Veranderde mobiliteit creëert nieuwe businessvormen

“De auto wordt het openbaar vervoer van de toekomst.” Dat zei voormalig spoorbaas Jannie Haek eind vorig jaar in een interview met de krant De Morgen. Wanneer we de initiatieven van de autoconstructeurs op een rijtje plaatsen, heeft het er alle schijn van dat de man gelijk krijgt. “We beseffen dat het geen zin heeft om alleen maar auto’s te willen verkopen”, vat Thomas De Meûter van Audi de visie van de automobielindustrie samen.

“Wij moeten inspelen op de maatschappelijke veranderingen”, zegt Erik Van den Heuvel van Mercedes. “De behoefte aan mobiliteit blijft maar groeien en veel sneller dan was voorspeld. De aanpassingen aan de infrastructuur en de evolutie van het openbaar vervoer blijken niet voldoende om die exploderende behoefte in te vullen.”

Hoeft het te verwonderen dat acht op de tien Belgen nog steeds in de eerste plaats op de auto rekenen voor hun verplaatsingsnoden, zoals uit een recent onderzoek van FEBIAC blijkt? Het is echter niet in het belang van de auto-industrie dat de files almaar langer worden en we met z’n allen steeds meer tijd verspillen in de wagen. De constructeurs zijn daarom al jarenlang zelf op zoek naar vernieuwende mobiliteitsoplossingen. De grote middelen worden daarbij niet geschuwd. Zo organiseren de belangrijkste automerken op regelmatige basis innovatiedenktanks waarin vertegenwoordigers uit verschillende disciplines (architecten, sociologen, stadsplanners, trendwatchers…) discussiëren over nieuwe oplossingen voor de mobiliteit van de toekomst. Audi riep in 2010 de Audi Urban Future Award in het leven. Om de twee jaar gaan een zestal architectuur- en urbanisatiebureaus wereldwijd op zoek naar mobiliteitsoplossingen voor de toekomst. In 2014 ging de prijs naar het Mexicaanse team, dat een project voorlegde waarin een dataplatform alle mogelijke gegevens afkomstig van pendelaars verzamelt en analyseert om zo tot een vlottere verkeersdoorstroming te komen in Mexico City, een van de ergste steden ter wereld op het vlak van verkeerscongestie.

Vrijheid van keuze

Met de inzichten van de verschillende denktanks trachten de autofabrikanten vervolgens projecten op touw te zetten om die ideeën aan de praktijk te toetsen. Vele initiatieven zijn ondertussen al de experimentele fase ontgroeid en nog andere zullen de komende jaren stilletjesaan zichtbaar worden. We zetten hier een aantal opmerkelijke initiatieven op een rij, waarbij de autofabrikanten in de mobiliteitsproblematiek hun kans ruiken om nieuwe businessmodellen te ontwikkelen.

Om de dagelijkse pendelritten naar grootsteden eenvoudiger en sneller te maken, ontwikkelde Ford in samenwerking met de Amerikaanse vouwfietsenspecialist Dahon een elektrische plooifiets die in de koffer van de wagen past. De fiets haalt dankzij de elektromotor vlot een snelheid van 25 km/u. Met een speciaal ontwikkelde app voor de iPhone 6 kan de gebruiker bovendien een geconnecteerde routeplanning uitstippelen, waarbij de toepassing een optimaal traject voorstelt dat het gebruik van wagen, fiets en openbaar vervoer combineert. De smartphone laat zich makkelijk op de fiets monteren en stuurt trilsignalen door naar het stuur. Zo weet de gebruiker perfect wanneer hij moet afslaan en kan hij op een slimme en snelle manier tot op zijn bestemming fietsen. De ‘smart routing’ geeft aan hoe de pendelaar het gebruik van fiets en eventueel openbaar vervoer kan integreren met zijn autorit. En dankzij de compatibiliteit met SYNC (het multimediacommunicatiesysteem van Ford) kan de bestuurder de app via zijn boorddisplay raadplegen terwijl de fiets in de koffer ligt op te laden, zodat hij al rijdend het beste auto-fiets-tram-treintraject in realtime kan kiezen. Dat Handle on Mobility-experiment van Ford is het recentste voorbeeld van het Smart Mobility Plan van de Amerikaanse constructeur, een wereldwijde strategie die begin dit jaar werd aangekondigd en ondertussen een 25-tal projecten omvat waarmee het bedrijf de transportuitdagingen van vandaag wil aanpakken. In Duitsland loopt er bijvoorbeeld al enige tijd een programma voor autodelen, waarbij de Ford-concessies op grote schaal samenwerken met een autoverhuurbedrijf. De constructeur experimenteert verder in Londen met verschillende pilootprojecten rond autodelen, gepersonaliseerde verzekering en shuttlediensten op maat. “Wij willen onze klant de volledige keuzevrijheid bieden”, zegt Jo Declercq van Ford.

