De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School.
Reacties: marc.buelens@trends.be
Trainers in time management leggen je voorzichtig uit dat tijd = prioritijd. En dan helpen ze je met enkele eenvoudige gedachte-experimenten. Je mag je voorstellen dat je voorbij een reeks graven wandelt en plots zie je daar je eigen graf. Hoe luidt het grafopschrift? Grappenmakers roepen dan wel eens dingen als:
Hier ligt Poot
Hij is dood
of
Nietsche is dood
(getekend) God
of
Eens was ik bij de rooien
Nu ben ik bij de dooien
Maar voor de meeste stervelingen is dit wel een erg confronterende vraag. Plots beseffen velen dat er op hun graf niet zal staan: hier ligt Leo De Vrindt, hij die zo hard gewerkt heeft voor ons Mechels filiaal, zo hard dat er zelfs geen tijd overbleef voor zijn familie.
Andere spelletjes die time-managementtrainers wel eens spelen, zijn vragen als: veronderstel dat je nog zes maanden te leven had, wat zou je dan doen? Aan managers die vraag stellen, is natuurlijk al te dwaas, want die roepen dan in koor: nog wat harder werken voor ons Mechels filiaal. Of toch niet? De vraag is: wat gebeurt er dan wel als je de dood onder ogen moet zien? Zelfs dat is al wetenschappelijk onderzocht.
Onderzoekers rapporteren dat als mensen het einde van hun leven onder ogen moeten zien, er twee totaal verschillende reactiepatronen zijn. Sommigen worden zeer materialistisch, ze willen nog zoveel mogelijk geld opdoen. Anderen worden heel altruïstisch en beginnen rijkdom en bezittingen zeer sterk te relativeren. Als de naderende dood eerder reflectief wordt benaderd, dan begint zowat iedereen de dingen des levens te relativeren. De dingen echt op een rijtje zetten, stilstaan bij leven en dood, helpt dus wel degelijk om te relativeren. Maar als de naderende dood gewoon erg zichtbaar wordt, dan worden de materialisten nog wat materialistischer – ja, ronduit hebzuchtig en egocentrisch – en worden de niet-materialisten nog wat meer onthecht. De brutale confrontatie versterkt met andere woorden wat al aanwezig was.
Marketingstrategieën die iets willen verkopen voor als de dood nadert, zullen dus heel erg moeten opletten. De mensen helpen de dood onder ogen zien, zal bij sommigen dus wel helpen, maar als ze beginnen te filosoferen over de dood, dreigen ze wel sterk te gaan relativeren, inclusief dus het product dat je ze wil aansmeren.
Sommige bedrijven verkopen graag producten voor het moment waarop magere Hein zal langskomen. Zo lazen we onlangs in Nederland op een heel grote affiche iets in de volgende aard: Van de dood ben je 100 % zeker. Daarom, koop nu…!
Honderd procent zeker zijn we natuurlijk ook niet echt (waarom zou u nu net de uitzondering niet kunnen zijn? Gods wegen zijn immers ondoorgrondelijk), maar vanuit pragmatisch standpunt, vanuit marktonderzoek is het al bij al geen slecht vertrekpunt.
Bij elke swot-analyse (swot is een acroniem voor strengths, weaknesses, opportunities, threats) verwijst men vandaag naar de vergrijzing van de bevolking. De wereld schuift heel zichtbaar op naar haar dood. Je denkt immers iets meer aan de dood op je 72ste dan op je 22ste. Dus… kijk dan even naar de wereldwijde bestsellerslijsten van boeken. Het bulkt er van de titels als 100 plaatsen die je moet bezocht hebben voor je sterft; 5 mensen die je graag in de hemel zou ontmoeten; 10 dingen die je zeker moet gedaan hebben voor je doodgaat. Die boeken verkopen als zoete broodjes. Maak de dood dus toch maar zichtbaar. Vestig er de aandacht op. En los een paradox op: beloof gewoon dat de mensen met jouw product nog gezelliger zullen kunnen reflecteren over de dood (en na de consumptie van jouw artikel dus wat minder materialistisch zullen zijn). Je vraagt gewoon van de filosofen nog een laatste materiële inspanning: je boek kopen, een reisje organiseren.
Uiteraard is deze markt nog niet volledig leeg gemolken. Voor de ondernemenden onder u, als het u toch zou ontbreken aan inspiratie, hierbij een lijstje ter inspiratie:
Les croque-morts: 15 restaurants in België die u bezocht moet hebben voor u sterft. (Met extra malse porties voor wie geen al te stevig gebit meer heeft).
De 100 cd’s die u gehoord moet hebben voor u sterft (de laatste is de dodenmars).
De 10 dassen die u gedragen moet hebben voor u sterft (nu in promotie, de elfde, een zwarte, gratis).
De 5 softwarepakketten die u gebruikt moet hebben voor u sterft. Tenzij u sterft van ergernis bij het implementeren van het eerste.
De 20 mooiste begraafplaatsen ter wereld. Boek nu uw reis en ontvang het prachtige fotoalbum, met exclusieve foto’s van mausolea, praalgraven en familiegraven.
De vormingscyclus: sterven door de eeuwen heen. Van balsemen tot cremeren. Met als gratis les: hoe schrijf ik een afscheidsbrief? Let op: nog maar enkele plaatsen beschikbaar. Gelieve wel op voorhand te betalen.
U merkt het. Geld heeft geen geur. Ook niet van ontbindende lichamen of rookpluimen na uw crematie. Of heb ik nu de dood al te brutaal onder ogen gebracht? Begin dan al maar te consumeren. Wat zou u denken van een lekker wijntje van 2000? Een onvergetelijk millésime en net vijf jaar voor uw sterfjaar…
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier