Na acht jaar heb ik weer voet gezet op Amerikaanse bodem. In het gezelschap van een rasechte Republikein en midden in een verkiezingsstrijd reed ik door een deel van de Biblebelt en las ik elke dag The Wall Street Journal, de krant met de hoogste oplage in de Verenigde Staten. Buiten de Belt, in Florida, probeerde ik te begrijpen waarom hun gouverneur, Ron DeSantis, de grote Republikeinse hoop is voor de volgende presidentsverkiezingen. We horen bij ons vooral de klok van de Democraten en blijven verbaasd waarom de Amerikanen zo dom, zo eng of zo hardvochtig kunnen zijn Republikeins te stemmen. Maar er bestaat meer dan The New York Times en The Washington Post, en CNN is sinds lang een propagandazender voor de Democraten, en geen nieuwszender meer.
Je komt in de Verenigde Staten vaak niet rond met twee banen, maar die realiteit bestaat niet in de Republikeinse geest.
Eerst vallen de stereotypen op. Elk dorpje heeft nog zijn kerk, soms zelfs twee. Daarnaast zijn er enkele megakerken, met de Scientology-kerk in Clearwater als kers op de taart. De organisatie etaleert de rijkdom zonder verpinken. Haar doelstellingen zijn gebaseerd op een mensbeeld dat zo uit een populair weekblad kan komen en geen rekening houdt met recente academische inzichten. Een predikant weet het altijd beter dan de wetenschap. Wij huiveren, een Amerikaan bewondert en laat gerust.
De samenleving is er nog altijd gebaseerd op olie: de drie meest verkochte automodellen zijn pick-ups. Je woont misschien in een half krot, maar je moet een pick-up hebben. Hoe kun je anders in dat onmetelijke land klussen? Ik reed door Trumpland en voelde aan dat al dat extreme socialistische gedoe over meer treinen, zuinige auto’s en minder consumeren niet veel zin heeft in een land waar je zoveel dollar shops ziet. Grote groepen consumeren veel calorieën, maar hebben nauwelijks geld voor de supermarkt. Hun droom is nog altijd meer koopkracht. Je komt er vaak niet rond met twee banen, maar die realiteit bestaat niet in de Republikeinse geest. Wie hard wil werken, komt hogerop. Alsof je naar een West-Vlaamse ondernemer luistert.
Toen ik vroeg naar de opwarming van de aarde, verschenen de vraagtekens in de ogen. Hier is het klimaat nog niets veranderd. Het zuidoosten van de Verenigde Staten kent nauwelijks opwarming. Alaska heeft daar misschien last van, maar dat is ver, heel ver. Wat echt belangrijk is, is de prijs aan de pomp (in Florida zo’n 90 cent per liter, de helft van de prijs in Californië), want als je met je pick-up naar je familie in het noorden trekt, ben je failliet tegen Europese of Californische prijzen. Er is geen belangstelling voor de feiten of de trends. Alles wordt gefilterd. DeSantis is a good man, zorgde goed voor zijn vrouw toen ze kanker had. Trump is onbeschoft, maar heeft wel gelijk. Moge DeSantis winnen. Punt.
Overal viel me op hoe rijk het land wel is. De economie draait. In Washington, Tampa en Charlotte zie je geen Schiphol-toestanden. De infrastructuur is er overal nagelnieuw, vlot, afgestemd op het verkeer, met hier en daar een aangenaam groen accent. De auto is er nog onbeschaamd koning. Ga maar eens kijken, zeggen de Republikeinen, naar de staten met een Democratisch bestuur. Die geven liever geld aan werklozen dan aan de bouw van bruggen, liever aan armoezaaiers dan aan infrastructuur voor de auto, tenzij voor de elektrische auto. Hoe gek kun je zijn?
De Republikeinen zijn de partij van de man met de pick-up, zonder geel hesje, maar met Amerikaanse vlag. Ze zijn zelfs niet langer de partij van big business, maar van het individu dat bereid is voor zichzelf te zorgen, met een wapen als het nodig is. Die retoriek spreekt zelfs veel zwarten en hispanics aan. De Democraten trekken stemmen van de stedelijke, groene hoogopgeleiden die wel met een elektrische auto willen rijden. In Europa zie je een analoog kiesgedrag. Populisten weten maar al te goed tot wie ze zich moeten richten. Ook Ron DeSantis.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School. Volg mij op www.marcbuelens.com
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier