Umicore is bijzonder goed gewapend tegen de crisis”

Thomas Leysen maakte van Umicore een spitsbedrijf in edele metalen en gespecialiseerde chemie. Recordresultaten troef. Op 19 november nam Marc Grynberg het roer over, met een winstwaarschuwing als eerste wapenfeit. Gevolgd door een pandoering op de beurs. Grynberg blijft stoïcijns en kijkt de crisis koelbloedig in de ogen. “Nee, geen brutale saneringsplannen bij ons.”

Een mediagenieke star is Marc Grynberg niet. Hij zegt zacht dat het hem ook niet afschrikt om er eentje op te volgen aan het hoofd van een bedrijf als Umicore. En die winstwaarschuwing op zijn eerste werkdag, meteen op cynische wijze becommentarieerd in sommige media? “Dat stoort me niet”, glimlacht de nieuwe gedelegeerd bestuurder. En nee, Thomas Leysen zat er voor niks tussen. Of eigenlijk wel, want hij blijft bij Umicore als voorzitter van de raad van bestuur. “We leiden deze groep als een team.” Een extra schoonmoeder dus. Lachje. Grynberg heeft zijn antwoord klaar. “Ik vind het niet erg om twee schoonmoeders te hebben, aussi longtemps qu’il y en a une qui me supporte et une qui me soutient.”

Serieus nu. Wereldwijd versnelt het verval in de industriële sectoren. Een economisch infarct wordt gevreesd. Sluitingen, productieverlagingen in combinatie met tijdelijke werkloosheid, de dreiging van ontslagen: schering en inslag. Maar niet bij Umicore, verzekert Grynberg. De groep heeft zijn gezondheidskuur al achter de rug en is daarom – dixit de nieuwe topman – bijzonder goed gewapend om de crisis het hoofd te bieden. Nu wordt nog geregeld nee gezegd tegen nieuwe ideeën. Selectief zijn, is de boodschap. En het managen van de kosten is een oefening die continu gemaakt wordt, met de grootste discipline.

Voormalige collega’s

In 2007 bijvoorbeeld stootte Umicore nog zijn meest cyclische onderdeel af: de zinkactiviteiten. Er werd een huwelijk beklonken met het Australische Zinifex en de zink-reus Nyrstar was een feit. Net op tijd, zo bleek, want op de beurs werd Nyrstar al bijna doodgeknuppeld. Vorige week raakte bovendien bekend dat het bedrijf de productie van zijn fabriek in Balen zes maanden stillegt. Het kan ook langer worden. 450 mensen zijn economisch werkloos. Iets wat Marc Grynberg naar eigen zeggen na aan het hart ligt. “Het gaat tenslotte om voormalige collega’s van ons. Toen we twee jaar geleden beslisten om Nyrstar te lanceren, dachten we dat de combinatie met Zinifex volledig zinvol was. Een wereldleider creëren door activiteiten te combineren: die strategie is nog altijd de juiste. Alleen doet de zinkmarkt het slechter dan wat wij hadden verwacht – op basis van de gegevens die we eertijds hadden.”

De stroomlijning van Umicore nam zo’n tien jaar in beslag en werd alom bejubeld. Tijd voor meer, nu de crisis voluit toeslaat? Een nieuwe afstoting van activiteiten is niet aan de orde, zegt Grynberg. Voorlopig toch. “Vandaag is er geen enkele grote activiteit die niet bij ons past. Ze beantwoorden allemaal aan onze strategische criteria. Ik zie geen behoefte om het bedrijf verder te stroomlijnen, hoewel ik dat op langere termijn niet volledig kan uitsluiten.”

Klopt, zegt een anonieme bron. “Een paar weken geleden zijn er in de vestiging in Overpelt al geïnteresseerde kopers over de vloer geweest. Externen, ja.” Overpelt is eigenlijk een terrein van Nyrstar, maar Umicore heeft er nog een kleine productiecapaciteit van zink voor primaire – niet-herlaadbare – batterijen, plus een kleine loodactiviteit. Dat past wellicht niet meer perfect bij de duurzame weg die Umicore bewandelt. Die van herlaadbare batterijen, met andere woorden. Umicore levert daarvoor de basismaterialen en is zelfs wereldleider op dat gebied. Ongetwijfeld een veel interessanter verhaal. Het officiële Umicore-standpunt over de vestiging in Overpelt? “Umicore heeft in september de ondernemingsraad in Overpelt ingelicht over een project om de toekomst van een van onze activiteiten in die vestiging te verzekeren.”

Kopen of gekocht worden?

