We hebben een fantastische oplossing gecreëerd

Had Ubizen niet op de beurs gestaan, dan had het meer opgebracht, meent gewezen aandeelhouder Stijn Bijnens. Ironisch genoeg maakte precies de wettelijke bescherming van de minderheidsaandeelhouders het bedrijf te goedkoop. Niet gezeurd. Bijnens: “Wij hebben een fantastische oplossing gecreëerd. We hebben twee fantastische referentieaandeelhouders en een internationale raad van bestuur. De kleine aandeelhouder is op geen enkel moment benadeeld. Zeg maar wat we beter hadden kunnen doen.”

Bij de beursintroductie in 1999 leefde Ubizen, de Leuvense netwerkbeveiliger, nog in een sfeer waarin de prijs van de aandelen niet hoog genoeg kon zijn. Vijf jaar later is die situatie totaal omgekeerd: voor 1,32 euro ging het aandeel over de toonbank, een schijntje van de 54 euro die het aandeel ooit haalde. Na een maandenlange biedoorlog begroeven twee nieuwe referentieaandeelhouders onlangs de strijdbijl: Betrusted bezit nu 44,01 % en Ubidco 34,7 %. En de 35-jarige oprichter en bezieler Stijn Bijnens – ooit omschreven als een virtueel miljardair – verguldde zijn belang voor naar schatting (slechts) 3,5 miljoen euro.

“Pfff, al die sentimentele zaken die de kranten over ons hebben geschreven,” blikt hij terug. “Het is misschien fijn om elke dag een vervolgverhaal over Ubizen te lezen. Maar het spel moet fair blijven. Als zoiets niet gebeurt met respect voor de 300 gezinnen die hun lot aan dit bedrijf verbonden hebben, dan kan ik me daar hevig over opwinden.” Of de prijs waarvoor Ubizen verkocht werd dit respect dan weerspiegelde, wilden we weten? Chief executive officer Bijnens gaf er ons omstandig uitleg over, als viel er een loodzware last van zijn schouders. “Voor het eerst heb ik het gevoel dat de kater na de party nu eindelijk achter de rug is,” grijnst hij. In het trendy Ubicenter – op de voormalige site van Philips Leuven – maten we de schade op.

TRENDS. Volgens het prospectus van Betrusted had Ubizen al in maart 2001 een “gereputeerde internationale zakenbank” aangesteld om een strategische alliantiepartner te zoeken. Dan kunnen we ons best inbeelden dat er een aantal kandidaten de revue gepasseerd zijn waarmee u grondige gesprekken gevoerd hebt.

STIJN BIJNENS (UBIZEN). “Grondige? We hebben af en toe gesprekken gevoerd. Ik denk dat elk bedrijf dat op elk moment moet doen. En soms word je ook benaderd. Dat kan te goeder trouw zijn, dat kan ook eerder information sniffing zijn. Sommige grote concurrenten willen wel eens komen kijken in de keuken. Je moet daar altijd voor op je hoede zijn, vandaar dat de raad van bestuur een internationale zakenbank heeft aangesteld.”

Op 13 juni 2003 verplichtte een perslek u om de onderhandelingen met Kennet, Apax Partners en KBC Investco – later bekend als Ubidco – bekend te maken. Twee weken later sprongen die gesprekken af. Was de speculatie rond het aandeel de enige oorzaak?

BIJNENS. “Uiteraard. Die grote professionelen moeten afhankelijk van sector en type fondsen een return on investment van 20 tot 40 % per jaar genereren en die doen daarvoor zeer mathematische berekeningen. Ze maken een model. En tegen de koersen die er toen waren ( nvdr – na het lek verdubbelde de koers) was de kans klein dat Apax Partners naar de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen ( CBFA) zou stappen en een bod zou doen. Toen hebben we wederzijds besloten dat het weinig zin had om nog verder te gaan. Het was echter níét zo dat de boeken zouden stinken en al die flauwekul. De realiteit is veel simpeler. Vaak zien mensen overal complottheorieën.”

Het lijkt wel alsof vooral de onzekerheid over de winstvooruitzichten die Ubizen een maand voordien (op 5 mei 2003) uitzond, die toenadering heeft bespoedigd.

BIJNENS. “Uiteraard wil een financiële partij zo goedkoop mogelijk kopen. Die private equity-partners moeten ten aanzien van hun investeringscomité de deal kunnen verdedigen. En hoe goedkoper ze kunnen starten, hoe makkelijker het ook is om eventuele liquiditeiten voor bijkomende groei in het bedrijf te reserveren.”

