Turbo-sprong voorwaarts

Na de bouw van een eigen constructiebedrijf in de Verenigde Staten stapt Aquasystems International in zee met de Vlaamse Milieuholding. Bedoeling is de wereldwijde nummer één in beluchting en menging voor zuivering van afvalwater te worden.

Als venture-capitalist voor milieuprojecten (zie Trends, 8 februari ’96) verstrekt de Vlaamse Milieuholding (VMH) een achtergestelde converteerbare obligatielening van 20 miljoen frank aan Aquasystems International. Op een goede 20 jaar tijd is dit bedrijf uit Halle met een omzet van 134,7 miljoen frank en 16 werknemers (zie cijfertabel) uitgegroeid tot de wereldwijde nummer twee in oppervlaktebeluchting en menging met directe aandrijving voor waterzuiveringsstations. Na de opening van een vestiging in Springdale (Arkansas, Verenigde Staten) april jongstleden (zie kader : Over de Plas) wil stichter/eigenaar Johny Haegeman (51 j.) met deze verse middelen zijn onderneming laten doorgroeien in de Verenigde Staten, Azië en Oost-Europa. Op termijn hoopt de gedelegeerd bestuurder van Aquasystems zijn actieradius te kunnen uitbreiden naar voorzuivering en slibverwerking.

Door deze vrijage met de VMH, de moedermaatschappij van Aquafin, verzekert Haegeman de toekomst van zijn kmo hoewel zijn 25-jarige zoon Yves als laatstejaars bio-ingenieur aan de Gentse universiteit een potentiële opvolger is. Bovendien geeft Aquasystems een eerste aanzet voor het nieuw Vlaams samenwerkingsverband tussen publieke en particuliere milieubedrijven, een idee waarvoor Milieuminister Theo Kelchtermans op Flanders Technology International (FTI) april jongstleden een vis uitwierp.

OOSTENRIJKSE START.

In 1966 studeert ingenieur Johny Haegeman af als ingenieur elektromechanica aan de Technische Hogeschool van Brussel. De jonge Herzelenaar zoon van een eenvoudige mecanicien bij de Belgische Spoorwegen start zijn carrière in de automatisatie-afdeling van Siemens. Daar legt hij zich toe op meet- en regeltechnieken. Afvalwater wordt zijn specialiteit.

Na vijf jaar stapt Haegeman over naar de Duitse engineering- en contractingfirma Passavant, gespecialiseerd in waterzuivering. In 1975 richt hij de bvba Aquasystems op. Met dat bedrijf verdeelt hij Aqua Jet, de oppervlaktebeluchter van de Amerikaanse firma Aqua Aerobic Systems (AAS). Daarnaast vertegenwoordigt hij HV Turbo (Deense compressoren), Wilms (Duitse filterpersen), Munters (Zweedse biotorens) en Combustion Engineering (Franse roosters en zeven) in België. De Vlaamse melkerijen Lilac uit Zonhoven en Lacsoons uit Rotselaar zijn samen met brouwerij Roman z’n eerste klanten. Dankzij het nieuwe milieubeleid van de overheid, die tot 45 % subsidies toekent aan bedrijven die een afvalwaterzuiveringsinstallatie bouwen, lopen de projecten eind jaren zeventig aan de lopende band binnen. Hierbij opereert Aquasystems telkens als onderaannemer.

Intussen knobbelt Haegeman aan een eigen uitvinding. In zijn tuin aan de Alsembergesteenweg in Buizingen graaft hij een put van anderhalve meter diep en zes meter diameter. Daar test de gedelegeerd bestuurder van Aquasystems een zelfgebouwd prototype schroefcentrifugaalwaaier van 4 kW uit. Maar AAS gelooft niet in het concept. Met zijn spaarcenten twee miljoen frank neemt de ingenieur in 1980 een patent op het systeem, dat hij Aqua Turbo doopt.

Vier jaar later vindt de grote doorbraak in Oostenrijk plaats. Haegeman : “In 1984 sleep ik een belangrijk contract voor Aqua Jet van AAS in de wacht. Het stadsbestuur van Enersfeld bestelt twee toestellen met een bijkomende optie van tien exemplaren. Andere Oostenrijkse gemeenten wachten op de testresultaten alvorens een definitieve beslissing te nemen. Maar het product van mijn Amerikaanse licentiehouder haalt de vooropgestelde normen van zuurstofinbreng niet. We krijgen een tweede kans, maar AAS haakt af. Op dat ogenblik beslis ik zelf de uitdaging aan te nemen. Op vier weken tijd bouw ik samen met een lokaal metaalconstructiebedrijf Pouilliers uit Halle een Aqua Turbo van 11 kW. Op een site van het waterzuiveringsstation in Aalter een goede klant van mij worden alle criteria ruimschoots gehaald. Dat jaar breng ik één derde van mijn tijd in Oostenrijk door. Maar de operatie slaagt. Uiteindelijk weet ik dertig stuks te verkopen.”

