tijd voor reflectie

Zeg niet meer VKW, zeg Ondernemersplatform VKW. De werkgeversorganisatie stelt zich ook open voor bedrijfsleiders die niet direct de christelijke waarden onderschrijven. De bedoeling van dat alles? Een platform worden waar ondernemers kunnen nadenken en praten over hun maatschappelijke rol.

Veel ondernemers hebben geen uitlaatklep om over hun problemen te praten. Ze hebben vaak alleen zichzelf. Sommige bedrijven zien hun omzet met 30 procent terugvallen. Ze vragen zich af hoe ze hun problemen kunnen aanpakken. Ze zijn bang voor hun economisch overleven, maar zijn ook bekommerd voor hun omgeving, voor de mensen die voor hen werken. In het Ondernemersplatform VKW kan daarover gepraat worden.”

Aan het woord is Johan Van Overtveldt, algemeen directeur van het Ondernemersplatform VKW. Naast voorzitter GuidoBeazar is hij een van de drijvende krachten achter de heroriëntering van de organisatie. Het gaat om meer dan enkel een naamsverandering. De top van de werkgeversorganisatie hanteert het drieletterwoord zonder er nog een concrete inhoud aan te koppelen. Guido Beazar: “VKW is een bekend begrip; we voegen er het woord Ondernemersplatform aan toe omdat het daar in essentie over gaat. We willen meer doen dan onze leden bijstaan in hun zuiver zakelijke bekommernissen. We willen hen ook helpen om een antwoord te geven op vragen als ‘Hoe functioneer ik als ondernemer en als persoon?’ Dit alles vanuit een ‘waardegedreven kader’, zoals we dat noemen. De vier waarden van het VKW zijn nog altijd verantwoordelijkheid, integriteit, eerlijkheid en respect. Aan elke waarde liggen spirituele grondslagen. We zweren ons christelijke erfgoed niet af. Maar ondernemers die de basis van hun waarden uit andere inspiratiebronnen halen, zijn ook welkom.”

“Een belangrijke boodschap, die sommigen wat als duaal zien”, vult Van Overtveldt aan. “Een organisatie met 80 jaar geschiedenis zou gek zijn mocht ze haar verleden weggooien. Maar wij stellen geen exclusieven meer. We zijn waardegedreven, maar we aanvaarden dat iedereen zijn waarden vrij bepaalt.”

De christelijke waarden zijn voor het Ondernemersplatform VKW geen doel meer op zich. Het profileert zich meer dan ooit als een organisatie van ondernemers. Een concreet voorbeeld: het VKW is jaren lid geweest van een internationale organisatie waar het christelijke element centraal stond. Het ondernemerschap kwam op de tweede plaats. Dat verandert. Beazar: “We blijven waardegedreven, maar het gaat ons in de eerste plaats om ondernemen. Akkoord, we zijn wat meer beschouwend, reflecterend dan andere werkgeversorganisaties, maar we staan ook met beide voeten in de realiteit van het ondernemerschap. Via het Ondernemersplatform VKW willen we het debat voeren over wat de toegevoegde waarde is van de ondernemers voor de samenleving. Tegelijk zijn we erg begaan met de kwaliteit van het ondernemerschap.” Vanuit die missie ontplooit het Ondernemersplatform VKW ook een aantal nieuwe activiteiten (zie kader Op inleefreis naar India).

Geen belangenverdediging

Beazar verwijst naar een recent bericht in de krant met als titel ‘Managers doden creativiteit van de medewerkers’. “Dat zet mensen toch aan tot nadenken. En zo zijn er tientallen topics die het strikt economische overstijgen maar de ondernemers toch bezighouden. Een plaats om daarover te debatteren bestond tot nu niet. Er is geen klankbord voor. Wij kunnen dat aanbieden.”

Beazar en Van Overtveldt maken zich zorgen over de waardering die ondernemers krijgen van de mensen. Er heerst vaak onbegrip over wat ondernemen voor een maatschappij betekent. “Nochtans wordt een groot gedeelte van de reële toegevoegde waarde gecreëerd in de maatschappij van de ondernemers”, stelt Van Overtveldt. “Wat ondernemers precies doen, is bij veel mensen te weinig bekend. Er zijn te veel clichés. Dat moet veranderen.”

Het gevolg van die negatieve beeldvorming is dat bedrijven op een muur botsen als ze pleiten voor specifieke maatregelen die het ondernemerschap moeten stimuleren. Een goed voorbeeld is een verlaging van de vennootschapsbelasting. “Cadeaus voor het bedrijfsleven, noemen critici dat”, stelt Van Overtveldt. “Maar wat doet een bedrijf dat minder belastingen moet betalen? Dat bedrijf zal meer investeren. Vaak zeggen ondernemers na de goedkeuring van zo’n maatregel ook dat ze “iets hebben verworven”. Ze zouden beter zeggen dat zoiets geen vrijblijvend cadeau is, maar een kans om de welvaart en de werkgelegenheid in het land te onderbouwen. In zulke discussies heeft het Ondernemersplatform VKW een taak te vervullen. Ik pleit voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar daar versta ik ook onder dat we moeten duidelijk maken wat bedrijven bijdragen aan de maatschappij.”

Komt het VKW hiermee niet op het terrein van Unizo of Voka? Volgens Beazar niet. Hij benadrukt dat die organisaties vooral aan directe belangenbehartiging doen, en die weg wil het Ondernemersplatform VKW niet inslaan. “Belangenverdediging en tegelijk de zaken in perspectief bekijken, is niet altijd even ge-makkelijk. Wij kunnen wat meer afstand behouden. Een typisch voorbeeld is de notionele-intrestaftrek. Indien zou blijken dat dit maatschappelijk gezien geen optimale maatregel is, dan zouden wij dat ook zéggen. Terwijl veel werkgevers en werkgeversorganisaties dat zien als verworven en er niet willen op terugkomen.”

“Als men ons morgen zegt dat een hogere vennootschapsbelasting maatschappelijk zinvol is, dan zullen wij daar op een constructieve manier mee over praten”, aldus Beazar. Het brugpensioen is nog zo’n dossier, stellen de voorzitter en de directeur van het Ondernemersplatform. Enerzijds vallen ondernemers het systeem aan, anderzijds maken ze er maar al te graag gebruik van. Dat is intellectueel oneerlijk, vinden ze.

“Wij willen bedrijven helpen bij dilemma’s”, stelt Beazar. “Denk bijvoorbeeld ook aan de ethische discussie over activiteiten in de wapenindustrie.” Van Overtveldt: “Of een ondernemer die steekpenningen moet betalen om een bestelling binnen te krijgen. Als hij dat niet doet, moet hij mensen ontslaan. Een pasklaar antwoord bestaat niet, maar we kunnen ondernemers helpen bij de reflectie.”

Het gevolg van de nieuwe benadering is dat ook de denktank VKW Metena iets andere accenten zal leggen. VKW Metena heeft een reputatie opgebouwd op macro-economisch gebied, maar zal nu ook de meer persoons- en ondernemingsgebonden materies bestrijken. “Onze leden vinden dat belangrijk”, stelt Johan Van Overtveldt. “Dat merk ik ook aan reacties op evenementen. Na vijf minuten gaat het gesprek vaak over iets anders dan olie of het beleid van de Amerikaanse centrale bank.” (T)

Door Alain Mouton