Heeft een beursgenoteerd bedrijf er tijdens zulke gesprekken niet eerder alle belang bij om zich slechter voor te doen dan het in werkelijkheid is?

BIJNENS. “Dat is nog zo’n complottheorie en die klopt niet. Een winstwaarschuwing is iets simpels. Het is gewoon de wet. Zodra je weet dat er bepaalde koersgevoelige informatie is, moet je dat aan de markt bekendmaken. Er is nooit een verband geweest met die onderhandelingen. Maar dat zo’n partij plots meer interesse betoont omdat de koers zakt, je opbelt en de volgende dag wil langskomen, dat kan wél het geval zijn. Je mag het verband echter niet omdraaien.”

Wat waren de redenen voor die zwakke vooruitzichten?

BIJNENS. “Nu komt de lijst van excuses ( grijnst). Ten eerste was er de steeds goedkoper wordende dollar. Een derde van onze business gebeurt in dollars. Een tweede reden is de digitale identiteitskaart, waarbij de aansluiting van de pilootfase op de volledige roll-out veel langer heeft geduurd dan wij aanvankelijk hadden ingeschat. Dat is onze fout. We hebben wel de kosten gedragen voor de infrastructuur van de elektronische identiteitskaart ( nvdr – het e-ID-project, waarvoor Ubizen de belangrijkste onderaannemer is van Certipost, een joint venture van Belgacom en De Post), maar nog niet de inkomsten gehad. Verder werden we geconfronteerd met een vrij lange periode tussen het afsluiten van een contract met een klant en de facturatie.”

In het najaar speelde zich een bijna identiek scenario af. De cijfers van het vierde kwartaal vielen tegen. Kort daarna werden er opnieuw ‘exclusieve’ gesprekken aangeknoopt met Ubidco.

BIJNENS. “De winstvooruitzichten werden toen opnieuw teruggeschroefd, omdat de digitale identiteitskaart nog steeds niet in de uitvoeringsfase was gekomen en de dollar nog verder de dieperik in gegaan was.”

Op de koop toe onthield de auditor zich van een verklaring over de jaarrekening. Hij stelde zich fundamentele vragen over het voortbestaan van het bedrijf.

BIJNENS. “Als wij de bocht niet hadden kunnen pakken en de revisor wél continuïteit had gegeven, kon hij aansprakelijk worden gesteld. Dus ik kan het standpunt van Ernst & Young begrijpen. Op een bepaald moment krijgen mensen – door al die sentimenten en opgeklopte berichtgeving rond Ubizen – angst. En het is gevaarlijk als bankiers, auditors, personeel en klanten angst krijgen. Dat is iets psychologisch.”

Was het potentieel van het bedrijf wel weerspiegeld in de prijs die onderhandeld werd om het bedrijf aan nieuwe liquiditeiten te helpen?

BIJNENS. “Vergeet niet dat Ubizen een bijkomend probleem had. Het is een publiek gegeven dat onze grootste referentieaandeelhouder, de groep Concentra ( nvdr – 17,65 % van de aandelen, de deelneming van de familie Baert meegerekend), vanwege interne aandeelhoudersperikelen al twee jaar wou verkopen.”

Op de algemene vergadering van 8 december eiste een groepje Nederlandse aandeelhouders van Ubizen dat er een zakenbank zou worden ingeschakeld om te speuren naar een beter bod dan dat van Ubidco (0,95 euro). Waarom ging de raad van bestuur daar niet op in?

BIJNENS. “Omdat wij een professionele adviseur hadden. Dat zou suggereren dat wij of onze adviseur het werk niet goed hadden gedaan. Dat is niet zo.”

Hoe komt het dan dat kort nadien Betrusted kwam opdagen met een hoger bod van 1,20 euro per aandeel?

BIJNENS. “Ik wist dat jullie die vraag gingen stellen. Dan had Betrusted zich maar iets vroeger moeten bekendmaken.”

Het is toch de taak van de adviseur om na te gaan waar de best biedende partij zit?