Delen is het nieuwe bezitten

Een bijzonder ergerlijk probleem is het vinden van een parkeerplaats in de stad. Er zijn de grote parkings, maar die zijn relatief duur en liggen niet altijd in de buurt van waar je moet zijn. Terwijl je op zoek bent naar die ene, schaarse plek en verschillende keren blokje om rijdt, passeer je tientallen privéparkeergarages die leeg staan, omdat de eigenaar zelf met de wagen naar het werk is op dat moment. Een opportuniteit die smeekte om benut te worden, vond BMW, dat in New York en San Francisco de Park@myhouse- app lanceerde. Met die applicatie boek je eenvoudig een vrijstaande parkeergarage bij een particulier in de buurt van je bestemming. Snel, makkelijk en goedkoop.

Automerken beseffen intussen maar al te goed dat hun klanten, en zeker de jongere generaties die in verstedelijkt gebied wonen, niet per se een wagen hoeven te bezitten. Zolang ze maar in een auto kunnen stappen als ze op pad willen, is het hen meestal goed. Daarom testen vele fabrikanten ook allerlei vormen van autodelen uit. Met die formules vullen ze een mobiliteitsbehoefte van een doelgroep in en wie weet schaffen die consumenten in een latere fase van hun leven toch een eigen wagen aan. Het spreekt voor zich dat het merk waarmee ze al die tijd vertrouwd zijn geraakt, op poleposition staat bij een eventuele aankoop.

Audi Unite heet het programma in Ingolstadt, BMW titelde zijn initiatief DriveNow en Mercedes koos voor de naam Car2go. Het initiatief van Audi loopt in steden als Stockholm en Berlijn en wijkt enigszins af van de programma’s van de twee andere Duitse merken. “In de toekomst gaan we naar een gebruiksmaatschappij en niet langer alleen maar een eigendomsmaatschappij”, gelooft Thomas De Meûter van Audi. “Met ons programma lease je mobiliteit, waarbij de gebruiker van type auto verandert in functie van zijn noden van het moment.” Moet je naar de stad, dan doe je dat het best in een compacte Audi A1. Weekendje weg? Kies dan voor de ruime A6 Avant. Jeukt het om eens goed uit de bol te gaan, dan scheur je de baan op met de hypersportieve R8.

Car2go van Mercedes, al sinds 2009 operationeel, vertrekt vanuit een ander principe. “Het mobiliteitsaanbod in de stad blijft achter op de reële behoefte”, legt Erik Van den Heuvel van Mercedes uit. “Wij willen met ons initiatief de missing links van het openbaar vervoer invullen.” Hoe werkt het? In grote steden stelt Mercedes een aantal Smartjes (het stadswagentje bij uitstek van het merk) ter beschikking van de gebruikers, die via hun smartphone kunnen checken waar ze een wagen kunnen vinden. De gebruiker kan meteen de wagen gaan oppikken, ermee wegrijden en hem vervolgens weer achterlaten op de plaats van zijn bestemming. Dat laatste maakt dit autodeelsysteem bijzonder aantrekkelijk. Het reserveren en betalen (tarief per minuut) gebeurt rechtstreeks via de app en de gebruiker kan de wagen met zijn lidkaart starten. Het is een uitermate interessant alternatief voor iedereen die zelf geen wagen heeft en niet lang op voorhand kan of wil reserveren. “Er staat altijd wel ergens een Smart in de buurt. De maximale wachttijd bedraagt maar vijf minuten”, zegt Van den Heuvel. Vandaag loopt het project in 28 steden verspreid over zeven landen. Ondertussen telt deze vorm van autodelen al 850.000 gebruikers die kunnen rekenen op in totaal 12.000 Smarts. “Zestig procent van onze klanten gebruikt Car2go als een aanvulling op hun verplaatsingen met het openbaar vervoer”, zegt Van den Heuvel. Mercedes breide een vervolg aan het autodeelproject met Car2go Black. Hier gaat het om het huren van een B-klassemodel voor gezinsuitstappen in het weekend. Het merk lanceerde ook Moovel, een app die de gebruiker alle mogelijke informatie (reistijd, kosten, reservatie, betaling…) geeft over de verschillende transportmogelijkheden in zijn buurt.

Bovenstaande initiatieven tonen aan dat de auto-industrie opportuniteiten ziet in een betere wisselwerking tussen de auto en het openbaar vervoer en dat vertaalt in nieuwe businessmodellen. BMW biedt met DriveNow een vergelijkbaar alternatief als dat van zijn concurrent uit Stuttgart. De mobiliteitsoplossing van BMW is ondertussen actief in München, Berlijn, Hamburg, Wenen, Londen en San Francisco en telt 400.000 leden die een beroep kunnen doen op zo’n 3.000 wagens wereldwijd.

Het autodeelprogramma DriveNow werd succesvol geïntroduceerd in Londen.