Trek een computer aan

De bionische mens komt eraan, en hij zal lang geen zes miljoen dollar kosten. Bereid u er maar op voor dat chips alom aanwezig zullen zijn, tot in het textiel van uw kleding.

Van James Bond tot de Six Million Dollar Man: de mogelijkheid om de menselijke vaardigheden te verbeteren met behulp van minicomputers heeft de cineasten altijd gefascineerd. Wetenschappers in de laboratoria van grote ondernemingen en universiteiten dromen vandaag van een letterlijk ‘draagbare’ computer (zoals men een kledingstuk draagt) die gezichten kan herkennen en discreet de bijbehorende naam influistert, die zorgt voor de simultaanvertaling van gesprekken en zijn eigenaar zelfs naar een onbekend adres kan gidsen.

Binnenkort wordt de fictie ingehaald door de realiteit. Volgens Gartner, een marktstudiebureau in Connecticut, is de ‘gedragen’ computer (die we voortaan ‘GC’ zullen noemen) een van de tien technologische nieuwigheden die we zeker in de gaten moeten houden. Het apparaatje, dat de eerstvolgende drie jaar nog een gadget blijft, zou vanaf 2006 massaal geproduceerd worden.

Sinds het eerste model ter grootte van een sigarettenpakje in 1961 opdook in Las Vegas, heeft de GC al een hele weg afgelegd. Dit analoge toestel gaf nuttige informatie over de gokautomaten door aan de speler, via radiogolven en een hoorapparaatje. Sindsdien werden de mogelijkheden grondig uitgebreid, dankzij de kracht en het vermogen van de elektronische apparaten. Dit jaar bijvoorbeeld is het Wearable Computing Laboratory van de Universiteit van Stanford erin geslaagd om alle programmatuur die nodig is om een webserver te doen draaien, onder te brengen in een computer ter grootte van een lucifersdoosje.

De technologische ondernemingen zijn ook al op de kar gesprongen. International Business Machines pakte recentelijk uit met een GC die minder dan 500 gram weegt en aan de broekriem wordt bevestigd. Het toestelletje wordt gebruikt in combinatie met een LCD-scherm dat aan een soort helm voor één oog komt te hangen; de controle-inrichting, Tractile genaamd, bevindt zich in de handpalm en wordt met de vingers bestuurd. Het apparaat zou gebruikt kunnen worden in chirurgie, mijnbouw, engineering of voor militaire doeleinden, stuk voor stuk domeinen waar specialisten gedetailleerde inlichtingen nodig hebben om complexe handelingen uit te voeren met handen en ogen.

MicroOptical, een firma uit Massachusetts, vervaardigt minuscule schermpjes die op een gewone bril worden bevestigd. Het microbeeldscherm vangt een computersignaal op en het beeld wordt door de lensreflectoren zodanig vergroot dat de gebruiker het in de ruimte ziet zweven, een halve meter of verder voor zijn ogen.

Een andere hoofdrolspeler op deze nieuwe markt is Xybernaut van Fairfax in Virginia. Deze onderneming commercialiseert een GC met een polstoetsenbord; het scherm wordt aan het hoofd of op de pols bevestigd. De firma richt zich nu op markten waar deze apparaten hun nut kunnen bewijzen zoals fabricage, onderhoud, sanitaire voorzieningen en transport. “We hebben de proeffase achter de rug. Nu komt het erop aan de mentaliteit in de industrie te doen evolueren,” verklaart Robin Bono van Xybernaut.

Volgens de fabrikant is de prijs van zijn GC in vier jaar gedaald van 20.000 naar 5000 dollar. De trend moet zich nu doorzetten, zodat het toestelletje binnen de 18 maanden in het bereik komt van particulieren. “De prijsdaling is slechts één van de vele factoren bij de ontwikkeling van de GC die ook steeds compacter en lichter wordt,” aldus mevrouw Bono. “De batterij van het Xybernaut-toestelletje weegt nu nog een halve kilo, maar met de evolutie van de technologie zal het apparaatje heel wat comfortabeler worden.”

In zijn huidige vorm is de GC te onhandig om probleemloos gedragen te kunnen worden. De volgende stap zal er dan ook in bestaan de elektronica te integreren in de kleding. “Mensen houden er helemaal niet van om draden of plastic omhulsels op hun huid te voelen. Ooit komen er wellicht GC’s die volledig vervaardigd zijn uit stoffen die het publiek graag draagt,” aldus Rehmi Post en Margaret Orth van het MIT Media Laboratory.

ElectroTextiles, een onderneming in Buckinghamshire, bedacht een methode om op grote schaal ‘intelligente weefsels’ te produceren. Bij elk contact zendt de stof elektrische signalen uit die heel precies aangeven waar zij werd aangeraakt. Deze gegevens worden doorgezonden naar een compacte micro-elektrische inrichting die in de zoom van het weefsel is bevestigd. Intelligent textiel wordt gemaakt door vezels met geringe weerstand (die traditioneel gebruikt worden voor elektromagnetische afscherming) te mengen met in koolstof gehulde vezels met hoge weerstand (die gebruikt worden voor het verstrooien van statische elektriciteit). Het resultaat is een soepele materie die geplooid en gekreukt kan worden.

Sommige potentiële toepassingen, bedacht door ElectroTextiles, kunnen absurd lijken: een TV-afstandsbediening die ingewerkt zit in de armleuning van een fauteuil, een oprolbaar toetsenbord voor minicomputers, een toetsenbord dat in de mouw van een jas is verwerkt, een mobilofoon die verborgen zit in een stropdas,…

Dave Sandbach en Chris Chapman, de oprichters van ElectroTextiles, geloven rotsvast in commerciële toepassingen die binnenkort haalbaar zijn. Het eerste product is waarschijnlijk bestemd voor de speelgoedmarkt en zou volgend jaar in de winkels moeten liggen. Sandbach en Chapman werken samen met autoconstructeurs aan een autostoel die zichzelf instelt volgens het gewicht en het volume van de persoon die erop gaat zitten.

Het intelligente textiel zou een interessant alternatief kunnen vormen voor de conventionele toestellen, maar sommigen zijn van mening dat het maar een geringe rol zal spelen bij de ontwikkeling van de eerstvolgende GC’s. Bij Gartner voorspelt Alexander Linden veeleer een evolutie die vergelijkbaar is met die van de mobilofoon. Hoe dan ook, de draagbare informatica kadert in de tendens van miniaturisatie die het ‘mainframe’ verving door de PC, daarna door de draagbare computer en ten slotte door de zakcomputer. Nu de computer steeds kleiner wordt, zal de evolutie naar een ‘gedragen’ computer wellicht even natuurlijk lijken als de overstap van de huisstereo naar de microketen, of van het ouderwetse zakhorloge naar het armbanduurwerk.

Vanessa Houlder / Financial Times