BIJNENS. “Je kan een advertentie in alle kranten van de wereld zetten, maar wij hebben niet gekozen voor een publieke veiling. Dat sommige partijen in november 2003 niet wisten dat Ubizen te koop stond, is plausibel. Maar er is nog altijd een verschil tussen geïnteresseerde partijen en iemand die naar de Louizalaan trekt om een bod bij de CBFA bindend te maken. Als we een privé-bedrijf waren geweest, ben ik ervan overtuigd dat wij een hogere prijs hadden kunnen bedingen. Waarom? Omdat we dan veel makkelijker een transactie hadden kunnen afsluiten. De industriespelers waren vooral bezig met de overname van Guardent, een privé-bedrijf. Verisign betaalde op 17 december 2003, dus na het indienen van het bod van Ubidco bij de CBFA, zo’n 130 à 140 miljoen dollar voor Guardent. Maar wie een bod op Ubizen deed, wist procesmatig wat een complexiteit daaraan vast hing.”

Toch wel merkwaardig. Het lijkt alsof Ubizen het slachtoffer is geweest van een enorme psychologische hype vijf jaar geleden, en nu opnieuw, maar dan in de andere extreme zin.

BIJNENS. “( haalt twee balansen van Ubizen boven) Kijk, op 30 september 1999, op de top van de beurshype, hadden wij voor 24,7 miljoen euro aan kortetermijnschulden in de boeken staan en schreef iedereen mij en het bedrijf de hemel in. Onze cashpositie bedroeg 1,3 miljoen euro en de delta tussen current assets en current liabilities stond diep in het rood: bijna 17 miljoen euro. Vandaag, bij het afsluiten van de jaarrekening op 30 september 2003, hadden we 1,5 miljoen euro cash, was er slechts 1,9 miljoen euro aan kortetermijnschulden en bedroeg het saldo tussen de vlottende activa en het vreemd vermogen op korte termijn 1,4 miljoen euro. Vraag aan iedereen die het bedrijf niet kent, welke van beide balansen de beste is. Dít is de hemel ( wijst naar de balans van 1999) op de top van de hype: the sky is the limit. En dit ( priemt naar de andere balans) is de hel. In een broker note schreef een analist van Puilaetco hierover letterlijk: descent to hell. En uitgerekend aan deze balans hebben de auditors géén continuïteit gegeven.”

Je zou er cynisch van worden.

BIJNENS. “Neen, absoluut niet. Dat is boeiend, hè. Het is alsof we in een film meespelen: the story continues ( glimlacht).”

Is er nooit een situatie geweest waarin u zelf, op het hoogtepunt van de beurs, met wijlen John Cordier hebt gesproken over een overname van Telindus door Ubizen?

BIJNENS. “( lacht) Waar komt dat cowboyverhaal vandaan?”

John Cordier kennende zou dat verkeerd gevallen kunnen zijn.

BIJNENS. “Ja, en?”

Telindus heeft vorig jaar een computerbunker geopend voor gelijkaardige activiteiten als bij Ubizen. Telindus had cash. Is een samenwerking nooit overwogen?

BIJNENS. “Ik kan hun gebouw van hier zien liggen ( wijst uit het raam vanwaar de watertoren op het industrieterrein van Haasrode is te zien). Maar die oefening is nooit gemaakt. Intuïtief kan je zeggen dat daar misschien een mogelijkheid zat. Twee Vlaamse technologiebedrijven… maar wel totaal verschillend. Wij zijn zeer internationaal. Wij gaan in de diepte. Zij gaan in de breedte. Heeft dat zin? Veel combinaties hebben zin. Waarom is dat niet gebeurd? Ik denk dat dit niet aan mij ligt.”

Ubizen is nu al diverse kwartalen vruchteloos op zoek naar operationele winst.

BIJNENS. “Dat klopt, maar wij groeien. Elke maand neemt het aantal klanten toe en binnen die klanten het aantal infrastructuurelementen of devices die door Ubizen worden beveiligd. Dat levert maandelijkse recurrente inkomsten op. We hebben gewoon nog een aantal weken of maanden nodig om voldoende devices onder eigen beheer te hebben om onze vaste kosten te dekken. Belangrijk is ook dat de federale regering nu heeft beslist om voluit te gaan met de elektronische identiteitskaart. Zeer veel van onze kosten voor die dienst zijn al gemaakt. De inkomsten daaruit zullen dus snel bijdragen tot de winst.”

Hoeveel overlapping is er met uw sectorgenoot Betrusted?

BIJNENS. “Betrusted zit meer in het identiteitsbeheer: they let the good guys in. Wij werken vooral aan keeping the bad guys out. Eigenlijk bevinden we ons in een verschillend marktsegment.”

