Wacht niet op de nieuwe collectie

Nog een tweetal maanden en dan is het afgelopen met de fiscale regularisatie. Tot 31 december kunnen alle niet-aangegeven belastingen worden aangemeld bij het Contactpunt Regularisatie. Sinds 15 juli en tot eind dit jaar kan uitzonderlijk ook een verjaard kapitaal worden witgewassen na een regularisatie van 35 procent. Het is een unieke kans om een duister verleden op te helderen.

Sinds een tiental jaren weten we dat zwart bezit eigenlijk nooit verjaart. Het kan niet gratis en voor niets worden gewit door de termijnen van de rechtmatige schuldeiser rustig te laten verstrijken. Fiscale fraude is dan wel na zeven of tien jaar verjaard, maar daarmee is de kous niet af. De rechtspraak heeft uitgemaakt dat witwassen een autonoom misdrijf is. Er gaat weliswaar altijd een zogenoemd basismisdrijf aan vooraf, zoals diefstal, oplichting, drugshandel of fiscale fraude. Maar de rechter hoeft die voorafgaande feiten niet nauwkeurig te plaatsen. In een arrest van 25 september 2001 stelt het Hof van Cassatie: “Het volstaat dat de illegale herkomst en de door de dader vereiste kennis bewezen zijn, zonder dat vereist is dat de rechter het precieze misdrijf kent, op voorwaarde dat hij, op grond van de feitelijke gegevens, elke legale herkomst of oorsprong kan uitsluiten.”

Een voorbeeld: iemand heeft in 2002 in de nalatenschap van zijn ouders een miljoen euro gevonden en is vergeten dat aan te geven. Het ging kennelijk om een zwarte spaarpot waarop de ouders destijds ook al geen btw en inkomstenbelastingen hadden betaald. De fortuinlijke erfgenaam heeft dat miljoen belegd in een belastingvrijetak23-spaarverzekering, die — met een matige groei van 20 procent — intussen 1,2 miljoen euro waard is. Wat gebeurt er als de fiscale amnestie volgend jaar verstrijkt?

De strafwet schrijft voor dat het onrechtmatige vermogensvoordeel verbeurd moet worden verklaard. Als de ouders drugshandelaren waren, was het eenvoudig: dan werd het hele bezit geconfisqueerd. Maar in ons voorbeeld ging het niet om criminelen, maar om hardwerkende mensen die alleen fiscaal fout zaten. De vraag naar het vermogensvoordeel is dan de vraag naar het nadeel van de fiscus. Dat is meestal geen exacte wetenschap, maar als de rechter advies vraagt, kan iedere fiscale specialist een redelijke raming maken.

Stel dat, alle omstandigheden in acht genomen, op het oorspronkelijke miljoen 175.000 euro btw en 425.000 euro inkomstenbelasting moesten worden betaald. Na aftrek van die belastingschulden was de erfenis geen miljoen, maar nog slechts 400.000 euro waard. Daarop waren dan 108.000 euro successierechten verschuldigd. De ontdoken btw, de inkomstenbelasting en de successierechten bedragen samen 708.000 euro, maar in 2013 is alles verjaard. We spreken dan niet meer over fiscale boeten en wettelijke intresten, wel is er nog sprake van een actueel voordeel, dat intussen feitelijk, met een groei van 20 procent, is opgelopen tot nagenoeg 850.000 euro. De verbeurdverklaring kan tot dat bedrag beperkt blijven. Als de rechter geen gevangenisstraf, boete of wettelijke intrest oplegt — als hij dus alleen het voordeel afneemt — blijft van het spaarbedrag met wat geluk een kleine 350.000 euro over.

De cijfers in dit voorbeeld zijn niet overdreven of extreem. De fiscale amnestie zou hier inhouden dat van 1,2 miljoen euro slechts 350.000 wordt afgegeven, terwijl er anders 350.000 euro overblijft. Van een aanbieding gesproken. De erfgenamen zouden er desondanks toch op kunnen speculeren dat de procureur er nooit achter komt. Maar dat zou ik niet aanraden, want de tijd speelt zonder beperking in zijn voordeel. Anderen overwegen te emigreren, maar ook dan is het niet zeker dat de procureur er niet achteraan gaat, tot in Argentinië of Botswana toe. De wereld is klein geworden.

Amnestie krijgen, betekent een fout verleden toegeven en het zo mogelijk herstellen. Dat kan nu tegen redelijke en voor de samenleving aanvaardbare condities. Het is niet eens een straf, het is de afgifte van een voordeel dat daarenboven erg matig wordt gecalculeerd. Als deze aanbieding is verstreken, zal denieuwe collect(i)e een hoop duurder zijn.

De auteur is directeur bij de Bijzondere Belastinginspectie.

Als deze aanbieding is verstreken, zal de nieuwe collect(i)e een hoop duurder zijn.