Van stadskanker tot kunsttempel

Het komt dan toch goed met de vroegere Brouwerij Wielemans-Ceuppens in Brussel. Het geklasseerde pand wordt omgetoverd tot een tempel voor hedendaagse kunst.

Voor wie geduld oefent, komt alles goed. Kijk maar naar het hachelijke dossier van Brouwerij Wielemans-Ceuppens, aan de Van Volxemlaan in Vorst. Het pand, dat er jarenlang verloederd bij lag, krijgt een nieuwe bestemming en zal in de toekomst onderdak bieden aan een Centrum voor Hedendaagse Kunst, inclusief bibliotheek en hotel. Met de operatie krijgt meteen ook de hele buurt een flink duwtje in de rug.

Brouwerij Wielemans-Ceuppens, die in 1879 door Prospère en Edouard Wielemans werd opgericht, kende van bij de start succes met haar bieren van lage gisting, zoals Pils en Munich. Om in te spelen op de toenemende vraag liet de familie Wielemans in 1931 door architect Adrien Blomme een nieuwe brouwerszaal tekenen, die meteen ook diens naam kreeg. “Het Blomme-gebouw is vanuit industrieel-archeologisch standpunt nog steeds een van de mooiste realisaties die ooit in België zijn neergezet,” vindt Willem Draps, de Brusselse staatssecretaris voor Ruimtelijke Ordening ( MR). In die tijd gold het pand, met zijn befaamde koperen kuipen, als dé brouwerszaal van het continent.

Na de Tweede Wereldoorlog braken evenwel moeilijker tijden aan voor de brouwerij. Uiteindelijk werd Wielemans-Ceuppens geliquideerd; het laatste bier verliet in 1988 het pand. Het stopzetten van de activiteiten vormde meteen ook het startpunt van een juridisch-financiële saga én de verloedering van het pand. Gelukkig werd de brouwerij in 1993 geklasseerd, waarna ze via een onteigeningsprocedure in 2001 in handen kwam van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat een renovatieproject uitwerkte.

Wedergeboorte

Al vlug ontstond de idee om er een Centrum voor Hedendaagse Kunst in onder te brengen, naar het voorbeeld van Rotterdam, Londen en Berlijn. In oktober 2002 werd de vzw Centrum voor Hedendaagse Kunst opgericht. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maakte er een budget van 1,2 miljoen euro voor vrij en kreeg daarbij steun van Europa. Tegelijk werd er een erfpacht van 27 jaar met de vzw overeengekomen.

Met de missie om zich op te werpen als ‘internationaal laboratorium voor de creatie en promotie van hedendaagse kunst’ moet het centrum een leemte in de hoofdstad aanvullen. De vereniging zal een internationale kandidaatstelling uitschrijven voor de artistieke leiding. Initiatiefneemster van het culturele project is Sophie Leclerq van JCX Immo en CIT Blaton. Ze wordt bijgestaan door architect Pierre Lallemand, Herman Daled (voorzitter van de vzw), Bart de Baere (directeur van het Muhka in Antwerpen) en Chris Dercon (directeur van het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam). Pierre Yserbit ( Redevco, Brussel) en Bernard Blistène (Parijs) maken ook deel uit van de raad van bestuur van de vzw.

Uitstraling

De werken zouden eind dit jaar van start gaan en in 2005 zijn afgerond. Het Centrum voor Hedendaagse Kunst zal in het Blomme-gebouw worden ondergebracht. Het souterrain wordt omgevormd tot een polyvalente ruimte, terwijl de kuipzaal als bar-restaurant wordt ingericht. De drie overblijvende brouwerijkuipen worden gerenoveerd en de zaal zal opnieuw haar oorspronkelijke art-decoverlichting krijgen. De platforms boven de kuipen zullen dienen als tentoonstellingsruimte. De stalen frames worden gerestaureerd of natuurgetrouw nagemaakt. In de silo’s zullen multimediawerken te zien zijn.

De transformatie zal ook voor de onmiddellijke buurt gevolgen hebben. Zo hebben JCX Immo en CIT Blaton het industriële braakland op dit terrein gekocht om er een nieuw, loftachtig kantoren- en winkelconcept te ontwikkelen. In de vroegere brouwerijzalen komen onder meer een bibliotheek en een polyvalente zaal. Ook zijn er een hotel en een sporthal tegenover het terrein voorzien. Tot slot zullen de bouwvallige Bata-fabrieken in de buurt worden gerenoveerd en onderdak bieden aan jonge bedrijven die actief zijn in de hightechsector. Het renovatieprogramma zou moeten leiden tot de heropleving van het hele noordelijke gedeelte van de hoofdstad.

Véronique Pirson

Dit is niet zomaar een cultureel project. Het symboliseert de wedergeboorte van een volledige buurt.