Hoe het ook zij, de materiaaltechnologiegroep kan een bijzonder solide balans voorleggen en blijft cashflow genereren. De crisis zou dus wel eens het goede moment kunnen zijn om koopjes te doen. Grynberg knikt. “Alles wat nu nog in onze portfolio zit, daar geloven we in. We willen dan ook dat alle overblijvende kernactiviteiten blijven groeien. Onze focus ligt dan wel op organische groei, maar overnames zijn een mogelijkheid om die groei te versnellen. Veel bedrijven waren een paar maanden geleden waarschijnlijk veel te hoog gewaardeerd, terwijl het er nu heel wat redelijker aan toegaat op de beurs. Maar we laten ons zeker niet meeslepen. Als we een overname doen – en er zitten altijd dossiers in onze pijplijn – dan moet het om de juiste business gaan, tegen de juiste prijs.” Grynberg verwijst naar het verhaal van Bayer-dochter HCStarck. Umicore had die parel heel graag ingelijfd in de loop van 2006, maar haakte uiteindelijk af omdat het de prijs te hoog vond.

Over inlijven gesproken, ook het aandeel van Umicore zelf heeft sinds de crisis al heel wat van zijn waarde moeten prijsgeven. Op 20 november, de dag na de winstwaarschuwing, stond de teller op 10,27 euro, komende van 37,36 euro begin dit jaar. Vorige week was er sprake van een voorzichtig herstel, tot 13,89 euro. Wordt Umicore daardoor een kwetsbare prooi voor kandidaat-overnemers? “Ja natuurlijk.” Analist Bernard Hanssens van Bank Degroof moet er niet lang over nadenken. “Umicore is een aantrekkelijke groep. Een sterke balans en activiteiten die helemaal zijn toegespitst op een duurzame toekomst. De helft van de inkomsten wordt gegenereerd door de prominente aanwezigheid van het bedrijf in schone technologieën.”

Umicore is niet alleen een wereldwijd erkende leverancier van grondstoffen voor herlaadbare batterijen, maar ook voor zonnepanelen en autokatalysatoren bijvoorbeeld. Mooi meegenomen op lange termijn, vinden analisten. Hanssens stipt bovendien aan dat Umicore geen referentieaandeelhouder heeft. De groep houdt dan wel een kleine tien procent van haar eigen aandelen in portfolio voor het ogenblik, met een optie om dat percentage nog op te trekken, maar dat neemt niet weg dat de Umicore-aandelen voor honderd procent vrij verhandelbaar zijn. Aan de andere kant zijn er momenteel wellicht weinig partijen die voldoende cash bijeen kunnen schrapen om Umicore over te nemen.

Toch veelbetekenend: in de zomer van dit jaar had de Amerikaanse chemiegroep Dow Chemical de materiaaltechnologiegroep in het vizier. Dow zat op een hele berg cash, waarmee het aan de slag wilde. Uiteindelijk koos de chemiereus voor de overname van zijn concurrent Rohm & Haas. “De jongste tijd werd Umicore niet meer benaderd”, zegt Grynberg. “Of we nu kwetsbaar zijn? Niet meer of niet minder dan voorheen. We hebben inderdaad geen referentieaandeelhouder, maar volgens mij is dat een voordeel. Waarom? Als een bepaalde partij een overnamebod wil doen zonder een akkoord van het management van het geviseerde bedrijf, dan kan die partij eerst gaan praten met de referentieaandeelhouder. De beste manier om al een belangrijke participatie in handen te krijgen.”

Geen rampscenario’s in zicht

Een aantrekkelijk bedrijf dus, Umicore, maar dat wil niet zeggen dat de groep immuun is voor de crisis. De eerste donderwolken – wolkjes? – verschenen op 19 november, de dag van de winstwaarschuwing. Begin dit jaar ging de groep nog uit van een bedrijfswinst van 385 tot 405 miljoen euro. Begin november werden die vooruitzichten nog bevestigd, om dan plots over te schakelen naar een winstwaarschuwing. Het doel voor dit jaar wordt verlaagd tot 360 miljoen euro. Paniekerige reacties op de beurs, hoewel dat cijfer overeenstemt met dat van 2007. Toen vestigde Umicore een record met een bedrijfswinst van 359 miljoen euro (recurrente ebit).

Ook Grynberg vindt dat de markten overreageerden, hoewel hij moet toegeven dat de situatie minder goed evolueert dan hij en zijn team verwacht hadden. En dan gaat het heel concreet over de automobielsector, waar de toestand stilaan dramatisch wordt. Dat heeft een rechtstreekse impact op Umicore, aangezien de groep ongeveer een derde van de wereldmarkt voor autokatalysatoren in handen heeft – via de overname van PMG in 2003 en van Delphi Catalyst in 2007.

