Wat 11 september niet betekent

Logischerwijs komen de landen die zijn ideeëngoed zoniet aankleven dan toch minstens stilzwijgend goedkeuren, ook in het vizier van de Amerikanen en de Navo. …

Logischerwijs komen de landen die zijn ideeëngoed zoniet aankleven dan toch minstens stilzwijgend goedkeuren, ook in het vizier van de Amerikanen en de Navo. Tot deze groep van “schurkenstaten” behoren niet enkel Afghanistan en Irak, maar ook landen als Soedan, Iran, Libië en Syrië. Ook Noord-Korea en Cuba kunnen de handen niet echt geloofwaardig in de onschuld wassen. Al geruime tijd liggen er onmiskenbare bewijzen op tafel dat die landen geregeld steun (financieel, logistiek, opleiding, bewapening, schuilplaatsen en andere) verlenen aan het Bin Laden-netwerk, bekend onder de naam Al-Qaeda, en gelieerde organisaties.

Waaruit bestaat het ideeëngoed van de Bin Laden-falanx? De peetvader zelf spreekt over het International Front for Jihad against the Crusaders and the Jews. Het christelijke en joodse geloof en de samenlevingen waarin die levensbeschouwingen een belangrijke factor uitmaken, vormen dus doelwitten die met alle mogelijke middelen moeten worden bestreden, liefst vernietigd. In de Koeweitse krant Al-Watan van 9 september verscheen een artikel met als kop “Is het vermoorden van joodse vrouwen en kinderen verboden?” Het antwoord hierop luidde ondubbelzinnig “neen”, gezien de staat van heilige oorlog tegen het jodendom waarin de Bin Ladens van deze wereld zich bevinden. Na de aanslagen in de VS neemt men ook duidelijk dezelfde houding aan tegen het “decadente” want overwegend niet-islamitische Westen.

Uiteraard staat deze ideologie van haat, geweld en vernietiging compleet haaks op alles waar de islam voor staat. De islam vertrekt immers vanuit de koran, een van de meest vredelievende geschriften ooit geredigeerd. Ten gronde bestaat er een fundamentele tegenstelling tussen het Bin Ladisme en oprechte islambeleving. Osama Bin Laden en de zijnen, waar bijvoorbeeld de Taliban in Afghanistan onmiskenbaar toe behoren, streven naar een wereld waarin hun interpretatie van de islam de nieuwe orde uitmaakt. Velen in het Westen lijken te vergeten dat in de dagen en weken vóór 11 september acht westerlingen in de Afghaanse gevangenis terechtkwamen omdat ze over het christelijke geloof hadden gesproken. Onder meer in Rotterdam en Parijs konden Arabische jongeren ongehinderd feestvieren naar aanleiding van de duizenden doden in de VS. Toch blijft het van wezenlijk belang de Bin Laden-waanzin niet te vereenzelvigen met de islam in het algemeen.

Het is merkwaardig hoe nu, na 11 september, het moorddadige fanatisme en de quasi-nazistische agenda van de groepen die we het Bin Laden-netwerk noemen (en we herhalen: misschien is het al te gemakkelijk en simplistisch op basis van wat vandaag aan bewijzen op tafel ligt), op de achtergraakt. Er heerst een grote mate van unanimiteit over de noodzakelijke ingrepen: een structurele oplossing van het conflict tussen Israël en de Palestijnen, en een rechtvaardiger verdeling van de rijkdom op aarde via een fundamentele ommezwaai in de heersende financieel-economische wereldorde. Zulke ingrepen zouden Bin Laden en andere fanatici automatisch de wind uit de zeilen nemen. Helaas, wie 11 september zo interpreteert, heeft de essentie van het hele gebeuren echt niet begrepen.

In België behoorden de voorbije dagen mensen als Rik Coolsaet, specialist internationale betrekkingen van de Universiteit Gent, en Koen Raes, moraalfilosoof aan diezelfde universiteit en de man van de slogan dat we “rijkdom moeten bestrijden”, tot de meest gearticuleerde pleitbezorgers van die noodzakelijke veranderingen. Los van het feit dat beide professoren het bij momenten moeilijk hadden om te verbergen dat ze zich er eigenlijk toch wel wat in verkneukelden dat die arrogante, kapitalistische Amerikanen nu ook eens een flink lesje krijgen, slaan ze de bal compleet mis. Het volstaat naar de realiteit te kijken in plaats van zich te verliezen in een vreemde mengeling van ideologische preferenties, kaduke informatie en eenzijdige interpretaties.

