VASTE UREN VOOR HET KADER?

Belgacom heeft de compensatiedagen voor zijn kaderleden geschrapt. De collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) van 1978 voerde de 38-urenweek in, maar voorzag een systeem van 40 uren per week en maximaal 12 compensatiedagen; een nota uit 1989 stipuleerde dat het leidinggevend personeel geen recht had op die compensatie van overuren, maar die nota werd op verschillende afdelingen door de vingers gezien. Nu wordt ze wel uitgevoerd en volgt Belgacom een algemene trend in het bedrijfsleven. Zaakvoerders pogen steeds nadrukkelijker om de compensatieregelingen af te bouwen. De Nationale Confederatie van het Kaderpersoneel ( NCK) ageert tegen deze situatie.

WILLIAM DUMONT (NATIONALE CONFEDERATIE VAN HET KADERPERSONEEL). Kaderleden zijn de aandrijfriem tussen de objectieven die de onderneming zichzelf stelt en de werknemers die ze moeten realiseren. Zelfs het Verbond van Belgische Ondernemers ( VBO) benadrukt in zijn bulletin hun belang voor de bedrijven. Toch knabbelen de bedrijfsleiders aan de voordelen van hun kaderpersoneel. Akkoord: de verworven rechten uit het verleden, zeker die van voormalige parastatalen als De Post of Belgacom, blijven niet meer overeind in een geliberaliseerde markt. Aan de andere kant gelden bepaalde elementaire sociale regels rond werktijden voor alle werknemers in het bedrijf. Dus ook voor de kaderleden.

TRENDS. Kan een kaderlid wel vaste uren hebben? Een bedrijf werft een kaderlid tenslotte aan om een functie te vervullen, zonder te rekenen hoeveel uren hij voor die taak nodig heeft.

Bedrijfsleiders handelen niet correct als ze iemand een functie geven die 80 uur per week kost. Kaderleden weten dat ze hun opdracht moeten uitvoeren, waardoor ze niet vasthouden aan hun 38-urenweek, maar niemand verhindert een bedrijfsleider om het onmogelijke van hen te eisen. Een herstructurerend bedrijf kan afslanken, maar toch dezelfde prestaties van zijn kader blijven verlangen. Recente enquêtes onder onze leden tonen aan dat mensen uit de industriële bedrijfskaders gemiddeld 45 tot 48 uur presteren, maar ik ken ook veel kaderleden die 60 uur per week kloppen. Dezelfde onderzoeken leren dat amper één op vijf kaderleden zijn overuren recupereert onder de vorm van compensatiedagen.

Bedrijfsleiders argumenteren dat kaderleden juist méér uren moeten kloppen. Door de grote onafhankelijkheid en het autonome beslissingsrecht van kaderleden, komt volgens hen de bedrijfsorganisatie in gevaar wanneer ze wegblijven.

Bedrijfsleiders prediken een grotere onafhankelijkheid en meer beslissingsrecht voor hun kader, maar anderzijds mogen kaderleden niet zelf bepalen wanneer ze wegblijven. Wat ons vooral stoort, is dat bedrijven eenzijdig voordelen afschaffen die bedongen zijn in overleg.

Met dat overleg bedoelt u de CAO’s en convenanten voor de bedienden. Niet iedereen beschouwt kaderleden als bedienden?

Dat zijn ze wel voor de sociale wetgeving. Bij discussies over arbeidsduur of baremasprongen worden ze evenwel uit de bepalingen van de Europese richtlijn van 23 november 1993 gelicht. Dat tweesporenbeleid opent allerlei mogelijkheden voor misbruiken.

Moeten kaderleden dan een apart statuut krijgen in plaats van de overtreffende trap te zijn van bediende?

Heel Europa rekent in twee categorieën: de werknemers – arbeiders en bedienden – en de kaderleden. Kaderleden zijn, bijvoorbeeld, ook een volwaardige gesprekspartner binnen de Europese Commissie. Het zou dus logisch zijn dat België die denkpiste volgt. Doordat België achterblijft, kunnen bedrijfsleiders bedienden promoveren tot kaderlid om de wettelijke bepalingen te omzeilen.

Nieuwe, individueel bepaalde extralegale voordelen komen in de plaats van compensatiedagen?

De nieuwe generatie kaderleden is sterker geïnteresseerd in werktijdverkorting. De vraag naar deeltijdwerk voor – voornamelijk mannelijke – kaderleden, zoals dat in een van de vestigingen van Alcatel Bell SDT is toegestaan, onderstreept dat. Maar van de extralegale voordelen is alleen de groepsverzekering toegespitst op de kaderleden. Vergoeding van de autokosten, firmawagen, maaltijdcheques en hospitalisatieverzekeringen vind je in elke geleding van de bedrijven.

Toch worden extralegale voordelen bij de aanwerving van kaderleden vaker als pasmunt bij de onderhandelingen opgevoerd.

Bedrijfsleiders en kaderleden zoeken wegen om fiscale en parafiscale heffingen te vermijden. De populariteit van extralegale voordelen is een regelrechte aanklacht tegen het belastingniveau dat in België heerst. Zonder die extravagante belastingpercentages zouden de extralegale voordelen gewoon in loon kunnen worden uitbetaald. Extralegale voordelen spelen ook in de kaart van de bedrijfsleiding, omdat ze er makkelijker op kan terugkomen dan op, bijvoorbeeld, loonafspraken. Vandaar ook dat participatie in het kapitaal van de onderneming moeilijk ligt. Ook fiscaal, zo toonden pogingen van Colruyt en Agfa aan: vorige week besprak een senaatscommissie een wetsvoorstel van Leo Delcroix (CVP), dat die participatie wettelijk zou moeten regelen.

De solidariteit die bij andere categorieën van werknemers bestaat, ontbreekt vaak bij het kaderpersoneel. Bovendien vissen de twee drukkingsgroepen – de NCK en de vakbonden – in elkaars vijver. Kunnen kaderleden op die manier ooit wel iets afdwingen?

Er leven ook verschillende wensen bij de jongere kaderleden dan bij hun collega’s uit de vorige generatie. Binnen het Overlegcomité voor Kaderpersoneel (OCKP) formuleren we gezamenlijke adviezen voor de hele groep aan de minister. Dat belet niet dat we niet geloven in sectoriële overeenkomsten voor kaderleden. Akkoorden zijn alleen mogelijk op bedrijfsniveau. Alleen daar zijn de specifieke problemen van het bedrijf gekend. Niet elk bedrijf is even winstgevend, ook binnen één bepaalde sector.

Het NCK heeft ook alleen maar bevoegdheid op bedrijfsniveau. CAO’s afsluiten blijft het privilege van de vakbonden.

Wij kunnen geen CAO’s neerleggen bij de griffie van het ministerie van Arbeid, maar Miet Smet (CVP) heeft in de Kamercommissie gezegd dat we het recht hebben om interne akkoorden binnen bedrijven af te sluiten. We hebben er verschillende bedongen, die heel strikt worden nageleefd.

FRANK DEMETS