VLAAMSE POLYFONIE. Waarin een klein land zeer groot kan zijn

Meer dan tien uur muziek van zowat vijftig komponisten en een juweel van een boek waarin een kleurrijk gezicht gegeven wordt van hét hoogtepunt uit onze muziekgeschiedenis : Eufoda pakt uit met een wereldprimeur over de Vlaamse polyfonie.

MILO DERDEYN

Onlangs verschenen bij Eufoda, het platenmerk van het Davidsfonds, de laatste drie cd’s (plus het boek en de geschenkdoos) van de reeks De Vlaamse Polyfonie. Aan het projekt werd meer dan acht jaar gewerkt. De reeks bevat in totaal 10 cd’s, met bijna 200 muziekstukken, waarvan tientallen onuitgegeven. Is hiermee dan alles gezegd over deze vruchtbare periode ? Professor Ignace Bossuyt : “Er is nog voldoende onontgonnen materiaal voor nog minstens tien projekten. Maar dat is commercieel gezien wellicht wishful thinking. Het was geenszins de bedoeling hét standaardwerk over deze periode te schrijven, veeleer een smaakmaker voor verdere exploitatie van dit hoogstaande repertoire. “

Tijdens de renaissance

veroverden de Vlaamse primitieven met hun werk heel de wereld. De polyfonisten, de komponisten uit die tijd, stonden minstens even hoog aangeschreven als de schilders (Van Eyck e.a.). Nooit had de muziek uit de Nederlanden een grotere uitstraling dan in de vijftiende en de zestiende eeuw. Bekend zijn namen als Adriaan Willaert, Orlandus Lassus, Nicolaas Gombert, Philippus de Monte, Guillaume Dufay, Johannes Ockeghem, Josquin des Prez. Maar ook minder bekende, talentrijke tijdgenoten komen aan bod. De polyfonisten waren bedreven in verscheidene genres. Centraal staat de vokale muziek maar ook het instrumentaal werk is verrassend mooi. De religieuze komposities nemen een belangrijke plaats in. Toch werden geen volledige missen opgenomen “omdat die te lang zijn en het voorwerp kunnen vormen van een afzonderlijk projekt”, dixit professor Bossuyt. Voorbeelden van het talent van de polyvalente polyfonisten zijn : het Franse chanson, Italiaanse madrigalen en villanella’s, het Duitse lied en het polyfone lied op Nederlandse tekst.

Over één nacht ijs

werd niet gegaan. Erik van Nevel getuigt : “Achter de schermen is een ploeg aan het werk geweest zonder wie heel het opzet een katastrofe zou zijn geworden. De grote krachtlijnen en de tema’s werden bepaald door professor Bossuyt. Hij gaf de suggesties over de belangrijkste komponisten en zag toe op het evenwicht tussen de genres die aan bod moesten komen. Daarbij kwamen faktoren in aanmerking als kwaliteit, lengte, bekendheid, geschiktheid voor opname, haalbaarheid van bezetting. “

Dit brengt ons bij de opnametechniek. Opnieuw Erik van Nevel : “Om praktische redenen kwamen we bij Studio Steurbaut terecht. Eigenlijk ken ik geen betere studio, noch bij ons, noch in het buitenland. Die studio heeft een ‘lange’ akoestiek waarin de 16de-eeuwse religieuze polyfonie tot haar recht komt. Voor wereldlijke muziek ligt dat helemaal anders. “

Een pluim dus voor het opnametechnisch aspekt dat op hetzelfde hoog niveau staat als de rest van het koncept.

Aan het toeval

werd niets overgelaten, zoblijkt ook uit de keuze van de uitvoerders. De Capella Sancti Michaelis werd in 1984 door Erik van Nevel opgericht als het katedraalkoor van Brussel, bestemd voor het opluisteren van grote liturgische diensten. Maar de koncert- en opnamepraktijk wordt steeds belangrijker. Het repertoire omvat voornamelijk de zestiende-eeuwse polyfonie, maar ook Italiaanse meesters, barokmuziek en klassieke werken van Haydn en Mozart.

Het Currende Consort is een solistisch ensemble dat naargelang van het repertoire bestaat uit 4 of 6 zangers (twee sopranen en vier mannenstemmen). Het zijn allen gediplomeerde zangers die naast het consortwerk met Currende ook als solist carrière maken. Naast hemelse a capella muziek worden uitvoeringen vaak gekombineerd met o.a. een renaissance-instrumentarium.

Van 1980 tot 1985 was Erik van Nevel assistent-dirigent van het BRTN-Koor. Hij doceert koordirektie en oude-muziekpraktijk aan het Lemmensinstituut in Leuven en is de grote specialist van de polyfonische muziek. Professor Ignace Bossuyt is gewoon hoogleraar aan de KU-Leuven. Hij doceert muziekgeschiedenis, muziekpaleografie, muziekanalyse en geeft gespecializeerde kursussen middeleeuwen, renaissance en barok.

Het ontbreekt ons aan superlatieven om de kwaliteit van het vorsingswerk (professor Ignace Bossuyt), van de uitvoering (o.l.v. Erik van Nevel), van de opname (Gilbert Steurbaut) en van de produktie (Eufoda/Davidsfonds) te beschrijven. Of waarin een klein land zeer groot kan zijn.

De Vlaamse Polyfonie. Prijs voor de reeks van 10 cd’s + geschenkdoos + boek = 7.995 fr. Prijs per cd = 795 fr. Info : Eufoda Davidsfonds, Blijde Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven.

tel. (016) 22.18.01.