Tijdsparen in plaats van tijdelijk werkloos

Hoewel elke dag ontslagen worden aangekondigd, proberen tal van bedrijven om hun personeelsbestand op peil te houden via allerlei flexibiliseringinstrumenten. Werknemers nemen hun vakantie vervroegd op. Sommige bedrijfsleiders stimuleren tijdskrediet en laten hen slechts vier vijfde werken. In bedrijven met veel arbeiders kent de technische werkloosheid een nooit gezien succes. Een bewijs dat België wel degelijk stappen doet in de richting van een grotere arbeidsflexibiliteit. Maar het kan nog veel beter.

Met de crisis en de zoektocht van bedrijven naar flexibiliseringsinstrumenten moeten een aantal oude dossiers van onder het stof worden gehaald. Het belangrijkste is ongetwijfeld het tijd-sparen. Tijdsparen betekent dat werknemers overuren en niet-opgenomen vakantiedagen opsparen en later een periode niet moeten werken. Als werknemers na een aantal jaar een heel pakket overuren of vakantiedagen hebben opgespaard, kunnen ze die reserve ook tijdens economisch moeilijke periodes aanboren. Als het economisch herstel begint, kunnen de tijdspaarders weer aan de slag.

Het systeem bestaat in Nederland. Ook Duitsland kent een vergelijkbaar, misschien zelfs interessanter systeem. Een aantal bedrijven – onder andere Volkswagen en in de staalindustrie – gebruikt tijdvouchers. Die maken het mogelijk om de uitbetalingen van overuren, ploegenpremies of extra vakantiedagen in een speciaal fonds te storten. Een spaartegoed dat kan gebruikt worden om een langere periode van vakantie of vervroegde pensionering te financieren. Dat geld kan evengoed gebruikt worden om werknemers te blijven betalen in periodes van tijdelijke inactiviteit. Ook voor de RSZ is het interessant, want die moet dezer dagen diep in de portemonnee tasten om het stelsel van tijdelijke werkloosheid te financieren.

De werkgevers hadden de voorbije weken beter gepleit voor tijdsparen of tijdvouchers in plaats van te blijven hameren op de uitbreiding van technische werkloosheid tot bedienden. Op zich is dat wel een goed idee, want in sommige bedrijven heersen nu absurde toestanden. Zo kan een technisch bediende, die een groep arbeiders moet leiden, in economisch moeilijke tijden niet op technische werkloosheid rekenen terwijl dat wel gaat voor de mensen die onder hem werken. Het is natuurlijk de vraag of dit het geschikte moment is om zo’n ad-hocmaatregel door te voeren. En niet alleen om het effect op de sociale zekerheid.

Dit thema past beter in de bredere discussie over de opheffing van het onderscheid tussen het arbeiders- en bediendestatuut. Dat de vakbonden zich nu verzetten tegen een uitbreiding van tijdelijke werkloosheid naar bedienden klinkt trouwens hypocriet. Jaren hebben ze een diepgaande discussie daarover afgewimpeld met absurde eisen zoals het uitrekken van de opzegtermijnen tot die van bedienden. (T)

Door Alain Mouton