Waar gaan de verkiezingen écht over?

De auteur is ondernemer en schreef deze column in eigen naam.

Net zoals bedrijven op geregelde tijdstippen een strategisch meerjarenplan moeten opstellen waarin ze de bakens uitzetten voor de toekomst, zo zouden de verkiezingen ook het moment moeten zijn waarop de politieke vertegenwoordigers duidelijk te kennen geven waarvoor ze de komende jaren willen staan.

Wat bijvoorbeeld zullen de partijen doen aan de financiële splinterbom die op ons afkomt door de vergrijzende bevolking? Wat zullen ze doen aan de gigantische schuldenberg? Op welke manier zullen ze de arbeidsgraad verhogen? Hoe zullen ze het ondernemerschap stimuleren? En op welke manier denken ze de overheidsfinanciën beter te kunnen beheren?

Taboes doorbreken. België is een van de landen die het meest uitgeven aan sociale zekerheid. Toch is er nog altijd armoede in ons land. Bovendien ontstaan er bij diverse zorgverstrekkers wachtlijsten. De belangrijkste oorzaak daarvan is de wildgroei van maatregelen zonder dat daar enige coördinatie bij te bespeuren valt. Meer nog: er is zelfs geen controle op. Huidig SP.A-voorzitter Steve Stevaert heeft het vaak over “verhoogde controles”. Maar bedoelt hij dan ook “meer controles voor steuntrekkers”? Je kunt in België perfect tien jaar werkloos zijn zonder enige vorm van controle. Getuigt zoiets van goed beheer?

Onze welvaartsstaat heeft er – terecht – voor gekozen om uitkeringen te geven aan mensen die daar behoefte aan hebben. Maar kan het wel dat die uitkering wordt beschouwd als een recht, zonder dat daar ook een plicht tegenover staat? Heel wat maatschappelijke instellingen kraken onder de werkdruk en de capaciteitsproblemen. Verpleegsters werken dag en nacht voor een loon dat een tweede gezinshoofd krijgt om niets te doen. Waarom worden langdurig werklozen (bijvoorbeeld na vijf jaar) niet ingeschakeld in de zorgsector (ziekenhuizen, bejaardeninstellingen, kleuteropvang, plantsoendiensten enzovoort)? Ze krijgen tenslotte een vervangingsinkomen van de gemeenschap. Waarom kan daar geen wederdienst tegenoverstaan? Oké, hiervoor moet een taboe worden doorbroken, maar dan wel ten bate van de maatschappij.

Vanaf 2010 zal de vergrijzing vooral in de openbare financiën zichtbaar worden. Vanaf dat moment zal de groep gepensioneerden, die nu al uitgebreid is, nóg groter worden. Er is maar één middel om de lasten betaalbaar te maken en dat is langer werken. Niet alleen in tijd (40 uur per week) maar ook in duurtijd: iedereen zal weer moeten werken tot minimaal 65 jaar en het stelsel van brugpensioenen zal moeten worden afgeschaft.

In Nederland, dat er financieel een stuk beter voor staat dan België, wordt nu al de idee geopperd om de pensioenleeftijd tot 67 jaar op te trekken. Betekent dit dat je voortaan moet werken tot je erbij neervalt? Nee, maar er moet wel creatiever worden omgegaan met werktijd en werkverdeling. De overheid zal een systeem moeten ontwikkelen waarin je bijvoorbeeld vanaf vijftig jaar minder zult kunnen werken. Zo’n formule kan ook zonder loonverlies, op voorwaarde natuurlijk dat je de sociale lasten drastisch verlaagt. Op die manier hou je meer nettoloon over terwijl de brutoloonlast voor het bedrijf dezelfde blijft.

Uiteindelijk zou er voor schoolverlaters een stelsel moeten worden gecreëerd waardoor het bedrijfsleven anderhalve job krijgt voor de prijs van – vandaag – één overbelaste voltijdse werknemer. Dat levert alleen maar voordelen op voor de overheid: er verdwijnen twee steuntrekkers die leven uit de overheidsruif én gedemotiveerd zijn omdat ze beiden van oordeel zijn dat ze geen onderdeel uitmaken van het maatschappelijke leven.

Maar er moeten ook nieuwe creatieve stimuli worden ontwikkeld voor het bedrijfsleven. Een groot aantal daarvan – denk maar aan de steun aan starters – is al herhaaldelijk opgesomd. Andere verdienen meer aandacht: zo moeten bedrijven worden aangezet tot behoorlijk bestuur. Het is toch niet normaal dat gezonde ondernemingen de dieperik ingaan tengevolge van de slechte betalingscultuur van andere, slecht beheerde bedrijven? Waarom zou er geen systeem worden ingevoerd waarbij, naast de bestaande wetgeving van verplichte betaling op dertig dagen, bedrijven die hun leveranciers contant betalen de 2 % betalingskorting netto mogen incasseren zonder daarop belasting te moeten betalen?

Ook moeten de publieke financiën dringend en drastisch worden gesaneerd. Het is een weinig sexy onderwerp voor de burger – laat staan dat het een ideaal verkiezingsthema is. Maar waar is alle wijsheid van premier Guy Verhofstadt (VLD) hierover gebleven? Waar zijn z’n zorgen die hij zo treffend en juist beschreef in zijn Burgermanifesten?

Als de rente nog maar met 2 % zou stijgen, als de economie in Centraal-Europa door de aansluiting met de Europese Unie op gang zou komen en als de Aziatische motor opnieuw zou aanslaan, dan zou het sociaal en economisch bloedbad niet te overzien zijn. Het adagio vooruitzien is beheersen is niet exclusief bedoeld voor het bedrijfsleven, maar ook voor regeringen.

Graaien in de kas. Je moet de burgers ook op hun verantwoordelijkheid wijzen. Het treft mij vaak hoe grootouders vertederend en beschermend omgaan met hun kleinkinderen, maar er tegelijk niet mee in zitten om egoïstisch in de staatskas te graaien. Hebben ze dan nog niet gehoord van het gezegde de tering naar de nering zetten? Wordt het niet tijd dat we hun duidelijk maken dat ook hun generatie enige inspanningen (lees: inleveringen) zal moeten leveren om het systeem in stand te houden?

Maar meest van al moet er een einde komen aan de alles is gratis-cultuur, een systeem dat vooral door de socialisten wordt gepromoot. Het is vanzelfsprekend populair om te stellen dat alle treinverkeer gratis zou moeten zijn, maar men vergeet er bij te vertellen wie dan de spoorwegen zal blijven betalen. De socialisten hebben in het verleden al bewezen dat ze niet met geld kunnen omgaan. Wordt het niet hoog tijd dat de liberalen zich bezinnen over de keuze van hun regeringspartners?

Rudi De Kerpel

Wordt het niet hoog tijd dat de liberalen zich bezinnen over de keuze van hun regeringspartners?