Tannhäuser

Op 9, 16, 19, 22, 25 en 30 juni om 19.00 uur; op 13 en 27 juni om 15.00 uur, de Munt, Muntplein, Brussel Info en tickets: tel. 070 23 39 39

Iconoclast Jan Fabre regisseert Tannhäuser van Richard Wagner. “Ik wil mij vuilmaken aan Wagner,” vertelde de gastregisseur aan dramaturg Luk van den Dries over zijn eerste operaproductie. Maar uit het gesprek (in het aprilnummer van het Magazine van De Munt) blijkt een gezonde fascinatie voor de muziek en de figuur van Wagner.

Ook voor deze opera, voluit Tannhäuser und der Sänger-krieg auf der Wartburg, schreef Richard Wagner (1813-1883) zowel de muziek als het libretto. Samengevat: Tannhäuser, een minnezanger, woont op de Venusberg. Hij wil terug naar het echte leven, aanroept de maagd Maria en bevindt zich plots in de buurt van de Wartburg. Daar hoort hij van Wolf-ram dat Elisabeth, de nicht van de landgraaf, nog altijd van hem houdt. Samen met de landgraaf organiseert ze een zangwedstrijd met als thema ‘de kuise liefde’. Wanneer Tannhäuser aan de beurt is, bezingt hij tot ieders verontwaardiging vrouw Venus en de erotische passie. “Ze weten niet wat liefde is, de liefde die ik heb gekend op de Venusberg.” Door tussenkomst van Elisabeth, die zich nochtans diep gekwetst voelt, ontsnapt Tann-häuser aan de dood. Hij moet naar Rome om vergiffenis te vragen aan de paus. Bij de terugkeer in de vallei van de Wartburg ontdekt Elisabeth dat Tannhäuser zich niet onder de bedevaarders bevindt. Zij biedt de maagd Maria haar leven aan in ruil voor de redding van haar geliefde. Uiteindelijk duikt Tannhäuser toch op. Hij kreeg geen vergiffenis van de paus omdat daarvoor een mirakel nodig was: de pauselijke staf tot leven brengen. Er blijft hem niets anders over dan opnieuw naar de Venusberg te trekken, maar dan verschijnt een lijkstoet: Elisabeth is gestorven. Tannhäuser stort voor haar kist neer en ook hij sterft. Een nieuwe groep pelgrims nadert en meldt een mirakel: aan de pauselijke staf groeien opnieuw bladeren…

Deze opera staat afzonderlijk in het werk van Wagner, maar kondigt niettemin aan hoe zijn muziekdrama’s later zouden evolueren. Zo bijvoorbeeld komt de fluitsolo van de herder (bij de Wartburg) ook terug in Tristan und Isolde en wordt een declamatie zoals die van Tannhäuser over zijn tocht naar Rome ( Romerzählung) ook gebruikt in Die Walküre.

Milo Derdeyn