Stel dat het morgen tussen Israël en de PLO van Yasser Arafat tot een duurzaam akkoord komt. Het is overigens, en dit tussen haakjes, een blamage voor de Amerikanen dat ze zo’n deal nog niet konden of wilden forceerden. Net zoals de creatie van een volwaardige Palestijnse staat, zal de erkenning van een volwaardige joodse staat onvermijdelijk deel uitmaken van een duurzaam akkoord. Toetst men dit aan de Bin Laden-agenda, dan ziet men onmiddellijk dat er op dat moment niets verandert, integendeel zelfs. De vernietiging van die joodse staat, die dan naast een Palestijnse staat bestaat, zal een doel blijven waarop dit beperkte groepje fanatici zich zal storten. De druk van die bijzonder kleine minderheid van Palestijns-Arabische extremisten op Arafat en de zijnen is trouwens al jaren een belangrijke hinderpaal op de weg naar een duurzaam akkoord.

Het tweede grote agendapunt waar we eerder naar verwezen, is de internationale welvaartsverdeling en de financieel-economische wereldorde. Dankzij een bredere verspreiding van de vrijemarkteconomie en de daarbijhorende tendens tot uitbreiding en verdieping van handels- en investeringsstromen, is de relatieve welvaartsverdeling in de wereld de voorbije jaren aanzienlijk verbeterd. Een meerderheid van de Derde Wereld slaagde er het voorbije decennium in om de welvaartskloof met het rijke Westen, die nominaal zeer groot blijft, in relatieve termen te verkleinen. Deze vaststelling staat haaks op de algemeen verspreide opinie van het moment en hangt voornamelijk samen met de evolutie in twee landen, namelijk China en India. Maar dat doet niets af aan de relevantie van die stelling.

De ontwikkelingslanden die zich volmondig in de vrijemarkteconomie en de globalisering inschrijven, zien hun relatieve welvaartspositie ten opzichte van de rijke landen verbeteren. Ook de situatie van de allerarmsten in die landen gaat er (in vergelijking met de landen die zich buiten die mondialiseringsbeweging houden), veel beter op vooruit.

Aan die vaststellingen veegt het Bin Ladisme, om het even populair te zeggen, haar voeten. Het gaat hen helemaal niet om allerhande bekommernissen rond welvaart, welzijn en de internationale verdeling daarvan. Het gaat hen om de vestiging van een nieuwe wereldorde rond principes die indruisen tegen de elementaire waarden van medemenselijkheid, verdraagzaamheid en democratie die wij in het Westen zo hoog in het vaandel dragen. Uiteraard staat het mensen vrij om die westerse waarden af te keuren. Maar eens die afkeuring de vorm aanneemt van een niets of niemand ontziende jihad, verplicht het respect voor die westerse waarden tot zelfverdediging.

Namen wij in het rijke Westen ons die waarden consequent ter harte? Neen, zeker niet. Aan de Amerikanen valt inderdaad te verwijten dat ze zich, zeker de jongste jaren, geregeld arrogant en machtsdronken opstelden. Zo’n houding typeert doorheen de geschiedenis echter elke wereldgrootmacht. Wat al te vaak uit het oog verloren wordt, is het feit dat de VS _ ondanks de atoombommen op Japan, ondanks Vietnam en andere mistoestanden _ zich alles bij elkaar vrij terughoudend heeft opgesteld. In vergelijking met wat historische grootmachten als Spanje, Duitsland, Frankrijk en Engeland de jongste eeuwen op wereldschaal allemaal uithaalden, verbleekt het machtsmisbruik van de Verenigde Staten. Die vaststelling geldt zeker als je beseft over welke middelen de VS potentieel beschikt om zich als een echte arrogante en niets ontziende wereldmacht te gedragen.

Rekening houdend met wat het vandaag grote groepen van zijn eigen bevolking aandoet, houdt een mens zijn hart vast voor wat er wereldwijd allemaal zou gebeuren als het huidige Chinese bewind ooit de huidige machtspositie van de VS zou bereiken. Toch valt te hopen dat de Amerikanen in de toekomst toch een béétje meer begrip voor anderen zullen opbrengen en meer nederigheid in hun beleid zullen leggen. Maar eerst _ en niemand zal het land daarvan tegenhouden _ dient grondig te worden afgerekend met de roergangers van het Bin Ladisme. En dat in de brede zin van het woord. Wij in Europa vergeten al te makkelijk dat de Amerikanen vandaag geen keuze meer hebben. Ze staan voor een vijand die eenvoudigweg de totale vernietiging van de Verenigde Staten wil. Er komen na de aanslagen van 11 september ongetwijfeld nog terreurdaden waarbij de kans op een nucleaire, chemische en/of biologische aanval aanzienlijk is. Massa’s bewijzen wijzen erop dat het Bin Laden-netwerk over dergelijke wapens beschikt. Kan men het de Amerikanen kwalijk nemen dat ze, gebukt onder die bedreiging, alle militaire opties onder ogen zien?

Johan Van Overtveldt

Het blijft van wezenlijk belang de Bin Laden-waanzin niet te vereenzelvigen met de islam in het algemeen.

Kan men het de Amerikanen kwalijk nemen dat ze, gebukt onder de bedreiging, alle militaire opties onder ogen zien?