Van consultant naar com.sultant

In de Verenigde Staten maken topmanagers van gevestigde bedrijven meer en meer de overstap naar dotcom-city. In België, waar de internettraditie nog jong is, wijzen vooral consultants de weg.

U bizen, Xeikon en Real Software niet meegerekend, is in België de nieuwe economie nog klein. Het aantal halfwassen bedrijven dat de opstartfase voorbij is, kan men op twee handen tellen. In de Verenigde Staten daarentegen is het fenomeen van de new economy inmiddels zo ingeburgerd dat de tien geboden van de arbeidsmarkt worden herschreven. Eén van de frappantste voorbeelden is de vervaging van de driedelige dress code bij traditionele bedrijven. Het gevecht om talentvolle managers is vandaag zo groot dat ondernemingen bereid zijn afstand te doen van strikte regels en over de brug komen met aanlokkelijke loonvoorstellen inclusief aandelenopties, verzekeringen voor gezondheidszorg en gratis bedrijfscatering.

Bovendien maakt een toenemend aantal topmanagers of zogenaamde senior greys de overstap naar de nieuwe economie. Typische voorbeelden zijn George Shaheen van Andersen Consulting of Joe Galli van Black & Decker. Met wat goede wil zijn wellicht Theo Dilissen en Jean-Marc Roelandt goede Belgische voorbeelden. De eerste ruilde ISS in voor Real Software, terwijl de tweede van Spector overstapte naar Ubizen. Maar het zijn vooral de consultants die in ons land op de internettrein springen.

“In de lade van elke consultant sluimert een businessplan voor een start-up op het net,” zo luidt een populaire boutade. Almaar meer consultants verkiezen de veelbelovende binnenweg van internet boven het kronkelpad naar het statuut van vennoot. Bobex.com, een site die specialisten zal koppelen aan bedrijven die op zoek zijn naar specifieke diensten, is bijvoorbeeld de baby van de 31-jarige Jean-Louis Van Marcke, consultant bij Arthur D. Little, en zijn voormalige collega David Schnall. Of nog ex- McKinsey-consultants Kris Van Santen en Werner Koninckx die, met de steun van Stijn Lauwers van het business angels netwerk Bizzbees, het dienstenbedrijf UCAD willen omvormen tot het internetbedrijf Datedge.

Vroeger konden consultants ook wel een eigen bedrijf beginnen, maar meestal plukten ze daarvan pas na vele jaren de vruchten. Of ze konden gaan werken bij een bestaande firma met een gevestigde reputatie. Dan bestond het gevaar dat de ambitieuze consultant als het ware verdronk in een grote structuur en bijgevolg zijn actie moest beperken tot specifiekere domeinen. In de e-business daarentegen kunnen ze veel sneller belangrijke verantwoordelijkheden krijgen.

“Wij wilden eens zelf een bedrijf uit de grond stampen,” legt Benoît Duplat (33) zijn motivatie uit. Hij werkte vroeger bij McKinsey en trad in 1997 toe tot Global Investment Partners. Dit Londense investeringsfonds is actief in de distributie, zowel via traditionele kanalen als via het net.

De ex-consultants stellen vast dat hun aanbevelingen geen maanden in de lade blijven liggen. In hun nieuwe job hebben ze rechtstreeks invloed op de bedrijfsvoering. Dat bevestigen ook Laurent Coppieters en Peter Ingelbrecht. Zij werkten in een vorig leven bij Boston Consulting Group en lanceerden Rent-a-Holiday, een site die duizenden vakantiewoningen aanbiedt over heel Europa. “Het is echt prettig je eigen baas te zijn. In plaats van onze klanten te adviseren, brengen we zelf onze ideeën in de praktijk,” legt Laurent Coppieters uit. “En blijkbaar spreken die zowel de geldschieters als de consumenten aan.”

Eigenlijk hebben de meeste jonge internetbedrijven de trekken van een KMO. “We werken op alle niveaus, zowel bij de definitie van de bedrijfscultuur als bij de aanwerving van personeel,” aldus Kurt Staelens, de ex-McKinsey die in 1997 de on-lineboekhandel Proxis.be opstartte.

