Vertrek gerust op vakantie

De twijfel is weer in de markten geslopen. Een verdere terugval valt niet uit te sluiten en waakzaamheid is geboden, zeker tijdens de minder liquide zomermaanden. Wat kunt u als belegger doen om met een geruster gemoed op vakantie te vertrekken?

Vorig jaar in augustus was het prijs. De Bel-20 verloor in nauwelijks twee weken meer dan 10 procent van zijn waarde. Sommige aandelen duikelden zelfs enkele tientallen procenten lager. Sommige beleggers vonden bij hun terugkeer uit vakantie dan ook een pak rode lijnen in hun portefeuille. Gelukkig voor hen veerde de Belgische beursbarometer eind augustus weer op. Uiteindelijk bedroeg het verlies voor juli en augustus samen 5 procent. Eind november waren zo goed als alle verliezen weer goedgemaakt.

Zijn de zomermaanden traditioneel een zwakkere periode voor de beurzen? Niet echt. De Bel-20 verloor sinds 2000 maar vier keer terrein in de zomer (zie tabel De Bel-20 wint en verliest). In twee gevallen wist de beurs de verliezen later op het jaar weer goed te maken of niet voort uit te diepen. Het jaar 2008 geeft aan dat niet alleen de zomermaanden zwak kunnen zijn. Na een rustige zomer verloor de Bel-20 de rest van het jaar 54 procent van zijn waarde.

U hoeft zich statistisch gezien dus niet echt zorgen te maken. Als u toch liever met een veilig gevoel de vakantie wil ingaan, dan hebt u verschillende opties om de gevolgen van een beursdaling voor uw aandelenportefeuille te beperken.

Verkopen

U kunt een deel van uw posities verkopen, uw algemene blootstelling aan aandelen verminderen en wat cash opbouwen om misschien later weer in te stappen. Daarvoor onderwerpt u uw portefeuille aan een grondige screening. Verkoop niet gelijk welk aandeel. Posities die een te groot percentage van de portefeuille uitmaken, komen in aanmerking om gedeeltelijk te worden verkocht. Dat zorgt voor een betere balans en voldoende diversificatie in de portefeuille. Hetzelfde geldt voor aandelen die onlangs vrij sterk gestegen zijn, duur zijn geworden en waar u al een mooie winst op hebt. Niemand is ooit armer geworden van winst nemen. Ook risicovolle waarden met een hoge beta zijn kanshebbers voor verkoop. Als de beurs het slecht doet, zullen die aandelen de marktbeweging uitvergroten.

Stoplossorders

Wilt u niet meteen verkopen, dan kunt u gebruikmaken van de stoplosstechniek. Dan zet u een verkooporder in de markt, die pas wordt geactiveerd als een vooraf bepaalde, lagere koers is bereikt. U sluit met andere woorden een soort verzekering af voor het geval een aandeel terugvalt. Stel dat u eerder dit jaar het aandeel Bekaert kocht tegen 29 euro. Nu is het 40 euro waard, maar u wilt nog niet verkopen omdat u meent dat het aandeel nog potentieel heeft. Toch wilt u een bodem onder het aandeel leggen door een stoploss tegen bijvoorbeeld 35 euro te plaatsen.

Let wel op, er zijn twee types stoplossorders: de gewone stoploss en de limietstoploss. Zodra de koers in ons voorbeeld 35 euro raakt, wordt bij de gewone stoploss automatisch een verkooporder tegen marktprijs op de beurs gezet. U bent bij dit type 100 procent zeker dat uw positie wordt verkocht zodra Bekaert 35 euro heeft aangetikt. Bij een limietstoploss wordt bij het raken van de 35 euro automatisch een limietorder tegen 35 euro in de markt geplaatst. Als de koers direct dieper wegzakt en niet meer 35 euro haalt, dan wordt uw order niet uitgevoerd en houdt u de aandelen in portefeuille. Maar ook de gewone stoploss is niet waterdicht. Stel dat Bekaert voorbeurs uitpakt met een winstwaarschuwing en dat het aandeel tegen 32 euro opent, tegenover een slotkoers van 38 euro bijvoorbeeld. Dan wordt automatisch een verkooporder tegen koers in de markt gelegd, waardoor uw aandelen fors onder 35 euro worden verkocht.

Een stoploss werkt goed als de markten gradueel zakken, maar bij een enorme volatiliteit – zoals in augustus 2015 – kan die indekkingstechniek verkeerd uitdraaien. Desondanks kan het leggen van een gewone stoploss op bepaalde posities toch nut hebben, al is het maar om een deel van de winst vast te leggen.

Putopties

Een concretere manier om uw portefeuille in te dekken, is de aankoop van putopties. Met een putoptie koopt u het recht gedurende een bepaalde periode een aandeel of een index te verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Het zijn afgeleide producten waarvan de prijs stijgt als de onderliggende waarde daalt. U kunt een bepaald aandeel indekken door putopties erop te kopen – hou er rekening mee dat die niet altijd voorhanden zijn – of de volledige portefeuille indekken door een putoptie te kopen op een index zoals de Bel-20, de AEX of de S&P500. In dat laatste geval moet u putopties kopen die ongeveer de totale waarde van de portefeuille indekken. Die putopties noteren op de beurs, maar kunnen bij de broker of de bank enkel door beleggers worden gekocht die deze producten begrijpen en hun kennis erover hebben bewezen door een vragenlijst in te vullen. Opties zijn dus zeker niet voor iedereen weggelegd. Er is een serieuze drempel.

Het is niet gemakkelijk te bepalen welke putopties precies moeten worden gekocht. Er is op één bepaalde onderliggende waarde een optiereeks met verschillende uitoefenprijzen (tegen welke prijs de optie kan worden uitgeoefend) en vervaldagen (wanneer de optie vervalt). De uitoefenprijs mag niet te sterk verschillen van de koers van de onderliggende waarde. Ligt deze te hoog, dan zal de kostprijs zeer hoog liggen. Ligt ze te laag, dan zult u slechts gedeeltelijk gedekt zijn. De vervaldag hangt dan weer af van hoelang u gedekt wil zijn: hoe langer, hoe duurder.

Het probleem is dat de aankoop van een putoptie een vrij dure aangelegenheid is, zeker nu de onzekerheid op de markten weer is toegenomen. Deze hoge prijs zorgt wel voor een verzekering maar zal aan het totale rendement knagen, zeker als de koers niet terugvalt.

Geen wondermiddel

Zoals u kunt vaststellen, is er geen wondermiddel dat u van een rustige beurszomer verzekert. U kunt ofwel hier en daar een kosteloze ingreep in de portefeuille doen door posities af te bouwen of enkele strategische stoplossorders te plaatsen, of u kunt wat geld op tafel leggen en enkele putopties kopen. Helaas zijn dat ingewikkelde producten die niet iedereen begrijpt en met succes kan toepassen.

Eric Wouters

Niemand is ooit armer geworden van winst nemen.