Waalse prof bepleit bonus-malus voor jobs

De Vlaamse vraag naar financiële responsabilisering van de deelstaten doet bij veel Franstaligen de haren ten berge rijzen. Niet zo bij de Naamse hoogleraar Robert Deschamps. Volgens hem moeten de deelstaten inderdaad verantwoordelijkheid dragen voor hun beleidsdaden. Een van de denksporen die hij aanreikt is een bonus-malussysteem in het arbeidsmarktbeleid: regio’s die een efficiënt arbeidsmarktbeleid voeren, worden daar financieel voor beloond, in het andere geval krijgen ze minder middelen doorgespeeld. “Wanneer een regio een performant activeringsbeleid voert, merkt hij daar amper iets van”, legt Deschamps uit. “Er moeten minder werkloosheidsuitkeringen worden betaald en dat komt de federale overheid ten goede. Ook de deelstaten moeten hiervan kunnen profiteren. Voordeel is ook dat het hier om een rechtstreekse responsabilisering gaat.”

Beleidsruimte voor regio’s

Voor jobs is de kloof tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel te groot, stelt Deschamps vast. De deelstaten worden er niet toe aangezet om daar iets aan te doen. Momenteel bedraagt de werkgelegenheidsgraad in Vlaanderen 65,8 procent. In Wallonië (56 %) en Brussel (55 %) ligt die een stuk lager. Volgens Deschamps zou het al een goede zaak zijn indien het doelgroepenbeleid volledig wordt overgeheveld naar de regio’s. Deschamps: “Vlaanderen kan dan vooral aandacht besteden aan het activeren van oudere werkzoekenden terwijl Brussel en Wallonië eerder maatregelen nemen voor laaggeschoolde jongere werklozen. Maar het doelgroepenbeleid volledig regionaliseren is onvoldoende. Er is meer nodig. De deelstaten moeten ook bevoegd worden voor de controle op de beschikbaarheid van de werklozen. Bovendien wordt alles wat te maken heeft met tijdskrediet en loopbaanonderbreking best ook geregionaliseerd. De deelstaten krijgen nu 480 miljoen euro per jaar voor hun arbeidsmarktbeleid. Met de extra middelen voor het beleid dat gekoppeld is aan systemen van loopbaanonderbreking kan daar nog eens 500 miljoen euro bijkomen.”

De regio’s krijgen zo meer beleidsruimte maar tegelijk worden ook bepaalde doelstellingen geformuleerd. Regio’s moeten binnen een tijdspanne een bepaalde werkgelegenheidsgraad bereiken. Vraag is wie zulke criteria kan opleggen. Des-champs maakt de vergelijking met de Hoge Raad van Financiën, waarin hij trouwens zelf een tijd heeft gezeteld. “De Hoge Raad geeft aan de gemeenschappen en gewesten advies over het te voeren budgettair beleid. De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid kan hetzelfde doen voor het arbeidsmarktbeleid. Men kan de deelstaten opleggen om binnen de vijf of tien jaar een bepaalde werkgelegenheidsgraad te halen. Uiteraard is zoiets geen absolute norm en moeten er ook voorwaarden aan worden gekoppeld. Het is niet de bedoeling dat een deelstaat de doelstellingen haalt door plots 100.000 ambtenaren aan te werven. En externe schokken zoals de sluiting van Opel Antwerpen worden best meegerekend.”

Streefcijfer

Vorig jaar lanceerde de Vlaamse econoom Daan Struyven – ook een voorstander van een bonus-malus voor jobs – een expliciet streefcijfer: de Lissabon-norm of een werkgelenheidsgraad van 70 procent. Vlaanderen zou dat percentage in 2020 moeten bereiken. Aangezien Wallonië en Brussel zich in een moeilijkere situatie bevinden zou de streefdatum 2025 of 2030 zijn. Halen ze die doelstellingen sneller, dan wordt een deel van de positieve return die de federale overheid uit die gestegen werkgelegenheid haalt aan de deelstaten toegekend.

De jobbonus-malus is niet nieuw en heeft zijn weg al gevonden tot bij een aantal politici. In 2008 hebben Frank Vandenbroucke (sp.a) en Jean-Claude Marcourt (PS), de toenmalige Vlaamse en Waalse ministers van Werk, al voorstellen in die richting gelanceerd. Maar die stierven een stille dood. Frank Vandenbroucke gooide nadien de jobbonus-malus wel opnieuw op de regeringstafel.

A.M.

“Alles wat te maken heeft met tijdskrediet en loopbaanonder-breking wordt best ook geregionaliseerd”

Robert Deschamps, Universiteit Namen