Wat met de recente Duitse acquisitie van Betrusted?

BIJNENS. ” TC TrustCenter is eigenlijk de Duitse GlobalSign ( nvdr – het filiaal van Ubizen dat digitale certificaten beheert en een belangrijke rol speelt in het project voor de elektronische identiteitskaart). Met GlobalSign is er een totale overlapping. Maar niet op het vlak van de diensten die Ubizen levert.”

Als TC TrustCenter en GlobalSign hetzelfde werk doen, is het dan nog nodig om beide te behouden?

BIJNENS. “Maar dit is een branche die groeit. Op dit ogenblik zit het e-ID-contract bij Ubizen en ik zie niet in waarom dat zou veranderen. GlobalSign helpt het computercentrum van Ubizen te rentabiliseren. En op dit ogenblik is het als uitgever van publieke certificaten winstgevend geworden.”

Ubidco loopt wel het risico dat de winst van de operationele activiteiten bij Betrusted terechtkomt.

BIJNENS. “Sorry. Er wordt geen operationele vermenging gedaan op dit ogenblik. Dat is de wet. Alles gebeurt at arm’s length. We hebben ook andere commerciële partnerships, met Equant bijvoorbeeld. Dat is een contract. Daar zijn afspraken rond margin split. Wij zullen op dezelfde manier commerciële contracten hebben met Betrusted. Alles zal at arm’s length moeten gebeuren. Niet alleen Ubidco zal daarop toezien. Ook de kleine aandeelhouder heeft zijn rechten. De bestuurders zijn daarvoor verantwoordelijk.”

U haalt dan niet de schaalvoordelen die u had kunnen hebben.

BIJNENS. “Akkoord. Ubizen moet bewijzen dat het op zichzelf – met de hulp van de internationale contacten en introducties van Betrusted en Apax Partners – zo snel mogelijk winstgevend kan worden.”

Hebt u in uw bijna tienjarige carrière voldoende kunnen leunen op oude, ervaren mentors?

BIJNENS. “Neen. Dat is absoluut een nadeel in Vlaanderen. In Silicon Valley heb je een pool van ervaren talent die het opstarten of uitbouwen van een onderneming al vijf keer gedaan heeft. Dat mis je in Vlaanderen als het om technologie, ICT of groeimarkten gaat.”

Is Stijn Bijnens een einzelgänger die zelf liever de touwtjes in handen blijft houden?

BIJNENS. “Ik denk dat echt niet. Ik heb nooit – als je terugkomt op strategische partners of overnemers, zoals Telindus of zo – in de weg gestaan voor een partnership en ik heb nooit additioneel management geblokkeerd. Ik heb me ook nooit verzet tegen een uitbreiding en hot shots in de raad van bestuur.”

U bent nu geen aandeelhouder van Ubizen meer.

BIJNENS. “Misschien maakt dit mijn positie wat makkelijker.”

Waarom?

BIJNENS. “Dan is de situatie duidelijk. Iemand die aandeelhouder, bestuurslid én manager is, dat is altijd een complexe zaak. In wezen gaat het om dezelfde persoon die telkens een andere pet opzet. Voor mij was dat niet prioritair. Ik vond het belangrijker dat er een heel mooie oplossing uit de bus kwam voor het bedrijf.”

Uw vak is om de risico’s voor uw klanten te verminderen. Maar zelf nam u het risico om uw aandelen Ubizen tot het laatste moment te houden.

BIJNENS. “Ik ben met 250.000 oude Belgische franken begonnen. In heel die technologie- boom zijn er zo veel grappige verhalen, dat je dat een beetje als folklore moet klasseren. Een van die verhalen gaat over de chief executive officer van Tibco, een softwarebedrijf. In de hype scheidt hij van zijn vrouw. Zijn participatie wordt gesplitst en zijn vrouw verkoopt in de markt. Dan crasht dat aandeel, zoals elk technologieaandeel in die tijd. En de CEO eindigt met een vijftigste of een twintigste van wat hij had. Maar zijn vrouw is natuurlijk wél rijk. Wat moet die man zeggen? Zo zijn er honderden verhalen. Het mijne is er één van.”

Piet Depuydt Bruno Leijnse

“Het was níét zo dat de boeken zouden stinken. Vaak zien mensen overal complottheorieën.”

“Zeer veel van onze kosten voor de elektronische identiteitskaart zijn al gemaakt. De inkomsten daaruit zullen dus snel bijdragen tot de winst.”