Uitgeblust ?

Werken aan een toekomst voor een stad met een zwaar industrieel verleden.

De Dijlestad is vooral bekend om haar Sint-Romboutstoren en het Bisschoppelijk Paleis. Sportliefhebbers kennen ook de broederstrijd tussen de plaatselijke voetbalploegen Malinwa en Racing. Wie echter “achter de kazerne” naar het voetbalstadion van KV Mechelen zoekt (waar Rutjes, Albert, Versavel, D’hondt en companen spraakmakende voetbalduels uitvochten), komt voortaan bedrogen uit. De kazerne is niet meer. In de plaats kwam een troosteloos braakliggend terrein dat al een hele poos wacht op een nieuwe bestemming.

INWENDIGE EXODUS.

Tekenend voor een stad die door haar 19de-eeuwse, industriële verleden enorme uitdagingen biedt voor creatieve promotoren, maar voorlopig op bitter weinig concrete initiatieven kan rekenen. Het probleem is dan ook erg complex : het industriële erfgoed, vaak midden in het centrum gelegen, vormt door zijn omvang tegelijk een kans en een gevaar. Grootschalige projecten op deze sites zouden de leefkwaliteit binnen de stad aantasten.

Dat beseft eerste schepen Patrick Backx, bevoegd voor economie, stadsvernieuwing, monumentenzorg, ruimtelijke ordening, toerisme en feesten. Hij zegt te geloven in de troeven van Mechelen : de centrale ligging, de uitstekende bereikbaarheid, de rijkdom aan industrieel en historisch erfgoed (de stad telt meer monumenten dan Brugge) en de gezellige winkelstraten. Verder fungeert de stad naar zijn zeggen als vestigingsplaats voor verschillende overkoepelende administraties en zijn er dagelijks meer dan 30.000 mensen betrokken bij de drukke scholenactiviteit van de stad.

Schepen Backx kan echter niet ontkennen dat de stad met hardnekkige problemen kampt. De verkeersoverlast is er één van. Mechelen tracht al een tijdlang het doorgaand verkeer uit de stad te weren. En men wilde het winkelgebeuren helpen door de Bruul verkeersvrij te maken. Een ingreep met een averrechts effect : het stadsbestuur beseft nu dat de winkelende Belg met de wagen tot voor zijn winkel wil. Weldra zal de verkeersvrije Bruul waarschijnlijk omgetoverd worden in een verkeersluwe straat.

Het verkeersplan helemaal afschieten, wil Backx echter niet. “We zijn nog maar halfweg,” verdedigt hij zich. “De stad moet na het plaatsen van borden en signalisaties nu investeren in aangenamere straten en pleinen.” Verkeer en parkeergelegenheid gaan nauw samen. Momenteel wordt op vraag van Backx een studie gemaakt over het parkeerprobleem in het Mechelse.

ZOEK DE FOUT.

Het verkeer berokkent het Mechelse stadsbestuur kopzorgen, het leegstandsprobleem eveneens. Bij makelaar IMO spreekt men van een enorm aanbod aan woningen uit de huurprijsklasse van 10.000 tot 15.000 frank. Er zijn de voorbije jaren te veel flats bijgebouwd. Vooral de sociale huisvesting (Domus Flandria) liet zich niet onbetuigd. Hun inspanningen zorgden echter voor een ware migratie binnen de stad. Uit de bestaande huurpanden naar de sociale woningen en appartementen.

Ook in de hogere prijsklasse is het aanbod groot. Wonen in de stad is voorlopig niet echt aantrekkelijk, en de meer begoeden trekken naar randgemeenten als Keerbergen, Bonheiden en Hofstade.

Alleen de patriciërswoningen liggen nog goed in de markt. En de vraag naar flats in nieuwe projecten binnen de stadsmuren langs de Dijle stijgt. De complexen aan de Zoutwerf en de Haverwerf kunnen op heel wat belangstelling rekenen. Probleem is dat promotoren nog tal van soortgelijke projecten plannen. Zodat het verzadigingspunt in zicht komt.

Voorlopig blijft de belangstelling voor Dijle-panden echter een lichtpuntje aan een donkere hemel. De stad doet erg haar best buitenstaanders te overtuigen van haar goede bedoelingen. Denk maar aan de opdracht die ze de studiegroep Omgeving gaf om een masterplan op te maken voor de hele stad.

