Wat is eenmalig?

Tot de op fiscaal gebied meest misbruikte woorden behoort ongetwijfeld het woordje ‘eenmalig’. Hoeveel fiscale en parafiscale regelingen zijn hun loopbaan niet begonnen als een eenmalige maatregel, die het daaropvolgende jaar eenmalig werd verlengd, om uiteindelijk een permanent karakter te krijgen?

De fiscaleamnestiemaatregel die de wetgever aan het begin van de jaren tachtig invoerde, was duidelijk eenmalig. Hij heeft de daaropvolgende twintig jaar geen navolging gekregen. De maatregel had overigens geen succes. De regeling zat slecht in elkaar. En de geesten waren er niet rijp voor.

Na deze mislukking heeft het meer dan twintig jaar geduurd, vooraleer een nieuwe poging ondernomen werd. We schreven 2004. De ‘eenmalige bevrijdende aangifte’ (EBA) zag het levenslicht. Daarmee beschikten natuurlijke personen over de mogelijkheid om via betaling van een bijdrage van – afhankelijk van de omstandigheden – 6 of 9 procent hun fiscale toestand te regulariseren.

Zoals de naam het duidelijk liet verstaan, ging het om een eenmalige mogelijkheid. Maar dat moet wel met een korrel zout genomen worden. De maatregel was eenmalig in de zin dat men er enkel in 2004 gebruik van kon maken. Maar eenmalig betekende niet dat men slechts één keer een EBA kon doen. Wie het wou, kon in 2004 meerdere EBA’s indienen. Verschillende belastingplichtigen hebben dat effectief gedaan.

Achteraf bekeken is van dat eenmalige karakter trouwens niet veel overeind gebleven. Amper een jaar later werd al een nieuwe amnestiemaatregel ingevoerd. Sindsdien kan iedereen die op fiscaal gebied nog wat op te biechten heeft, bij het Contactpunt Regularisaties terecht om met de fiscus in het reine te komen. De nieuwe maatregel is niet eenmalig. Hij is permanent, in de zin dat hij niet beperkt is in de tijd. Maar tegelijk is hij toch weer eenmalig: als belastingplichtige kan je er maar één keer gebruik van maken. Wie zijn fiscale ziel bloot- legt bij het Contactpunt Regularisaties, moet alles in een keer opbiechten. Hij krijgt nadien geen nieuwe kans.

Althans voorlopig niet. Want het is een publiek geheim dat men in het kabinet van de minister van Financiën hardop droomt van nog maar eens een nieuwe regularisatieronde.

Het gescherm met het eenmalige karakter van al deze regularisatiemaatregelen, mag niet doen vergeten dat er daarnaast altijd al een gewone regularisatiemogelijkheid heeft bestaan. Zij houdt in dat men spontaan bij de gewone belastingadministratie een aanvullende aangifte indient. Het verschil is, dat in het kader van bijzondere (eenmalige) regularisaties bijzondere voorwaarden en modaliteiten gelden. En dat aan de fiscale penitenten bijzondere waarborgen worden geboden. Bij een spontane aanvullende aangifte gelden geen bijzondere voorwaarden of modaliteiten, en ook geen bijzondere waarborgen.

Maar in de praktijk is zo’n spontane aanvullende aangifte niet noodzakelijk veel nadeliger. Tot voor enkele jaren stond in de administratieve commentaar te lezen dat belastingplichtigen die hun toestand op deze manier regulariseren, op het gebied van de inkomstenbelastingen geen belastingverhoging te vrezen hadden. Ten tijde van de EBA heeft men deze gunstregeling geschrapt. Men wou immers zo veel mogelijk kandidaten richting EBA sturen. De wetgever heeft er toen zelfs uitdrukkelijk in voorzien, dat belastingplichtigen die geen gebruikmaakten van de EBA (terwijl ze wel aan de toepassingsvoorwaarden voldeden) nadien een belastingverhoging van minstens 100 procent verschuldigd zouden zijn als zij dan toch nog spontaan zouden willen regulariseren.

Betekent dit het einde van de spontane aanvullende aangifte? Niet noodzakelijk. Uit de praktijk blijkt immers dat, minstens in het verleden, zeker geen systematische toepassing is gemaakt van de belastingverhoging van minstens 100 procent. Integendeel. Bovendien kan men bijzondere redenen hebben om het Contactpunt Regularisaties links te laten liggen en in plaats daarvan een spontane aanvullende aangifte bij de gewone belastingadministratie te doen. Bijvoorbeeld omdat men in het kader van de Europese spaarrichtlijn nog ‘woonstaatheffing’ te verrekenen heeft. Het Contactpunt laat die verrekening niet toe. De gewone belastingadministratie blijkbaar wel.

Of in de toekomst bij een spontane aanvullende aangifte wel systematisch toepassing zal worden gemaakt van de belastingverhoging van minstens 100 procent? Dat is voorlopig koffiedik kijken. In de circulaire die de belastingadministratie onlangs aan de verschillende regularisatiemogelijkheden heeft gewijd, laat zij de deur blijkbaar op een kier, om afhankelijk van de omstandigheden een lagere, of zelfs geen belastingverhoging op te leggen.

DE AUTEUR IS ADVOCAAT EN HOOFDREDACTEUR VAN FISCOLOOG.

Jan Van Dyck

Bij het Contactpunt Regularisaties heeft men slechts één kans.