INTERNATIONALE DOORBRAAK.

Om Aqua Turbo te commercialiseren en waterzuiveringsstations te bouwen, richt Haegeman in 1985 samen met Prominvest de risicokapitaalmaatschappij van de Bank Brussel Lambert (BBL) die 49 % van de aandelen neemt de nv Aquasystems International op.

Naast de werkplaatsen van Pouilliers, dat voor de constructie van de toestellen instaat ( nvdr. het metaalbedrijf uit Halle haalt gemiddeld de helft van zijn omzet uit Aquasytems), stelt het milieubedrijf een testinstallatie op met twee bekkens van respectievelijk 16 x 16 m en 8 x 8 m (diepte van 4,55 m), een zwenkkraan van 9 m hoog voor 5 ton, elektrische voeding tot 110 kW, een frequentieregelaar, zuurstofmeters en een stand voor dynamisch uitbalanceren. Haegeman : “Na 20 jaar vechten is de testprocedure in actief slib, dat veel nauwer aansluit bij de realiteit en betere resultaten oplevert voor de Aqua Turbo, eindelijk internationaal erkend. Vroeger schreven de lastenboeken proeven in zuiver water voor en haalden wij een lager rendement, wat onze concurrentiepositie sterk verzwakte. Zo was het soms moeilijk te bewijzen wel beter te zijn.”

Door de voortdurende stijging van de verkoop van Aqua Turbo, besluit de gedelegeerd bestuurder van Aquasystems in 1990 de constructie van sleutel-op-de-deur installaties stop te zetten en zich uitsluitend op de productie en de verkoop van beluchtingssystemen plus mengers te richten. Dat jaar start hij ook Aquaturbo Systems Inc in Libertyville (Illinois, Verenigde Staten) op, dat later verhuist naar Sint-Petersburg (Florida) en nu over een eigen productiehuis in Springdale (Arkansas) beschikt.

Stapsgewijs verovert Haegeman Europa en de rest van de wereld. In totaal zijn meer dan 2000 toestellen van Aqua Turbo verkocht. Vandaag telt Aquasystems twee constructiehuizen en verkooporganisaties in Halle (België) en Springdale (VS). Daarnaast beschikt de Vlaamse kmo over een uitgebreid netwerk van kantoren, distributeurs en agenten in tientallen landen. Het bedrijf is hofleverancier van onder andere Interbrew, Seghers Engineering Water (SEW, zie Trends, 29 februari ’96), Cargill en Tiense Suiker.

Wat Aquafin betreft, is Aquasystems niet echt sant in eigen land. Na een eerste contract met SEW in Galmaarden volgen nog zeven opdrachten voor nieuwe rijkswaterzuiveringsinstallaties (RWZI) en de bestelling van dertien stuks door de exploitatie-afdeling. Maar van een goudader is geen sprake, niettegenstaande de enorme expansie van Aquafin, dat nu 127 RWZI’s beheert ( nvdr. sedert de oprichting in 1990 werden 19 nieuwe stations opgeleverd). Haegeman : “Op een totale omzet van 135 miljoen frank haal ik gemiddeld 6,8 miljoen frank uit Aquafin, dat jaarlijks 6 miljard frank investeert. De directie zegt dat ik mijn deel van de koek krijg. Maar de onderneming schrijft haar lastenboeken zo dat ze op voorhand weet welke beluchters in aanmerking komen. Het feit dat Aquafin zijn eigen systeem ontwikkelt, stoort me niet. Wel betreur ik de slechte verstandhouding met de Vlaamse engineeringbedrijven, zoals SEW. Dat ze nu eens de koppen bijeen steken in plaats van slijk naar elkaar te gooien.”

In die zin juicht de gedelegeerd bestuurder van Aquasystems het initiatief van Milieuminister Theo Kelchtermans toe om de Vlaamse milieutechnologie in het buitenland te propageren. Op dit ogenblik werkt de VMH aan de creatie van zo’n exportclub, waarin particuliere én publieke vennootschappen participeren. Haegeman : “Ik sta voor 200 % achter de idee, waaraan ik graag met mijn internationale ervaring wens mee te werken. Onze knowhow en ondernemingszin hoeft voor niemand onder te doen. Als Vlaamse kmo, die nochtans over een goede reputatie beschikt, heb ik het op internationaal vlak moeilijk om tegen mastodonten zoals Société Générale des Eaux, Lyonnaise des Eaux en PLC, die vaak nog voor staatssteun en financieringen zorgen op te boksen. Een samenwerkingsverband, zoals Aquanet in Nederland, zou onze kansen gevoelig kunnen verbeteren.”

ERIC POMPEN

JOHNY HAEGEMAN (AQUASYSTEMS INTERNATIONAL) Verovert met eigen uitvindingen én Vlaamse overheidssteun de wereld.