Toch blijft het al te vaak bij bedoelingen of vage intenties. De realiteit legt nog dikwijls het onvermogen en de tekortkomingen van de stad bloot. Wat te denken van het nieuwe Ciné City-bioscoopcomplex bij de Nekkerhal. Cinema’s buiten de stad ter vervanging van de bioscoop op de Botermarkt. Een kaakslag voor al wie zich inzet om de stad leefbaarder te maken. Schepen Backx pleit onschuldig. De stad zou gepoogd hebben het cinemagebeuren binnen de stad te houden. Toen dat niet lukte, werd blijkbaar het motto “beter cinema’s buiten de stad dan helemaal geen cinema’s” gehuldigd.

RIM WAAKT.

Dat er op stedebouwkundig gebied in Mechelen nog heel wat werk aan de winkel is, toont ook de organisatie RIM (Restauratie Integratie Mechelen) onophoudelijk aan. Deze vrijwilligersvereniging, een vzw, zet zich al sinds 1987 in voor het Mechels bouwkundig erfgoed. RIM wil het Mechels patrimonium en de open ruimte aan de rand van de stad vrijwaren. RIM eist dat de kwaliteit van de binnenstad boven het geldelijk belang van de promotoren blijft staan. De vereniging wil oud en nieuw verzoenen en ijveren voor de best mogelijke bestemming van historische panden en sites.

RIM-voorzitter Guy Bertrand zit ook als afgevaardigde in de Stedelijke Commissie voor Monumenten, en krijgt in die hoedanigheid een groot aantal bouwaanvragen voor ogen. Zoals die van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) bijvoorbeeld. OVAM kocht een tijd geleden het vroegere pand van Meubles de la Dyle tussen de De Deckerstraat en de Katelijnestraat, en brak het gebouw ondanks heftig RIM-protest af.

RIM tekende ook verzet aan tegen de geplande OVAM-nieuwbouw op deze plaats, maar kon niet beletten dat de maatschappij een bouwvergunning kreeg. RIM tracht nu de beslissingnemers van de OVAM te overtuigen van hun plannen af te zien. Als alternatieve OVAM-vestiging stelt RIM het leegstaande Predikherenklooster voor. RIM wijst erop dat de Vlaamse Maatschappij voor Afvalrecuperatie niet zo lang geleden het goede voorbeeld gaf. Deze instelling kocht het eveneens leegstaande voormalige Karmelietessenklooster en zal er na de renovatie haar intrek nemen.

NEKKER & LAMOT.

De beslissingen van het stadsbestuur om premies uit te loven voor eigenaars die de gevel van hun pand reinigen of schilderen, en voor het afzonderlijk toegankelijk maken van appartementen boven winkels, worden door RIM dan weer op gejuich onthaald. Al is het maar zeer de vraag of deze maatregelen tot resultaten zullen leiden. Schepen Backx zelf klaagt over de gebrekkige respons op het premie-aanbod. En de verplichting flats boven winkels toegankelijk te maken in de Brusselse Nieuwstraat, werd recentelijk door de Raad van State als ongrondwettelijk betiteld.

Mechelen staat net als vele andere Belgische steden voor de periode van de waarheid. De stad heeft nood aan een krachtdadig stedelijk beleid. Aan het stadsbestuur de taak niet passief op de komst van grote investeerders te wachten, maar zelf het voortouw te nemen. De voormalige vestiging van brouwer Lamot uitbouwen tot een complex met voorbeeldfunctie voor de rest van de stad bijvoorbeeld. Geen financiële middelen ? Waarom de opbrengst van de eventuele verkoop van de Nekkerhal (zie ook kader : Stad op stapel) niet gebruiken ? Waarom met andere woorden het miljard frank dat 15 jaar geleden buiten de stad werd geïnvesteerd in deze prestige-tempel niet terug binnen de stadsmuren (Lamot) brengen ? De miljoenen van de privé-investeerders zullen gegarandeerd volgen.

Stijn PeetersGeert Wellens

MECHELEN Nood aan visie en privé-kapitaal.

PATRICK BACKX