Waar vindt u de juiste index?

Bij het invullen van de aangifte in de personenbelasting moet u goed uitkijken of u de juiste lijst van geïndexeerde bedragen gebruikt. Die heeft in de voorbije maanden verschillende wijzigingen ondergaan.

Alle grensbedragen, schijven en vaste bedragen die in de personenbelasting van toepassing zijn, worden in principe jaarlijks aangepast aan de evolutie van het indexcijfer van de consumptieprijzen. De lijst van de geïndexeerde bedragen wordt in het begin van het jaar officieel in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. De lijst die voor het inkomstenjaar 2001 (aanslagjaar 2002) van toepassing is, werd gepubliceerd in het Staatsblad van 20 maart 2001.

Vervanging. Maar wie zich op deze lijst baseert, kan voor verrassingen komen te staan. De lijst is begin dit jaar vervangen. De nieuwe lijst werd gepubliceerd in het Staatsblad van 14 maart 2002.

De vervanging was nodig omdat een aantal bedragen inmiddels gewijzigd is. Zo is er bijvoorbeeld het bedrag van de toegelaten nettobestaansmiddelen van kinderen die ten laste van een alleenstaande zijn. Bij de hervorming van de personenbelasting die midden vorig jaar werd doorgevoerd, is dat bedrag verhoogd van (ongeïndexeerd) 2250 euro naar (ongeïndexeerd) 2600 euro. Na aanpassing aan de evolutie van het indexcijfer ligt de grens nu, voor het aanslagjaar 2002, op 3390 euro (of 136.752 frank).

De echte reden voor de vervanging van de lijst van de geïndexeerde bedragen heeft daar evenwel niets mee te maken. De overgang naar de euro wel. Voor de meeste bedragen die in de personenbelasting van toepassing zijn, werden al meer dan een jaar geleden zogenaamde transparante bedragen vastgesteld. Dat betekent dat men het bedrag in Belgische franken niet zonder meer mathematisch omgerekend heeft naar euro (door het te delen door 40,3399), maar dat men voor de nog te indexeren basisbedragen ronde bedragen in euro heeft vastgesteld.

Voor een aantal bedragen is dat evenwel pas midden vorig jaar gebeurd. Met als gevolg dat de lijst van de geïndexeerde bedragen die begin vorig jaar werd gepubliceerd, voor dezelfde bedragen nog niet vertrekt vanuit het transparante bedrag in euro (met omrekening naar frank), maar wel – zoals voorheen – vanuit de basisbedragen in frank. Aangezien voor deze bedragen nadien ook transparante bedragen in euro zijn vastgesteld, was de lijst aan vervanging toe.

Sparen. Een voorbeeld. Neem het vrijgestelde gedeelte van de interesten uit spaardeposito’s. Het nog te indexeren basisbedrag daarvan bedraagt 50.000 frank. Na omzetting in euro en indexering, kwam dat voor het aanslagjaar 2002 uit op een bedrag van 1430 euro, of (teruggerekend naar frank) op 57.686 frank.

Het basisbedrag van deze vrijgestelde schijf is inmiddels evenwel omgezet in een transparant bedrag (nog te indexeren) van 1250 euro. Met als gevolg dat het aan de index aangepaste bedrag voor het aanslagjaar 2002 geen 1430 maar 1440 euro bedraagt, of na omrekening 58.089 frank. Een bescheiden winst van 10 euro.

Een vergelijkbaar probleem heeft zich voorgedaan bij de grensbedragen die van toepassing zijn op de bijkomende interestaftrek en de belastingvermindering voor het bouwsparen.

Hypothecaire leningen die aangegaan zijn om in België een woning te bouwen, te verbouwen of te verwerven, geven onder bepaalde voorwaarden recht op een bijkomende interestaftrek. Dat betekent dat deze interesten in bepaalde mate ook bijvoorbeeld kunnen worden afgetrokken van het beroepsinkomen. De kapitaalaflossingen van dergelijke leningen geven bovendien onder bepaalde (overigens niet altijd dezelfde) voorwaarden recht op een verhoogde belastingvermindering, die berekend wordt tegen het marginale tarief van de personenbelasting.

Vergelijkbaar bij de twee belastingvoordelen is dat niet de hele lening in aanmerking komt, maar wel een eerste schijf die nog verhoogd wordt als er kinderen ten laste zijn.

Het bedrag van die eerste schijf was begin vorig jaar nog niet omgezet naar een transparant bedrag in euro, en is dat inmiddels wel. Met als gevolg dat ook op dit punt een verschil bestaat tussen de lijst van de geïndexeerde bedragen die vorig jaar werd gepubliceerd, en de lijst die enkele maanden geleden ter vervanging werd gepubliceerd. De nieuwe bedragen zijn (na indexaanpassing) ongeveer 500 euro hoger. Neem bijvoorbeeld iemand zonder kinderen ten laste die in 2001 een hypothecaire lening heeft aangegaan voor de bouw van een woning. Hij mag voor de toepassing van de bijkomende interestaftrek rekening houden met een eerste schijf van 57.570 euro, of omgerekend 2.322.368 frank, terwijl eerst was aangekondigd dat dit slechts 57.080 euro of 2.302.601 frank zou zijn.

Wie op zoek is naar al deze bedragen, hoeft overigens niet ver te zoeken. Ze staan allemaal te lezen in de toelichting bij deel één van het aangifteformulier.

Verleden. Noteer dat dit alles slechts van belang is voor hypothecaire leningen die aangegaan zijn in het jaar 2001. Voor hypothecaire leningen die voorheen aangegaan zijn, moet u rekening houden met het grensbedrag zoals het geïndexeerd was voor het jaar waarin de lening is aangegaan. Die grensbedragen zijn intussen ook uitgedrukt in euro. Maar die omzetting heeft niets aan de omvang van deze bedragen gewijzigd. De omzetting is hier louter mathematisch gebeurd (door het bedrag in frank te delen door 40,3399). U vindt deze bedragen ook allemaal netjes op een rij in de toelichting bij deel één van het aangifteformulier.

Jan Van Dyck [{ssquf}]

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

De verwarring is toe te schrijven aan de omzetting naar euro.