Waalse competitiviteitspolen komen tot wasdom

De Waalse competitiviteitspolen die zes jaar geleden zijn opgericht in het kader van het marshallplan hebben tot nu toe geleid tot om en bij 140 innoverende producten. Nu is de tijd gekomen om die ook te commercialiseren.

De Waalse competitiviteitspolen die in november 2005 gelanceerd werden, beginnen de eerste concrete resultaten af te werpen. De polen worden geacht de industrie een nieuwe impuls te geven. Concreet zijn zes domeinen geselecteerd waarop de Waalse bedrijven al een zeker prestatieniveau bereikt hebben: biotechnologie, mechanica, voedingsnijverheid, lucht- en ruimtevaart, logistiek en milieutechnologie.

Binnen die competitiviteitspolen worden ondernemingen en universiteiten, multinationals en kmo’s, ingenieurs en professoren, specialisten uit verschillende disciplines samengebracht om vernieuwende producten en diensten uit te denken. Daarbij streven ze naar technologische vooruitgang van minstens Europees niveau en met een reëel en berekenbaar commercieel potentieel. Een onafhankelijke jury beoordeelt de ideeën, waarna de projecten die in aanmerking komen voor subsidiëring in gang worden gezet. Ten slotte moet ervoor gezorgd worden dat de nieuwe vindingen ook in het productiestadium raken en banen scheppen. Het hele proces wordt ook geacht zelfonderhoudend te zijn door de nieuwe ideeën die er achteraf uit ontspruiten.

Een eerste balans

Het bureau voor strategisch advies M5 heeft na zes jaar een balans opgemaakt. In die periode zijn 127 O&O-projecten, 54 opleidingsprojecten en 28 infrastructuurprojecten voortgekomen uit de competitiviteitspolen. Het Waals Gewest heeft voor 414 miljoen euro hulp verstrekt aan ondernemingen, universiteiten en onderzoeks- en opleidingscentra. De privésector droeg 167 miljoen euro bij.

Op dit ogenblik zijn 21 van de 127 O&O-projecten al uit de couveuse geraakt. Dat heeft geleid tot 138 vernieuwende producten of diensten en 57 nieuwe fabricageprocessen. Met het oog op de commerciële ontwikkeling zijn al 65 octrooien aangevraagd en vijftien nieuwe ondernemingen opgericht. Naarmate de productiefase vordert, zal ook de jobcreatie versnellen. De polen beloven dat er 9900 jobs gecreëerd kunnen worden.

Volgens Jean-Louis Mentior, de baas van M5, zijn de polen geslaagd in hun eerste opdracht: uitstraling krijgen. Dat uit zich in de interesse van bestaande ondernemingen . “550 ondernemingen hebben al besloten mee te doen”, zegt Mentior. “Bovendien gaat het om de meest dynamische ondernemingen. Ze vertegenwoordigen 41 procent van de toegevoegde waarde en 23 procent van de werkgelegenheid in de hele Waalse industriële sector.”

Maar de weg is lang, beklemtonen de experts Benoît Bayenet en Henri Capron (ULB) in een ‘balansanalyse’ van de polen. Om goed te zijn moeten de ontwikkelde innovaties ook commercieel succes kennen. Maar dat is nooit gegarandeerd.

Vervolgens moeten ook de polen zelf blijven groeien en een ‘kritische massa’ bereiken. Daarvoor moeten ze een bredere waaier van competenties en een groter onderzoekspotentieel realiseren. Want “de concurrentie is onverbiddelijk”. Zowat overal in Europa duiken competitiviteitspolen op. Volgens de twee specialisten is de volgende opdracht dan ook ervoor te zorgen dat “een aantal van de polen echt Europees worden met een wereldwijde dimensie”. Dat moet gebeuren door partnerships aan te gaan met concurrerende buitenlandse polen. Dat geldt vooral voor sectoren als de biotechnologie of de mechanische engineering, waarvan de toepassingen en de markten hoe dan ook de landsgrenzen overstijgen.

JEAN-CHRISTOPHE DE WASSEIGE