Wat voor Umicore de precieze impact wordt van dit verhaal, kunnen zelfs analisten moeilijk inschatten. Autokatalysatoren maken deel uit van de divisie edelmetaalproducten en katalysatoren, maar het bedrijf wil niet kwijt hoe de onderverdeling precies in elkaar zit. Analisten schatten dat de autokatalysatoren bijna 60 procent van de inkomsten in hun divisie genereren. Op haar beurt staat de betrokken divisie garant voor de helft van de inkomsten van de hele groep. Kortom, autokatalysatoren zijn heel belangrijk voor Umicore. Wat als de crisis in de auto-industrie nog verergert? Bovendien, benadrukken analisten, zal Umicore in het vierde kwartaal van dit jaar niet langer kunnen profiteren van een weldadig consolidatie-effect als gevolg van de Delphi-overname. Conclusie: het ziet ernaar uit de inkomsten in de divisie edelmetaalproducten en katalysatoren terugvallen.

Grynberg ontwijkt de kwestie. “Ik wil vermijden dat het imago van Umicore alleen verbonden wordt aan de automobielsector. Dat zeg ik niet uit opportunisme. Het is gewoon de realiteit. Katalysatoren vormen slechts een van onze activiteiten. Akkoord, het is een belangrijke divisie, maar het is er slechts één van de vier. En dan nog gaat het in die divisie niet alleen over auto’s, maar ook over katalysatoren die niet voor de auto-industrie bestemd zijn, of producten voor elektronische toepassingen, enzovoort.”

Toekomstmuziek

Tot voor kort stond Grynberg aan het hoofd van de businessunit autokatalysatoren bij Umicore. Onder zijn leiding werd het belang ervan alleen maar vergroot. Heeft hij nu spijt van die strategie? Helemaal niet, klinkt het alweer ontwijkend. “De crisis treft alle sectoren, dus ik denk niet dat het aan de orde is om spijt te hebben of om afgunstig te zijn. Het komt erop aan ons te focussen op de dingen die we het beste kunnen en om op koers te blijven.” Grynberg benadrukt ook dat autokatalysatoren bijdragen tot een beter milieu. En dat de trend om schonere auto’s te produceren, definitief gezet is.

Maar dat maakt deel uit van een langetermijnstrategie natuurlijk. De vraag is wat er nu op korte termijn staat te gebeuren bij Umicore. “Wij verwachten in elk geval geen ramp-scenario’s”, sust Marc De Wilde, voorzitter van ACV Metaal. “Misschien zal de crisis ook bij Umicore enig effect hebben, maar dan blijft het wellicht bij tijdelijke werkloosheid, hier en daar. Umicore is een fundamenteel gezonde omgeving en ik geloof in de strategische keuzes van de groep. Maar we volgen de afnemende sectoren met argusogen. En ja, er is enige ongerustheid op de werkvloer – zeker nu het aandeel van Umicore zo laag staat. We hopen dus dat de nieuwe topman snel die onrust wegneemt, met een deftige strategie en een voortzetting van de Umicore-traditie van een goed sociaal overleg.”

Of, zoals een analist schrijft: het is nu aan Umicore om zichzelf te bewijzen. Want de verslechterende toestand in de auto-industrie is niet de enige uitdaging waar de groep op korte en middellange termijn mee te maken krijgt. Ook de groei in de opkomende economieën – waar tot voor kort nog de minder goede cijfers konden worden gecompenseerd – begint te stagneren. Wanbetaling van afnemers vormt ook een aandachtspunt. Het risico bestaat dat ook de afnemers van Umicore hun facturen niet meer kunnen betalen.

Aan de andere kant heeft Umicore dan weer weinig last van de recente prijsdaling van allerhande metalen, omdat de groep met langetermijncontracten werkt en ingedekt is tegen prijsschommelingen. In welke mate, dat wil Marc Grynberg niet zeggen. Hij beseft dat er veel uitdagingen op komst zijn, maar de belangrijkste uitdaging voor hem is de ontwikkeling van een strategie op lange termijn – die vanaf 2010 moet worden uitgevoerd. Plus: nieuwe groeikansen vinden. Een vijfde divisie is inderdaad een optie, zegt Grynberg schoorvoetend. En dan, enthousiaster: “Het idee dat ik wil geven, is dat de mogelijkheid bestaat. Ondanks de crisis.” (T)

Door Celine De Coster/Fotografie Thomas Deboever