Wat is een beleggingsfonds?

De officiële benaming is instelling voor collectieve belegging (ICB). In een beleggingsfonds wordt geld van vele beleggers samengebracht. Professionele beleggers kunnen dan grote sommen geld in één keer in aandelen of in obligaties investeren en het geld van de particuliere beleggers tegen een vergoeding beheren.

Verwacht nettorendement

Dat de centrale banken wereldwijd krediet duurder maken, zorgt voor kopwind voor beleggers. Een stijgende rente drukt zowel het rendement van aandelen als van obligaties. Daarom verwachten we de komende vijf jaar gemiddeld 3,5 procent per jaar van beleggingsfondsen die zowel in aandelen als in obligaties beleggen.

Karakteristieken

Een gemengd beleggingsfonds investeert zowel in aandelen als in obligaties. De pensioenspaarfondsen zijn de bekendste gemengde fondsen in België. Een pensioenspaarfonds mag nooit meer dan 75 procent in aandelen investeren en nooit meer dan 75 procent in obligaties. Er zijn ook flexibele gemengde fondsen. Dat zijn producten waarvan de beheerders de verdeling van de activa kunnen aanpassen aan hun verwachtingen. Sommige fondsen kunnen van 0 naar 100 procent aandelen gaan. In het verleden werden de obligaties in de portefeuille vaak meer waard als de aandelen in waarde daalden, en vice versa. De juiste mix van aandelen en obligaties zorgde voor mooie rendementen en minder grote schommelingen in de waarde van de deelbewijzen. Maar het verleden biedt geen garanties voor de toekomst.

2022

De Belgische pensioenspaarfondsen verloren het afgelopen jaar gemiddeld 15,5 procent. Zowel aandelen als obligaties zadelden de fondsbeheerders met verliezen op. De zogenoemde defensieve pensioenspaarfondsen, die meer in obligaties dan in aandelen beleggen, verloren gemiddeld 14,9 procent in 2022, versus een verlies van gemiddeld 15,7 procent voor de meer dynamische pensioenspaarfondsen.

Het populaire gemengde Franse beleggingsfonds Carmignac Patrimoine gaf 9,4 procent prijs in 2022, terwijl Flossbach von Storch – Multiple Opportunities op een jaarverlies van 13 procent zit. Het eerste fonds belegt ongeveer evenveel in aandelen als in obligaties, het tweede bestaat voor 75 procent uit aandelen.

Bescherming

Een gemengd fonds kan zware verliezen boeken. Er is geen enkele garantie op rendement of kapitaalbehoud. Mochten uw deelbewijzen door fraude verdwenen zijn – wat zo goed als onmogelijk is door alle controlemechanismes – treedt een beschermingsregeling voor beleggers in werking tot 20.000 euro per persoon en per financiële instelling. Dat geldt voor zowel aandelen, obligaties als fondsen. Die effecten blijven juridisch uw eigendom, terwijl spaarrekeningen en tak21-levensverzekeringen op de balans van de financiële instelling staan.

Kosten

Er zijn instap- en beheerskosten en soms is er een prestatievergoeding. De instapkosten bij gemengde fondsen bedragen gemiddeld 2,1 procent, volgens een recente studie van de financieeltoezichthouder FSMA, en zijn soms onderhandelbaar. Van het geafficheerde rendement zijn de beheers- en de prestatievergoedingen al afgetrokken.

Fiscaliteit

Als u inschrijft op deelbewijzen, betaalt u geen beursbelasting. Als u ze verkoopt, roomt de fiscus 1,32 procent af van de deelbewijzen van fondsen zonder dividend (kapitalisatie), met een maximum van 4.000 euro per transactie. Keert het beleggingsfonds een dividend uit (distributie), dan is daarop 30 procent roerende voorheffing verschuldigd. Bij de verkoop van deelbewijzen gaat 30 procent af van de meerwaarde die voortvloeit uit de rente die het fonds heeft geïnd, en uit de koersstijging van de obligaties. Als het fonds geen berekening maakt van de meerwaarde uit het vastrentende gedeelte, betaalt de belegger belasting a rato van het percentage obligaties in de portefeuille, of in sommige gevallen op de volledige meerwaarde.

Duurzaam of niet?

Er is een groot aanbod van gemengde beleggingsfondsen. Het is ook gemakkelijker een fonds duurzaam te maken dan een hele financiële instelling. De pensioenspaarfondsen van Argenta, Belfius, BNP Paribas Fortis, Crelan, KBC, ING en VDK kregen al het label Towards Sustainability.