Visionair strateeg of kortzichtig boekhoudertje?

Het lijstje bestuursmandaten van Alex Verougstraete, voorzitter en chief executive officer van Aviapartner, is opvallend kort: Aviapartner, een paar dochters ervan en – tot vorig jaar – Voka, kamer van koophandel Halle-Vilvoorde. Dankzij het kamermandaat leest dit lijstje precies één regel langer dan de bedrijven waar zijn carrière zich afspeelde. Vorige week raakte bekend dat Europa’s grootste onafhankelijke leverancier van luchtvaartdiensten (afhandeling en catering aan boord van vliegtuigen, behandeling van passagiers en cargo…) de Nederlandse bank ING onder de arm heeft genomen. De bank moet het bedrijf (geschatte waarde: 100 à 160 miljoen euro) adviseren bij gesprekken met eventuele kopers.

Verougstraete geldt als een winnaarstype en een stipte, nauwgezette zakenman, spaarzaam met geld, maar ook met mensen die hij vertrouwt. Een ietwat ascetische figuur, wars van luxe en met een afkeer van managers die hoge restaurantkosten binnenbrengen. Low profile, “een sfinx, maar dan een beminnelijke”. Hij koppelt een bijzonder goed time-management aan een opmerkelijke zin voor synthese. Verder wordt hij omschreven als een cerebraal iemand, zeer zakelijk, met weinig ruimte voor emoties of persoonlijke relaties.

Behalve voor reizen en lezen heeft hij vooral een voorliefde voor de naakte cijfers en feiten. En die zijn dat het oorlogskind – ter wereld gezet in Zuid-Frankrijk, vier dagen nadat de Duitsers België binnenvielen – op 14 juni 65 jaar wordt, en dat opvolging niet voor de hand ligt. Zoon Arnaud is manager operations catering, dochter Florence is verantwoordelijk voor de administratie van de handling, maar tussen die taken en het leiden van een groep met ruim 5000 medewerkers ligt een groot verschil.

Bovenal is hij gesteld op een strikte scheiding tussen zaken en privé, wellicht een van de redenen waarom hij niet mee wenste te werken aan dit artikel. De familie is voor de Gentse magistratenzoon steeds erg belangrijk geweest. “Op de grote evenementen van de kamer van koophandel was hij meestal aanwezig,” herinnert een betrokkene zich, “maar na één, maximaal twee glazen was hij ook weer weg. Netwerking was aan hem niet besteed.”

Het wakkert de mythevorming rond zijn persoon nog aan. Positief én negatief. “Hij heeft het bedrijf grootgemaakt, maar dat het niet nóg groter is, is ook aan hem te danken,” zegt een oud-medewerker. “Hij onderschat netwerken en de informele informatie die rondgaat. Waardoor hij soms onwaarheden vertelt aan mensen die heel goed weten hoe de vork in de steel zit. En het begrip leverage ontgaat hem volledig: hij heeft liever 75 % van iets kleins dan 25 % van iets groots.”

Het typeert de tegenstellingen die rond de gesloten topman leven. Voor sommigen geldt hij als een visionaire strateeg, die een moderne managementstijl hanteert waarin fouten mogen worden gemaakt, en waarin zelfontwikkeling centraal staat. “Ik wacht nooit lang om iets te delegeren, ik houd me vooral bezig met het strategische en het waken over een gezond financieel beleid,” zo verklaarde hij ooit die keuze. Maar voor anderen is hij een controleur die een vorm van schijndemocratie hanteert op zijn directiecomités, waarbij de meeste beslissingen al lang vastliggen. Zijn spaarzaamheid hielp zijn bedrijf door stormen als 11 september, het daaropvolgende faillissement van Sabena en de zware crisis in de luchtvaartsector. “Maar moet een CEO van een volgroeid bedrijf zich bezighouden met het controleren van onkostennota’s van medewerkers in het buitenland? Hij had soms fantastische ideeën, maar bekeek ze te veel als een boekhouder die alleen het risico wil minimaliseren.”

Ondanks een leven in de schaduw of – als fanatiek reiziger – aan boord van vliegtuigen, was de jonge Verougstraete geen luchtvaartfanaat. Na zijn studies TEW aan de Ufsia volbracht hij zijn legerdienst in Oostende, bij… de marine. Maar de koningin der badsteden had ook een luchthaven. “Ik wou mijn weekends nuttig doorbrengen,” bekende hij in 1990 aan ons zusterblad Trends-Tendances. Daarom ging hij als handarbeider aan de slag bij Herfurth Air Service. Dat is een dochter van Herfurth, een maritieme dienstenleverancier. In 1963 profiteerde de groep van de explosieve groei van de luchthaven van Oostende, dat voor veel Britse toeristen als uitvalsbasis voor Europa werd gebruikt.

Na een bliksemcarrière die hem in geen tijd directeur maakte, startte Verougstraete in 1966 in Zaventem een kantoor op. Daarna dreef hij in de loop der jaren zijn participatie op in het bedrijf, dat later Belgavia en vanaf 1999 Aviapartner zou heten. De groep breidde haar actieterrein uit met bewakings- en beveiligingsdiensten (Securis), postactiviteiten (Belgavia Mailhouse), catering op treinen (Restorail), in stations en op luchthavens (Restobel), en zelfs voor derden (Restobel Catering), tot in Venezuela (Restoven) toe.

In 1995 haalt hij de Antwerpse holding Ackermans & van Haaren (AvH) binnen als aandeelhouder (25 %), een deal waarvan de eerste kiemen volgens de legende zijn gelegd bij een gesprek over de haag: Verougstraete en AvH-topman Luc Bertrand wonen in dezelfde straat in Kraainem. Sommigen verwachtten toen een doorgroei naar een grote aeronautische dienstengroep, maar die komt er niet. Integendeel, anno 2005 zijn alle dochters de deur uit en spitst de groep zich toe op haar kernactiviteit: luchthavendiensten. Met succes, want de omzet steeg vorig jaar met 8 % tot 268 miljoen euro, terwijl ook de nettowinst een stuk hoger moet uitkomen dan de 2 miljoen euro van 2003. Met activiteiten op 32 luchthavens in zes Europese landen is het bedrijf een sterke nichespeler.

ALEX VEROUGSTRAETE (AVIAPARTNER)

l 64 jaar.

l Voorzitter en CEO van luchthavenbedrijf Aviapartner.

l Vraagt ING een koper te zoeken.

l Heeft een afkeer van managers die hoge restaurantkosten binnenbrengen.

Luc Huysmans

“Hij heeft het bedrijf grootgemaakt, maar dat het niet nóg groter is, is ook aan hem te danken.”