Vlaamse ambivalentie

“Koperen Gaby”, de lang verwachte stevige roman van Bob van Laerhoven, is een monument dat elk ogenblik aan gruizelementen dreigt te vallen. Ook het nieuwe werk van Brigitte Raskin en Koen Peeters lokt geen juichkreten uit.

De ene minuut lees je Koperen Gaby vol bewondering, de andere klap je het gefrustreerd dicht. Het is dan ook een typisch van Laerhoven-bouwsel : hij wil er zoveel thema’s, symbolen en verwijzingen in kwijt, dat hij vergeet dat een roman ook nog gewoon lekker moet lezen. Van Laerhoven heeft nog altijd niet de kneep gevonden van de echte klassiekers : boeken die hun complexiteit naadloos laten opgaan in een bepaalde eenvoud.

Centraal maar dat is een wel erg relatief begrip in deze roman staat een gevierde schrijfster, gehuwd met een acteur. De verhouding verloopt allesbehalve rimpelloos en gaat helemaal aan het schuiven als een verdrongen drama uit het verleden wordt opgespit. De sleutel ligt in de Angolese burgeroorlog midden jaren ’70, waar een Zuid-Afrikaanse patrouille erg driest alle sporen uitwistte. Maar ook andere politieke hete hangijzers als de holocaust en het islamitisch fundamentalisme ontbreken niet. Van Laerhoven gaat op deze en talloze andere ideologische, politieke en culturele onderwerpen gretig in. Uitg. Icarus, 389 blz., 795 fr. .In zijn roman vinden we ook de weergalm van van Laerhovens recente reportagewerk. Steeds uitdrukkelijker ontpopte de Kempense romancier zich als een geëngageerd verslaggever. Hij trok naar talloze brandhaarden en zwaaide duchtig met de vermanende vinger. Dit voorjaar gaf hij in samenwerking met Artsen Zonder Grenzen nog Srebrenica uit, een gruwelijke getuigenis uit het stadje waar moslims ingesloten raakten door Bosnische Serviërs. Uitg. Icarus, 194 blz., 550 fr. .Waar bij Van Laerhoven nog de ambivalentie tussen bewondering en afwijzing heerst, rest er na Afscheid van steen vooral frustratie. Brigitte Raskin harkte enkele nostalgische anekdoten bijeen en dacht een boek te hebben. Uitg. Van Halewyck, 127 blz., 498 fr. .Lange tijd lijkt Koen Peeters het voordeel van de twijfel te krijgen voor zijn schriele roman Het is niet ernstig, mon amour. Vier jonge kantoorvossen storten zich op filosofie en kunst. Al gauw blijkt dat dit boek een ernstige plaats zal krijgen in het oeuvre van Peeters, omdat het zijn worsteling met kunstopvattingen weergeeft. Maar hij blijkt te veel met zichzelf en te weinig met de lezer begaan. Uitg. Meulenhoff, 186 blz., 698 fr. .

LUC DE DECKER