Trekt Sarkozy aan langste eind?

De sociale onrust die Frankrijk heeft platgelegd, verbergt een algemenere malaise: de hele Franse economie dreigt de rol met de rest van Europa te moeten lossen. President Nicolas Sarkozy weet dat zeer goed.

Waarom werd in Frankrijk gestaakt?

De ambtenaren van de Franse spoorwegen, de metro en de energiebedrijven hebben de voorbije dagen en weken het werk neergelegd als protest tegen een afbouw van wat ze de speciale regimes (régimes spéciaux) voor pensioenrechten noemen. Die ambtenaren kunnen een volledig pensioen genieten nadat ze 37,5 jaar hebben bijgedragen aan het systeem. De andere ambtenaren moeten voor dezelfde rechten een carrière van 40 jaar achter de rug hebben. Momenteel genieten 500.000 Franse ambtenaren en 1,1 miljoen gepensioneerden zo’n statuut. De Franse president, Nicolas Sarkozy, wil die speciale regimes afschaffen. Hij wil dat binnen vier jaar alle ambtenaren zonder uitzondering pas na 40 jaar carrière met pensioen kunnen.

Wat was de echte inzet van de stakingen?

Het ongenoegen bleef eigenlijk niet beperkt tot de ambtenaren. Ook in de privésector was gemor te horen. Na de afschaffing van de speciale regimes is Sarkozy ook van plan om de volledige pensioensector onder handen te nemen. Zo wil de Franse regering op termijn langere loopbanen (minimum 41 jaar) invoeren en de minimale pensioenleeftijd in de privésector (nu is dat 60 jaar) optrekken. De vakbonden hoopten met hun acties dat die toekomstplannen naar de prullenmand zouden worden verwezen. Ze vielen de eerste veranderingen frontaal aan en probeerden op die wijze ook de grote hervorming af te blokken. Dat ze eind vorige week grotendeels het werk hervatten, was een eerste nederlaag, maar het ongenoegen blijft broeden.

Zal Sarkozy op termijn slagen?

Sarkozy’s voorganger, Jacques Chirac, heeft 12 jaar geleden al eens geprobeerd die speciale regimes aan te pakken, maar onder druk van de straat beet hij in het zand. Ondanks het feit dat het protest grimmiger wordt, spoorlijnen werden gesaboteerd, lijkt Sarkozy nu wel kans op slagen te hebben. Hij staat open voor een dialoog met de vakbonden en de onderhandelingen zijn ondertussen aangevat. Sarkozy krijgt daarbij de steun van de bevolking. Al kan die afnemen nu de Fransen zich vragen stellen door de gestegen levensduurte.

Sarkozy’s belangrijkste voordeel is dat hij altijd open kaart heeft gespeeld: tijdens zijn verkiezingscampagne heeft hij duidelijk gezegd wat hij van plan was. Een groot verschil met Chirac, die in 1995 met een links programma was verkozen en dan een rechts beleid probeerde te voeren.

Hoe belangrijk is een oplossing voor de Franse economie?

Veranderingen zijn nodig want de Franse groeivooruitzichten zijn niet rooskleurig. In 2007 zal de groei op 1,9 % afklokken en voor 2008 voorspelt het IMF een schamele 2 %. In de eurozone zullen de groeicijfers bijna zeker hoger liggen. Nadeel voor Frankrijk is dat de groei, die ook de voorbije jaren rond de 2 % bleef hangen, vooral het gevolg is van consumptie die kunstmatig wordt ondersteund door hoge overheidsuitgaven via sociale uitkeringen (32 % van het bbp). Een belangrijk deel van de Franse groei is ook te danken aan de heropleving bij grote buur Duitsland.

Ondertussen verzwakt de Franse competitiviteit (30 miljard euro handelstekort in 2006) en ligt het inkomen per inwoner 38 % lager dan in de VS en 15 % lager dan in Groot-Brittannië. Vorig jaar werden in Frankrijk 150.000 jobs in de privé-sector gecreëerd, tegen 500.000 in Spanje. Vandaar dat een beleid van jobcreatie cruciaal is. Langere loopbanen en een flexibele arbeidsmarkt zijn volgens Sarkozy daarvoor de aangewezen weg.

Door Alain Mouton