Toen in Anderlecht, Schaarbeek en andere Brusselse gemeenten actie werd gevoerd tegen het mobiliteitsplan Good Move bleek het ongenoegen voor een deel te verklaren door een nieuwe vorm van gentrificatie. Oude buurten krijgen een upgrade met als doel rijkere bewoners aan te trekken. Die groep nieuwkomers gaat graag mee in de plannen van groene schepenen voor een nieuw mobiliteitsbeleid. Dat zagen veel van de vroegere bewoners, die gewoon zijn veel verplaatsingen met de wagen te doen, niet zitten. Het zijn sociologische fenomenen die onderschat worden, schrijft de Franse geograaf Christophe Guilluy in Les dépossédés.
Zijn essay borduurt voort op zijn vorige boek, La France périphérique, waarin hij stelde dat er in Frankrijk een nieuwe tweedeling is ontstaan tussen de rijke bewoners van de grote steden, die succesvol op de trein van de globalisering zijn gesprongen, en de verliezers van de globalisering in de periferie en op het platteland. Dépossédés dus, of mensen die hun welvaart hebben zien afnemen, te vergelijken met wat Hillary Clinton in 2016 in de Verenigde Staten de deplorables noemde.
Volgens Guilluy zijn die mensen de slachtoffers van gentrificatie. Zij wonen in gebieden waar ze door de stijgende vastgoedprijzen worden weggeduwd door rijkere mensen. Wat leidt tot grimmig protest. Dit jaar nog werd in een Bretoens stadje brand gesticht in een tweede verblijf van Parijzenaars. Kapitaalkrachtige stedelingen kopen alles op, maar die tweede verblijven staan drie kwart van het jaar leeg. De oorspronkelijke bewoners trekken weg, vaak naar een plattelandsgemeente met veel minder sociale voorzieningen. Ze moeten daardoor veel meer kilometers rijden. Dat was een aantal jaar geleden de oorzaak van het protest van de gele hesjes tegen de hoge brandstofprijzen.
De geograaf stelt vast dat de economische en politieke elite de kloof met de verliezers van de gentrificatie vergroot, zelfs met goedbedoelde maatregelen. De lage-emissiezones in de centra van de grote steden noemt hij bijvoorbeeld het optrekken van virtuele muren, want minder kapitaalkrachtige burgers kunnen de stad niet meer in met hun auto. De focus van het boek ligt op Frankrijk, maar Guilluy trekt het thema open naar heel Europa. En hij ziet een probleem: de stem van de verliezers wordt in de media nauwelijks nog gehoord. Dat verklaart de electorale successen van radicale partijen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier