRIC is nice to have, maar niet essentieel. Het is bovendien de vraag of VPK voldoende mensen en middelen heeft om op twee fronten te werken. In Europa willen we sowieso groeien, en meedoen aan het consolidatieverhaal, dus mogen we niet te veel van onze middelen in een exotisch verhaal stoppen.”

Eigenlijk bent u verrast dat de Oost-Europese markt zich zo snel hersteld heeft?

MACHARIS. “Op de Europese markt van verpakkingspapier is de voorbije achttien maanden negen procent van de capaciteit verdwenen. Ook VPK heeft een papierfabriek gesloten in Groot-Brittannië, omdat ze niet meer rendabel was. Die evolutie leidt tot meer evenwicht op de markt, in die mate zelfs dat er nu alweer een tekort is aan papier. VPK gebruikt er 800.000 ton op jaarbasis, maar we zijn slechts voor 420.000 ton daarvan zelfbedruipend. VPK staat dus onder enorme druk. Die 380.000 ton papier die we elk jaar moeten aankopen, kost elke dag meer. Dat drukt op de marge.”

U wil volledig zelfbedruipend worden?

MACHARIS. “We moeten daarover nadenken, ja. Bekijken hoe we ons geïntegreerde bedrijfsmodel kunnen aanpassen aan de groei van de voorbije jaren. Hoe? Verschillende opties liggen ter studie.”

VPK steunt op de samenwerking tussen u en uw broer, die voorzitter is van de raad van bestuur. Kan dat een zwakte worden?

MACHARIS. “VPK is zeer professioneel gestructureerd. We hebben een zeer sterk management op verschillende posities. Mijn broer Jean-Paul heeft de operationele leiding over onze activiteiten in België en Nederland – onze belangrijkste poot. Vertrouwen is de basis van onze relatie. We vullen elkaar zeer goed aan. Ook met onze financieel directeur, Erik Peeters, werk ik zeer nauw samen. Hij is rechtlijnig en intellectueel eerlijk, en neemt dus zelfstandig zijn beslissingen. VPK staat met andere woorden voor teamwork.”

VPK transformeert van familiale kmo naar multinational. Gaat dat gepaard met groeipijnen?

MACHARIS. “De 35 à 40 miljoen euro die we elk jaar in VPK investeren, wordt verdeeld volgens de mogelijkheden die de markt biedt. Frankrijk bijvoorbeeld is groter geworden dan België in de groep, dus is het normaal dat we in Frankrijk heel wat investeren. Het is normaal dat daar soms vragen over gesteld worden. Maar ik steek niet weg dat de politieke impasse in België een zekere rol kan spelen in ons investeringsbeleid. Maar we laten België niet vallen, voor alle duidelijkheid. VPK heeft hier 25 procent van de markt in handen. Dit jaar nog investeren we 16 miljoen euro in een papiermachine in onze vestiging in Oudegem, om weer voor tien jaar competitief te zijn.”

In vakbondskringen valt te horen dat het nogal lang duurt bij VPK om een Europese ondernemingsraad op poten te zetten.

MACHARIS. “Die bestaat hoor. Alleen zijn er in bepaalde landen te veel kandidaten, wat voor vertraging zorgt. Een Europese ondernemingsraad is iets waar de centrales van de vakbonden sterk op aandringen, maar het idee leeft niet overal even sterk. Het moet van beide kanten komen, nietwaar? Een impasse is er wat mij betreft absoluut niet.”

Door celine de coster en wolfgang riepl, fotografie wouter rawoens

“Als de markt het toestaat, wil ik jaarlijks tien tot vijftien procent groeien”