Het is kalm op het vlak van modewoorden in management. Je zou zowaar heimwee krijgen naar Business Process Reengineering, Six Sigma of Empowerment. In magere jaren groeien niet alleen de winsten niet meer tot in de lucht, maar ook de ideeënboom wordt snel gesnoeid.
Toch zie je de schuchtere pogingen hier en daar weer de kop opsteken. Het volgende grote idee komt uiteraard niet vanuit het human resources management. De factor mens is afgeslankt en heeft geen werk meer. Wie nog werkt, houdt zijn mond. Die heeft behoefte aan een loonstrook, geen andere vorm van strokes. De mens wacht stoïcijns kalm op betere tijden. Architect van eigen toekomst? Empowerment? Those were the days, my friend…
Maar de strategen roeren zich weer. Je mag niet vergeten dat vooral in die sector de harde klappen vielen. Je hebt niet veel strategische consultants nodig als je drastisch moet bezuinigen. Zolang het motto is: ‘eerst overleven en dan zien wel wat er kan gebeuren’, is strategie veraf. Een strateeg kijkt, zoals we allen weten, vooral vooruit.
Maar wie durft er nu de toekomst te voorspellen? Wat staat er ons te wachten? Zullen de bonussen van de Amerikaanse bankiers de stimulus zijn om de consumptie en het vertrouwen te herstellen? Zal China de dollar dumpen? Zal deze crisis over enkele maanden een zwarte bladzijde uit een heel dik wit boek blijken? Niemand weet het. En wie het denkt te weten, zwijgt best nog wat.
Een strateeg kijkt ook naar buiten. Wat ziet hij daar? Verwarring en onzekerheid. Sectoren die harde klappen blijven krijgen. De krantensector bijvoorbeeld. Wereldwijd in vrije val. Dat doet me wat denken aan een panelgesprek dat ik ooit had met een vroegere CEO van De Post. Na het debat vroeg ik: iets te merken van internet? De man antwoordde enthousiast: niets, helemaal niets, nooit zijn er zoveel kerstkaarten verstuurd. Het internet is toch wat overroepen, de mensen zullen wel altijd kerstkaarten blijven versturen. Juist, de mensen zullen altijd kranten blijven lezen.
In de jaren zeventig durfde een informaticaprofeet tijdens een vormingssessie het einde van de ponskaart te voorspellen. Een administratief directeur stond recht en zei ironisch: daar is nog niet veel van te merken, we hebben nog nooit zoveel ponskaarten moeten bestellen als de jongste weken. Waar is het einde nakend en waar is er vals alarm? Wat is de moderne tegenhanger van ponskaarten of papier, want papier, dat zou met de papierloze maatschappij toch ook al ook al moeten verdwenen zijn.
En wat doet een strateeg dan nog? Hij kijkt naar binnen. Hij gaat op zoek naar de sterkten, de zwakten, de unieke troeven. Kortom hij bestudeert de ‘kernbekwaamheden’, ‘de capabilities‘. En dat is waarschijnlijk een vruchtbaardere invalshoek. Dat is immers zowel oosters als filosofisch. Als alle zekerheden wegvallen, zoek dan de zekerheid in uzelf.
En je ziet de termen weer opduiken. Het meest populair is dat oude begrip van David Teece: dynamic capabilities. Je moet niet zozeer vaste, onveranderbare troeven hebben, je moet vooral het vermogen hebben je aan te passen aan de meest onverwachte omstandigheden. Aanpassingsvermogen, die term staat centraal. Het Darwin-jaar heeft dan toch zijn sporen nagelaten. De populairste term is dan ook adaptive.
Waarom gaat het slecht met sommige kranten? Omdat ze zich te weinig hebben aangepast aan de veranderende smaken en kleuren van de internetgebruiker. Waarom doet Apple het goed? Omdat Apple zich heel goed weet aan te passen aan wat de moderne consument wil. Wat is het drama van GM? Ze maken auto’s die niemand wil. Wat GM dus ontbreekt en Apple in overvloed heeft zijn goed uitgebouwde adaptive capabilities.
Tot daar het verhaal. Veronderstel dat u loodsen bouwt. Uw markten doen het niet goed de jongste jaren. Ook niet in China. Nu weet u tenminste waarom. U paste zich onvoldoende aan. De voor u relevante omgeving had immers geen loodsen meer nodig had. Wat had u moeten doen? Hypothecaire leningen verkopen? Mp3-spelers fabriceren? Dat zijn moeilijke vragen. Daarom hebt u waarschijnlijk begeleiding nodig. Contacteer dus nu uw consulent adaptive capabilities.
Maar misschien stellen we de zaken wat verkeerd voor. Misschien is adaptive capability nu net een andere term voor succesvol. En moet je er echt niet meer achter zoeken. We identificeren vijf succesverhalen en verklaren hun succes met adaptive capability. We identificeren vijf losers en we verklaren hun gebrek aan succes door een gebrek aan adaptive capability.
Zo is het met al die oplichters altijd al geweest. Ze halen steeds dezelfde truc tevoorschijn. Maar die lijkt hoe langer hoe minder te werken. Supervage begrippen om na de feiten succes en nederlaag te beschrijven, slaan niet echt meer aan. Misschien hebben de auteurs zelf last van gebrek aan adaptive capability en moeten ze stilaan wat beters bedenken, misschien wat bruikbaarders. Zei Darwin zelf ook niet dat soorten kunnen uitsterven?
DE AUTEUR DOCEERT MANAGEMENT AAN DE VLERICK LEUVEN GENT MANAGEMENT SCHOOL.
Marc Buelens
Het Darwin-jaar heeft zijn sporen nagelaten. De meest populaire term is adaptive.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier