Van blijven en veranderen

Het nieuwe jaar komt stilaan op kruissnelheid en niet geheel onverwacht ziet veel er nog steeds uit zoals vorig jaar.

De regeringsvorming in België blijft een heikele – stilaan onmogelijke – opdracht, de eurocrisis lijkt als de winterse griep klaar te liggen om bij het minste teken van zwakte weer op te laaien, de wereldeconomie kreunt onder aanhoudende grote onevenwichten, geopolitieke hete hangijzers als het Midden-Oosten en Noord-Korea blijven een permanente dreiging, de Verenigde Staten zoeken koortsachtig naar een nieuw elan en China profileert zich steeds meer als actieve wereldmacht… En Trends schuift opnieuw een Manager van het Jaar naar voren. Als een Duveltje uit een doosje kaapte dit keer Michel Moortgat de trofee weg. Ook langs deze weg een hartelijke prodiciat. U leest alles over de laureaat en zijn bedrijf in het recente nummer.

Wat er wel wat anders zal uitzien in het nieuwe jaar is uw Trends. We proberen korter en krachtiger te zijn en meer dan ooit eigen nieuwsgaring te koppelen aan eigenzinnige maar vooral doordachte analyse. Daartoe korten we de pagina’s van het weekoverzicht in en leggen we daarin de focus voortaan exclusief op het economische nieuws. De eigen nieuwsgaring staat centraal in de nieuwe rubriek Actua Inside die in de plaats komt van de rubrieken Snelnieuws. Het heir van columnisten krijgt een injectie met nieuw bloed.

Veel in de wereld om ons heen verandert echter nauwelijks. De ervaringen in eigen land tonen dat ten overvloede aan. Twee uitgesproken voorbeelden van het complete vastroesten zijn de regeringsvorming en het sociaal overleg. Wat dat laatste betreft zag het er in de dagen voor Kerstmis naar uit dat witte rook een kwestie van enkele dagen was. Dat bleek misplaatste euforie. Zowel over het eenheidsstatuut voor arbeiders en bedienden als in het loonoverleg lijkt er niet meteen een eerbaar compromis in te zitten. De vakbondskant van de tafel heeft er nog altijd grote moeite mee om onder ogen te zien wat er echt moet gebeuren om tot een substantiële en duurzame toename van de tewerkstellingsgraad in België te komen.

De donkerste wolk boven het sociale overleg komt uit de politieke windrichting aangedreven. Er kan immers maar weinig twijfel over bestaan dat de overheden in dit land totaal geen geld meer beschikbaar hebben om het sociaal overleg te ‘lijmen’. De sociale partners zullen dus volledig op eigen kracht een akkoord moeten afronden. Het verleden leert dat zoiets zelden lukt. Als dat nu ook weer de trieste realiteit blijkt te zijn dan hebben de deelnemers aan het sociaal overleg eens te meer aangetoond hoe achterhaald deze onderhandelingsformule is. Maar ook dat zou weer niet veel nieuws onder de zon zijn.

En dan is er nog de regeringsvorming. Dit blad besteedde daar de jongste maanden om weloverwegen redenen relatief weinig aandacht aan. Nota’s vlogen (en vliegen) in het rond en worden afgeschoten nog voor ze goed en wel bestudeerd zijn. Tactische manoeuvres met vaak hilarisch franje – als de toestand tenminste niet zo dramatisch was – domineren het gebeuren. Omdat met name de N-VA de gezapige Belgische evenwichten kwam verstoren, stond voor velen zowat alles in het teken van het neersabelen van Bart De Wever en zijn kompanen (ook al werd dit objectief nooit met evenveel woorden geformuleerd en lijkt het complete bijzaak te zijn geworden dat deze partij een monsteroverwinning behaalde in Vlaanderen). Het kwam bijzonder ontluisterend over dat zelfs de Leuvense hoogleraar economie Paul De Grauwe meende te moeten meedoen aan het spelletje tackelen met de voet vooruit. Hij deed dat toen hij De Wever als politieke onderhandelaar quoteerde met een nul. Waar komen, pakweg, di Rupo, Milquet en Gennez dan terecht? Min 5? Min 10?
Echt inhoudelijk valt er over de jongste maanden bitter weinig te rapporteren en dus heeft Trends de kelk met de politieke brouwsels grotendeels onaangeroerd gelaten. Het eindeloze gehakketak van de voorbije maanden dreigt ons trouwens blind en doof te maken voor de echte realiteit. Steeds nadrukkelijker dringt zich de conclusie op dat het Belgische model niet meer werkt. Het geld is op, er kan niet meer afgekocht en ge-koe-handeld worden.

De rauwe realiteit moet onder ogen gezien worden en die bestaat in essentie uit twee elementen die overigens innig … euh … verweven zijn. Eén: onze staatsorganisatie treedt de basisregels van gezond federalisme met de voeten met als gevolg profitariaat, consumptiefederalisme en dus chronisch geldtekort. Twee: België behoeft dringend meer economische groei. Dat is een fundamenteler probleem dan de toestand van de publieke financiën omdat de begrotings- en schuldproblemen nooit echt opgelost raken zonder een hoger ritme van economische groei. Meer groei kan op haar beurt niet zonder lagere belastingen en zonder ernstige ingrepen in te weinig competitieve markten zoals, onder meer, die van arbeid en energie. Ook deze problemen blijven, tot we er iets aan doen.

Johan Van Overtveldt