Vergeet het!

Rekeningrijden, één van de maatregelen uit de Vlaamse mobiliteitsnota ‘Nu beslissen of later stilstaan’, is geen Vlaamse bevoegdheid. Bij wijze van spreken. Het is ‘eilandrijden’. Dus kan het niet bij ons. Tenzij heel Europa meedoet, leert Singapore.

Singapore.

Rekeningrijden op de ring rond Antwerpen of Brussel? Of op de invalswegen naar de hoofdstad? Het klinkt mooi, maar is praktisch niet uitvoerbaar. De verwarring rond tolrijden en rekeningrijden is groot, tot in de deskundige nota van Vlaams minister van Verkeer Eddy Baldewijns (SP) toe, die het dichtslibben van ons landje wil voorkomen. Maar het debat wint bij helderheid. “Ik ken de situatie niet, maar uw minister denkt wellicht aan een soort tolheffing,” zegt Gopinath Menon, senior manager Traffic & Road Management bij de Land Transport Authority van Singapore. De Transport Authority leidt álle verkeer binnen, naar en uit de stadsstaat in goede banen.

Gopinath Menon is de vader van het rekeningrijden in Singapore, “de enige plaats ter wereld waar het bestaat.” In Los Angeles (VS), in Toronto (Canada) of tussen Trondheim en Oslo (Noorwegen) wordt aan tolheffing gedaan, op een minder primitieve wijze dan met een wegenvignet (zoals Zwitserland).

VLAANDEREN.

In het Brusselse stadsgewest? Menon zou niet weten hoe eraan te beginnen: er zijn tientallen invalswegen en er komen meer wagens binnengereden dan er binnen de Brusselse gewestgrenzen geregistreerd zijn. Idem dito voor het Vlaamse gewest. Vlaanderen is een transitland, geen eiland. Singapore is dat wel. De enige toegang tot Singapore is buurland Maleisië. En dat is eenvoudig op te lossen: bij de grens kan je tijdelijk (tot je Singapore uitrijdt langs dezelfde grenspost) een elektronisch apparaat op je dashbord laten monteren en de betaalkaart koop je er tegelijk bij. Alleen Vlamingen treffen met een elektronisch betaalsysteem zou neerkomen op discriminatie tegenover andere EU-burgers. Dus kan rekeningrijden niet, zonder uitbreiding op Europese schaal.

Gopinath Menon: “Rekeningrijden behelst het hele grondgebied. In LA en Toronto gaat het om één weg. Zij zeggen please, come and pay. Wij daarentegen: please don’t come. Het eerste helpt de infrastructuur te bekostigen; het tweede niet. Het eerste is een ad hoc-maatregel, ons ERP kadert in een totaalaanpak.” Electronic Road Pricing heeft als hoofdmotief en basisprincipe: de vervuiler (verbruiker) betaalt voor de congestie die hij veroorzaakt.

HOE?

Wie met zijn wagen onder een ERP-portiek doorrijdt, krijgt een elektronische prikkel die rechtsteeks in de portemonnee tast en het in voege zijnde bedrag ( PCU/Passenger Car Unit) van de kredietkaard debiteert (soort Proton-systeem).

Per 1 april 1998 kregen alle 700.000 in Singapore geregistreerde vierwielers gratis een elektronisch doosje op hun dashbord (vanaf juli kost het doosje 3300 frank). Naargelang van de kleur van de ERP-kaart varieert het PCU-tarief voor personenauto’s, vrachtwagens, taxi’s, ambulances, dokters en andere categorieën van wegverbruikers. Vanuit de centrale dispatching worden de geldende ERP-tarieven aangepast, naargelang van de piek- of dalmomenten, werk- of feestdagen. En wie zijn PCU-kaart vergat in het doosje te glijden of opgebruikte (het saldo is afleesbaar), wordt geflitst (1500 frank boete). “Bij de minste technische fout verschijnt error op de foto,” lacht Menon.

Na drie maanden ERP in twee zones – per 1 september wordt ERP uitgebreid over de hele stadstaat – is het resultaat opvallend: op bepaalde plaatsen daalt het verkeer met 15% en meer.

Singapore heeft een oppervlakte van 600 vierkante kilometer (Vlaanderen een oppervlakte van 13.512 vierkante kilometer). “12% van de totale oppervlakte is wegeninfrastructuur. En dat willen we zo houden. Het ERP werd ingevoerd om de ruimte zo efficiënt mogelijk te benutten en leefbaar te houden,” zegt Gopinath Menon. “Dat kan slechts als je dat doet in één totaalperspectief van ruimtelijke ordening en benutting van de infrastructuur. Trein-tram-bus, kortom het openbaar vervoer moet een aantrekkelijk en betrouwbaar alternatief bieden voor het wagengebruik. De mensen moeten kunnen kiezen tussen openbaar vervoer, car pooling, ERP, glijdende werkuren of telewerk. Anders verschuif je het probleem alleen maar en ontstaat elders verkeersoverlast.”

Het ERP-systeem in Singapore is een investering van 4,3 miljard frank (196 miljoen Singapore-dollar). Jaarlijks spendeert de overheid 15,5 miljard frank aan wegen en spoorwegen. 75% daarvan gaat naar de spoorwegen. De overheid, Singapore Mass Rapid Transit Corp. betaalt de infrastructuur, het spoorwegmanagement is in privé-handen. Zo ook de twee busmaatschappijen. Voor de uitbouw van het lichte metrosysteem MRT wordt voor de komende zeven jaar 110 miljard frank (5000 miljoen Sing. dollar) uitgetrokken. Gopinath Menon beklemtoont dat de Singaporese overheid het openbaar vervoer niet subsidieert, wel de infrastructuur bouwt. Het management wordt uitbesteed aan de privé-sector.

E.B