Hoewel zelden toegegeven, is het vooruitzicht dat ze bij een snelle beursgang de jackpot zullen binnenrijven, voor veel consultants cruciaal. “Dat element speelt zeker een rol, maar de return hangt samen met de risico’s die je neemt. En de eerste jaren ligt het loon beduidend lager dan in een adviesbureau,” preciseert Danny Lein (31). Ook hij werkte vroeger bij McKinsey en vervulde één van zijn kinderdromen door VentureBay op te richten. Dat is een incubator voor internetbedrijven.

De recente succesverhalen van jonge ondernemers die snel miljonair werden, vergroten vandaag nog de aantrekkingskracht. Toen Rent-a-Holiday in 1997 van start ging, waren de financiële vooruitzichten evenwel anders. “Er was nauwelijks sprake van torenhoge overnamebedragen,” herinnert Peter Ingelbrecht zich. “Nu voorzien beginnende bedrijven al een beursgang voor ze zes maanden bestaan. Maar financiële vooruitzichten volstaan niet om de moeilijke momenten te overwinnen.”

De fondsen zijn beschikbaar en op de internettrein springen is momenteel in de mode. “Het is dan ook veel makkelijker het nodige personeel te vinden om een team te vormen,” aldus Bruno Monteyne (28). Zijn bedrijf, Smarterwork.com, werd in september 1999 opgericht. Daartoe sloegen Monteyne en twee voormalige werknemers van Boston Consulting Group – de 28-jarige Jan van den Berghe en de eveneens 28-jarige François de Borchgrave – de handen in elkaar. Hun geesteskind telt momenteel meer dan 25 werknemers. Ze beginnen aan hun tweede financieringsronde en plannen binnenkort de opening van een kantoor in Duitsland.

En als het avontuur op een mislukking uitdraait? “We kunnen onze ervaring op het net altijd gebruiken in andere bedrijven, want de behoeften op dit vlak zijn onmetelijk groot,” stelt David Schnall (Bobex) vast.

De nieuwe ondernemers zijn zich bewust van hun roots. “De manier om problemen aan te pakken, de strikte analyse en de presentatie van de ideeën zijn troeven die ik te danken heb aan consultancy,” geeft Danny Lein (VentureBay) toe.

Het netwerk dat voormalige consultants opbouwen, is eveneens een moeilijk te becijferen voordeel bij de zoektocht naar financiële middelen, personeel of goede projecten. Eén businessplan op vijf dat terechtkomt bij Global Investment Partners, is bijvoorbeeld afkomstig van een voormalige Harvard-student of een voormalige werknemer van McKinsey. Ten opzichte van investeerders zorgt het etiket ex-consultant voor geloofwaardigheid, maar Duplat relativeert: “Het feit dat je consultant bent, is niet voldoende. Investeerders hechten veel belang aan de verscheidenheid van de talenten en aan een stevig, hecht team.”

Kurt Staelens voegt daaraan toe: “Wat ik als consultant heb geleerd, is zeker van nut geweest bij het bepalen van de strategie. Maar toen ik me ging bezighouden met de operationele aspecten, heb ik er nauwelijks iets aan gehad.”

Door het succes van de e-business hebben de adviesbureaus te kampen met ernstige rekruteringsproblemen. “De vraag naar McKinsey-zomerstages aan Amerikaanse universiteiten is met 40% gedaald,” aldus Philippe Mauchard van McKinsey. Studenten maken van deze periode liever gebruik om te proeven van de e-business.

Om alsnog jong talent aan te trekken en het in huis te houden, voeren de adviesbureaus een dubbel beleid. Ze profileren zich als specialisten in e-commerce en richten fondsen op om in de sector te investeren. Daarbij is het gebruikelijk om met kleine bedrijven een partnership aan te gaan, in ruil voor een participatie in het kapitaal. Bovendien lanceren ze verschillende incubatorformules die de beginnende bedrijven voeden en ontwikkelen en aldus een actieve aanwezigheid in dit segment verzekeren.

Nathalie Van Ypersele Roeland Byl