VIRTUELE REALITEIT. Cybergeld

Virtuele realiteit sijpelt stilaan door in de Vlaamse markt. Maar is die “hype” uw investeringscenten wel waard ? Op verkenning door cyberspace.

Op 24 oktober ’92 startte het Vlaamse Genootschap voor Virtuele Realiteit (GVR). De publieke belangstelling oogde met 200 entoesiastelingen overweldigend, om niet te zeggen, bijna irreëel. Een GVR-lab stond op stapel, een infocenter, ja, zelfs een multidisciplinaire denktank. De steun van bedrijven zoals Lernout & Hauspie Speech Products, Roland Benelux, OIP, Bemar Projects en Asimix bleek “verzekerd”. Maar een half jaar later zakte het initiatief als een pudding in elkaar. Hype ?

“We kwamen te vroeg, ” klopt bezieler en VR-visionair Philippe Van Nedervelde zich vandaag ootmoedig op de borst. Virtuele realiteit of virtualiteit (VR) de kreatie van een schijnbare werkelijkheid met computers, audiovisuele en 3D-technieken is nog steeds niet ontploft als een “kultuurhistorische atoombom” (dixit Van Nedervelde). En toch.

Alleen al deze maand bereikten twee VR-initiatieven de pers. Op 6 januari zette het bureau EventBusiness een VR-promotietoer op stapel in een 10-tal Belgische diskoteken. En vorige vrijdag organizeerde Hewlett-Packard België een studiesessie rond VR voor professionele (potentiële) gebruikers. Twee signalen dat de technologie stilaan maar zeker “in” wordt.

3D-BRIL.

Sinds augustus vorig jaar waagt het Gentse Vartec zich commercieel op het glibberige VR-pad. Opgestart met 6,6 miljoen frank kapitaal deels gestort door de Barco-tenoren Hugo Vandamme, Eric De Jonghe en Antoon Van Peteghem (financieel direkteur) en Patrick Berghmans (Barco Graphics) werd in de voorbije maanden een kleine 2,5 miljoen omzet gedraaid. Prognose voor ’95 : “10 miljoen frank, ” schat Mike Vandamme, zoon van de Gentse professor epistemologie en technologie Fernand Vandamme (broer van Hugo).

Vartec verdeelt technologie van gespecializeerde, Amerikaanse VR-producenten zoals Sense8, Stereographics Reality+ of Virtual Research Corp.. WorldToolKit for Windows, bijvoorbeeld, is een ontwikkelingsprogramma voor VR-toepassingen op pc-niveau. Kostprijs : 43.000 frank. Hiermee kan een architekt zijn met CAD-software aangemaakt huisplan 3-dimensionaal opwaarderen. Zet hij zichzelf een stereoskopische CristalEyes-bril op de neus prijskaartje, vanaf 57.000 frank dan lijkt het alsof het huis uit het scherm tevoorschijn springt.

“We spreken hier van virtual augmented reality, ” zegt Mike Vandamme. Zo wordt de werkelijkheid tastbaar voor de gebruiker. Het opgepepte dieptezicht laat hem toe het objekt vanop het computerscherm intuïtiever te beoordelen. Sommige types CristalEyes-brillen zijn zelfs voorzien van een bewegingssensor. De architekt tuurt naar het 3-dimensionale beeld en merkt dat het beeld zich aanpast aan zijn hoofdbewegingen. Op die manier kan hij het huis vanuit diverse gezichtspunten kontroleren.

Vartec voltooide onlangs een demonstratieprojekt voor DKW (NV De Keyzer Willy), een fabrikant van keukens en badkamers uit Menen. Doel : de klant via een head mounted display een helm met een LCD-schermpje voor ieder oog laten rondkuieren in zijn toekomstige keuken. Bij DKW is de reaktie vrij positief.

BELGACOM.

Zegt de projektverantwoordelijke bij DKW, Filip Van De Kerckhove : “We overwegen om ons dealernetwerk van VR-technologie te voorzien. Op die manier zouden we de klassieke orderformulieren, die nu naar ons worden doorgefaxt, kunnen vervangen door virtueel beeldmateriaal dat dan per modem wordt doorgezonden. Terwijl de dealer aan de klant prezenteert, verwerkt hij ook de order : een flinke portie tijdswinst én een aantrekkelijke klantendienst. “

Ook Belgacom koestert interesse voor de VR-toepassingen. Een medewerker van de dienst Nieuwe Ontwikkelingen : “Zeggen dat Belgacom aan het werk is rond virtuele realiteit, lijkt me een overstatement. We hebben wel kontakten lopen met Vartec en andere spelers aktief in de sektor. Een horizonverkenning, zeg maar. “

Waarom ? Dezelfde bron : “Omdat Belgacom, net zoals in het buitenland, stilaan evolueert van een zuivere netwerkoperator naar een dienstenleverancier. Naast de klassieke voice en data, dringt nu ook de multimedia heel snel door. Hier komt het erop aan de gebruiker een zo eenvoudig mogelijke toegang tot het dienstenpakket voor te schotelen. Hoe intuïtiever, hoe beter. VR is een mogelijke stap in de goede richting” (zie ook grafiek).

Een ander Vlaams voorbeeld van de augmented reality-technologie is de recent ontwikkelde Hopros-bril van het Oudenaardse OIP (Optronic Instruments & Products). Via die bril krijgt de chirurg 3D-beelden van de endoskoop-camera op het oognetvlies geprojekteerd. “Belangrijk is dat de bril doorzichtig is. De chirurg blijft dus de patiënt zien én kan tegelijk in 3-dimensionaal zicht volgen wat de endoskoop-camera inwendig filmt. Bij mijn weten bestaat er geen enkel gelijkaardig produkt in het buitenland, ” zegt OIP-woordvoerster Françoise De Groote.

Andere toepassingen zijn niet uitgesloten. “Straks wordt het zelfs mogelijk om beeldinformatie met spraakcommando’s op te roepen, ” weet De Groote. Voorlopig bevindt Hopros zich nog in de prototypefaze. Waarschijnlijk start OIP in maart met de commercializering. De marktprijs zou zich situeren tussen de 100.000 en 300.000 frank.

Het Brusselse bedrijfje De Pinxi doet ook in ontwikkeling van VR-toepassingen, maar dan voor een totaal andere doeleinden. “Pure edutainment, ” omschrijft Philippe Chiwy z’n marktniche. De Pinxi startte 1,5 jaar geleden met een prototype-demo van de Yellow Submarine : een miniduikbootje schommelt op een bewegend platform en wekt via beeldschermen voor de raampjes de indruk dat het doorheen Atlantis onder water zweeft.

De Pinxi zo’n 5 man sterk geniet 3 miljoen frank aan renteloze leningen van het IWONL (Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek in Nijverheid en Landbouw). Het voltooide recent een3-tal projekten, waaronder eentje voor de RTBF-tv (een virtueel Brussels marktplein) en een opdracht voor het BOIC (Belgisch Olympisch en Interfederaal Komitee, de enscenering van een virtuele wandeling, mét interaktieve wedstrijd, op de Olympos-berg). Maar haar doelmarkt computeranimatie voor VR blijft vooralsnog beperkt.

GEEN KOPERS ?

Kostprijs en beschikbare hardware zijn twee determinante faktoren voor het al dan niet doorbreken van de VR-technologie. Cyber Optics uit Hoboken ondervindt dit aan den lijve. Zaakvoerder Luc Bodson al 3 jaar aktief in netwerkinstallaties en dokumentbeheer wierp zich begin ’94 op de verkoop VR-soft- en hardware. Voor zijn (Britse) softwarepakket Superscape bestemd voor professionele gebruikers vond hij in België nog steeds geen kopers.

“De verkoopprijs van Superscape schommelt minstens rond de 700.000 frank, ” legt Bodson uit. Geen klein bier. Cyber Optics, die Superscape in België en Oost-Europa mag verdelen, vond daarentegen wel “interesse” (dixit Bodson) bij het Roemeense leger.

De Vream-software daarentegen schuift dan weer wel relatief vlot over de toonbank van Cyber Optics. Deze (ontwikkelings)software is vooral door de prijs (vanaf 3000 frank) erg toegankelijk voor partikulieren én kan draaien op standaard 386- en 486-pc’s : logisch dus. Kreativiteit in de sektor helpt. Zegt Bodson : “We verkopen die software samen met goedkopere tweedehands-handschoenen die ooit door Nintendo zijn aangemaakt maar in het verleden te traag bleken voor de spelletjesconsole. “

Cyber Optics verkocht totnogtoe zo’n 100 handschoenen (4500 frank het stuk) en een 50-tal softwarepakketten. “Van zodra we de laaggeprijsde VFX1-helm met stereoskopische bril van Forte goed voor zo’n 45.000 frank per stuk in handen hebben, zal die verkoop sneller de hoogte ingaan, ” rekent Bodson.

Maar bedrijven zoals Cyber Optics die zich richten op de pure verkoop van VR-technologie zónder eigen ontwikkelingswerk blijven zeldzaam in België. “VR wekt mijn persoonlijke interesse op, ” verklaart Luc Bodson zijn motivatie. Dit kost geld. “Ik maak me geen illuzies, ” beseft hij. “De konsumentenmarkt is voor ons essentiëler dan de professionele sektor, maar we kunnen er nog steeds niet van leven. “

PIET DEPUYDT

MIKE VANDAMME (VARTEC) De virtuele werkelijkheid “tastbaar” maken.