WAAROM ZO’N HAAST?

Diamanthandelaars mogen weldra hun voorraad diamant ‘actualiseren’. De operatie moet wel rond zijn uiterlijk op 20 december van dit jaar. Waarom is de overheid zo gehaast?

In het parlement wordt op dit ogenblik een wetje voorbereid dat erkende diamanthandelaars toelaat om hun geboekte voorraad diamant eenmalig te actualiseren, op voorwaarde dat ze bereid zijn een erg bescheiden belasting te betalen. Die verschilt al naargelang men te maken heeft met de personen- dan wel met de vennootschapsbelasting.

In de personenbelasting bedraagt de heffing 16,5 %. Hetzelfde tarief als dat wat in de personenbelasting in het algemeen van toepassing is voor stopzettingsmeerwaarden of voor andere gerealiseerde meerwaarden op vaste activa die meer dan vijf jaar voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid worden gebruikt. Het grote verschilpunt is dat het tarief van 16,5 % in de personenbelasting meestal nooit van toepassing kan zijn voor meerwaarden op voorraden. Bij de erkende diamanthandelaars zal dat nu eenmalig wél mogelijk zijn. Zij zullen hun geboekte voorraad diamant kunnen herwaarderen, en de herwaarderingsmeerwaarde als een beschikbare winst in aanmerking mogen nemen, op voorwaarde dat ze 16,5 % belasting betalen.

In de vennootschapsbelasting is het tarief nog veel lager: 4,5 %. Maar daar is dan wel vereist dat de herwaarderingsmeerwaarde tot en met het aanslagjaar 2017 in de vennootschap onaangetast behouden blijft. Bovendien is hier op de uitkering de normale roerende voorheffing verschuldigd (25 % bij een uitkering in de vorm van een dividend, en 10 % bij uitkering in de vorm van een liquidatiebonus).

Snel. Opmerkelijk is de snelheid waarmee de eenmalige actualiseringsoperatie wordt doorgevoerd. Het wetsontwerp is pas op 16 oktober bij de Kamer ingediend. Niettemin moet de operatie afgerond zijn op 20 december van dit jaar. Volgens het wetsontwerp moet de bijzondere heffing (van 16,5 % of 4,5 %) uiterlijk op die datum in de schatkist gestort zijn. Dat wordt hoe dan ook een krachttoer. Op het ogenblik dat we deze regels schrijven (midden de herfstvakantie) is er nog geen enkele aanwijzing dat de Kamer haar werkzaamheden omtrent het wetsontwerp beëindigd heeft. Het ontwerp moet nadien ook nog naar de Senaat. Binnen de regering gaat men er naar verluidt wel van uit dat de Senaat het wetsontwerp niet zal evoceren (lees: dat de Senaat het ontwerp zonder verder onderzoek aan zich zal laten voorbijgaan). Maar dat is op dit ogenblik nog helemaal niet zeker. In het beste geval zal de maatregel dus ten vroegste midden november in het Belgisch Staatsblad worden gepubliceerd.

Dit wil zeggen dat de betrokken diamanthandelaars en hun adviseurs slechts enkele weken tijd krijgen om de nieuwe maatregel te bestuderen en te assimileren, om uit te maken of, en in welke mate zij er belang bij hebben om op het aanbod in te gaan, om de nodige beslissingen te treffen en om ervoor te zorgen dat de belasting uiterlijk op 20 december betaald zal zijn.

Het minste dat men hiervan kan zeggen, is dat het een zeer verrassende manier van werken is. Temeer daar de maatregel op verschillende punten allesbehalve duidelijk is.

Amnestie. Waarom moet dit allemaal zo snel gebeuren? De officiële uitleg is dat men de opbrengst van de maatregel nog wil laten meetellen om de doelstellingen van de begroting voor 2006 te halen. Maar die uitleg overtuigt niet echt. Op dit ogenblik weet niemand bij benadering te zeggen hoeveel de maatregel voor de schatkist aan belastinginkomsten zou kunnen opleveren. Dat wordt ook in de memorie van toelichting, zij het ietwat meer omfloerst, erkend.

Misschien moet de oorzaak voor de onredelijke haast dan toch elders worden gezocht. Een plausibele uitleg zou kunnen zijn dat het een maatregel betreft die het daglicht schuwt en die men daarom op zeer korte termijn wil doorvoeren en toepassen.

Want wat is de werkelijke bedoeling van de maatregel? In de memorie van toelichting slooft de regering zich uit om te benadrukken dat alles gericht is op een betere balanspresentatie, met het oog op het verkrijgen van kredieten bij de banken. Maar in zijn advies heeft de Raad van State laten verstaan dat hij die bedoeling betwijfelt. Zoals ook de Raad van State laat uitschijnen, gaat het ten gronde om een beperkte, sectorgerichte fiscale-amnestiemaatregel. Erkende diamanthandelaars die van de maatregel gebruik maken, zullen middels het betalen van een bescheiden belasting, een veel groter eigen vermogen tot uiting kunnen brengen dat in de personenbelasting onmiddellijk, en in de vennootschapsbelasting op middellange termijn vrij kan worden aangewend.

Zo’n selectieve, sectorgerichte en wettelijk geregelde fiscale amnestie is in de voorbije decennia nooit gezien, en doet onmiddellijk vragen rijzen naar de overeenstemming met het grondwettelijk gewaarborgd gelijkheidsbeginsel.

Allicht is het daarom dat de maatregel in sneltreinvaart door het parlement wordt gejaagd, en ook nog voor het jaareinde moet worden toegepast. Zo is de maatregel vergeten vooraleer het grote publiek zelfs nog maar de mogelijkheid heeft om er zich bewust van te worden.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

Jan Van Dyck