‘Technologie zal het imago van schoonmaker oppoetsen’

Patrick Janssens van der Maelen staat twintig jaar aan het hoofd van IRIS Group. De familiale groep is actief in schoonmaak, groenonderhoud, schilderwerken en andere facilitaire diensten. IRIS Group wil groeien door het dienstenaanbod uit te breiden en mobiele technologie in te zetten.

De Belgische schoonmaaksector is geen groeimarkt. Volgens de cijfers van de sectorfederatie ABSU stelden in 2014 zo’n 2115 schoonmaakbedrijven bijna 50.000 mensen tewerk. In de gepresteerde uren per jaar zien we een systematische daling: van 50,7 miljoen uren in 2012, naar 50,1 miljoen in 2013 om in 2014 onder de 50 miljoen uren te duiken naar 49,7 miljoen.

De familiale IRIS Group, met hoofdkwartier in Evere, is in de schoonmaaksector een van de grotere bedrijven. “We zijn nu de vierde speler in België”, zegt Patrick Janssens van der Maelen (51), sedert twintig jaar CEO van de groep. “Omdat de schoonmaakmarkt niet groeit, moeten we ons dienstenaanbod verbreden. Er is een wereldwijde trend dat bedrijven meer en meer niet-kernactiviteiten uitbesteden, maar de aankopers in België geven niet graag de controle uit handen. Wij kunnen die activiteiten efficiënter uitvoeren. Bedrijven moeten focussen op hun kerntaken”, stelt Janssens van der Maelen.

Industriële achtergrond

In 2014 realiseerde IRIS Group met 3400 werknemers een geconsolideerde omzet van 120,7 miljoen euro. De groep is actief in vier domeinen: de schoonmaakdivisie IRIS Cleaning, de industriële verf- en coatingactiviteit IRIS Anticorrosion en twee kleinere divisies: IRIS Greencare (groenonderhoud) en IRIS Building (technische diensten). Het grootste deel van de omzet wordt gerealiseerd op werven in Vlaanderen.

De wortels van het bedrijf gaan terug tot in 1946. Het was oorspronkelijk een deel van het nutsbedrijf Gazelec waar het actief was in het onderhoud van metalen installaties. “Mijn familie is in het kapitaal gestapt in 1956. We hebben dus een industriële achtergrond en zijn langzaam in de facilitaire wereld actief geworden”, vertelt Janssens van der Maelen. Met de industriële antiroestactiviteiten is IRIS ook internationaal actief in Nederland, Luxemburg en Frankrijk. Het bedrijf voert onder andere onderhoudscontracten uit voor industriële installaties in de petrochemie en de energiesector. “Het gaat om onderhoud van patrimonium, dat is de verbinding tussen onze activiteiten”, duidt Janssens van der Maelen.

Contract van 20 miljoen euro

IRIS Group kende de jongste tien jaar een gemiddelde groei van 6 procent. Het grootste groeisegment was de schoonmaakbusiness (+10 %). “In de facilitaire dienstverlening wordt het moeilijk dat groeiritme vol te houden. In Brussel bijvoorbeeld daalt het aantal vierkante meter kantooroppervlakte. Daarom creëren we nieuwe dienstverlening zoals groenonderhoud en een handymanservice voor gebouwenbeheerders. Met onze nieuwe productlijn ‘Facility Service’ bieden we een pakket van twaalf diensten aan”, vertelt Janssens van der Maelen.

Voor het uitgebreide dienstenpakket heeft IRIS de eerste contracten met klanten zoals Graydon en Procter & Gamble getekend. “De verbreding van het aanbod omvat bijvoorbeeld receptiediensten, postkamerbeheer, afvalmanagement en technische dienstverlening zoals het klaarzetten van teleconferentieruimtes en vergaderzalen”, geeft Janssens van der Maelen mee.

Eerder dit jaar wonnen IRIS Cleaning en IRIS Greencare een contract ter waarde van circa 20 miljoen euro voor de schoonmaak en het onderhoud van de gebouwen en groene zones van de Europese Commissie in Brussel, een oppervlakte van meer dan een miljoen vierkante meter met 71 gebouwen.

“Dat is een mooi contract”, bevestigt Janssens van der Maelen. “We werken al sinds 2003 voor de Europese Commissie. Sinds 2008 staan we met 650 schoonmakers in voor het contract. Prijs is het belangrijkste criterium om zo’n aanbesteding binnen te halen. Er wordt ook gescoord op domeinen zoals innovatie en kwaliteit. Zo moeten we bijvoorbeeld ook doelstellingen halen in CO2-uitstootreductie.”

Familiale dimensie

Ook in de ziekenhuiswereld en de zorgsector is groei te vinden. IRIS Group is in de running om contracten binnen te halen bij UZ Brussel en Chirec. Patrick Janssens van der Maelen wil de positie van zijn bedrijf versterken en de rentabiliteit opkrikken. Overnames zijn niet aan de orde. De familiale groep mikt op organische groei.

“Onze familiale dimensie is heel belangrijk. Het gaat om de lange termijn. We zetten in op kwaliteit en dat uit zich in een heel hoge retentiegraad bij onze klanten, voor IRIS Cleaning bedraagt die 80 procent. De gemiddelde anciënniteit bij ons is vijftien jaar, dat is een deel van ons competitief voordeel. Ook het vertrouwen met de vakbonden zit goed”, aldus de CEO.

De groep werft jaarlijks een honderdtal mensen aan. “In Brussel is het niet zo moeilijk mensen te vinden, in Vlaanderen en Wallonië wel”, weet Janssens van der Maelen. De topman van IRIS Group gelooft trouwens dat mobiele technologie zijn business ingrijpend zal veranderen. “We investeren sterk in nieuwe IT-systemen en mobiele technologie. Op die manier kunnen we meer verantwoordelijkheid geven aan onze mensen op de vloer. Via hun tablet of smartphone zijn ze in permanent contact met de hiërarchie. Met mobiele technologie kunnen onze mensen hun werkzaamheden rechtstreeks rapporteren. Via een portaalsite kan ook de klant volgen. Dat is een heel transparante manier van werken en vermijdt ook conflicten”, zegt de CEO.

Evolutie

Patrick Janssens van der Maelen verwacht dat de mobiele technologie het niet zo positieve imago van de sector zal kunnen oppoetsen. “Vergeleken met twintig jaar geleden is er een belangrijke evolutie geweest. Het is nu een professionele industrie met een heel hoge productiviteit op de vloer. Dat kan de job opwaarderen. Het opleiden en vormen van onze medewerkers is al een feit.”

Een andere manier om de job van schoonmaker op te waarderen is het aanbieden van schoonmaakdiensten tijdens de kantooruren in plaats van ‘s morgens vroeg of ‘s avonds laat. “In ons land is dagschoonmaak nog niet zo verspreid. We bieden het aan, maar de klanten volgen nog niet. In onze eigen kantoren hebben we een proefproject gedaan, de werknemers bleken zeer tevreden. De klanten zijn nog niet overtuigd, dat heeft tijd nodig.”

Kurt De Cat, fotografie Emy Elleboog