Strijd om de brokken van Andersen

Klanten en partners verlaten wereldwijd het zieltogende Andersen. Welk effect heeft de Enron-affaire op de Belgische markt van de bedrijfsrevisoren?

Wereldwijd zetten zo’n 150 bedrijven Andersen aan de deur als auditor tengevolge van de Enron-affaire. Oracle, Delta Airlines, Fedex en Stagecoach vrezen onder meer dat de revisor een al te negatieve impact op hun bedrijfsimago heeft. In het kielzog van de klanten verlaten ook partners het zinkende schip. In het Verenigd Koninkrijk trokken de Andersen-vennoten vorige week bijvoorbeeld met z’n allen naar Deloitte & Touche. Wat betekent de neergang van Andersen voor België?

Volgens Henri Olivier, secretaris-generaal van de beroepsfederatie Fédération des Experts-Comptables Européens (FEE), is het duidelijk dat Andersen van de kaart verdwijnt. “De vraag is alleen wie zijn plaats zal innemen. Het marktaandeel ligt klaar voor wie het kan innemen.”

Trends onderzocht bij de 5000 grootste ondernemingen in België wie volgens de recentste gegevens (2000) auditdiensten verstrekt. Uit het onderzoek blijkt dat PricewaterhouseCoopers, Deloitte & Touche, KPMG en Ernst & Young elk 9 tot 11% van de markt bestrijken (zie tabel). Andersen is iets kleiner met 6%. Een eventuele fusie van Andersen met een van de overblijvende Fat Four zou dus de grootste revisor in België creëren. Van een dominantie die de concurrentie verstoort, lijkt evenwel geen sprake.

“Geïsoleerd geval”

Henri Olivier relativeert de cijfers. Heel wat auditwerk gebeurt immers in opdracht van internationale groepen bij Belgische vestigingen die geen aparte rechtspersoon zijn. “Dit zijn interessante opdrachten, die meestal worden doorgeschoven naar de Belgische revisoren van de Big Five,” weet Olivier. Hij wijst er ook op dat de topvijf sterker aanwezig is bij grotere bedrijven, zoals de banken. D’Ieteren is het enige Bel20-bedrijf dat exclusief met een bedrijfsrevisor buiten de klassieke vijf werkt ( Delvaux).

Een kleine steekproef toont aan dat weinig Belgische klanten van Andersen overwegen om van auditor te veranderen. Bij Alcatel Bell heet het al “dat er niets veranderd is”. SAP Belux verwijst door naar het Duitse hoofdkantoor, dat al eerder meldde dat het met Arthur Andersen Wirtschaftsprüfungsgesellschaft mbH (AAW) zou doorgaan voor het bedrijfsjaar 2002.

Willy Wijnants, financieel directeur van de VRT, volgt naar eigen zeggen de Enron-affaire op de voet. Hij noemt dit dossier “een geïsoleerd geval, met gevolgen die niet in verhouding staan tot de feiten”. Bij Geert Asselman, CFO van Sioen, horen we hetzelfde. “Wij overwegen niet om van revisor te veranderen,” klinkt het. “Het is heel jammer dat een van de meest gereputeerde bedrijven door het gedrag van enkelen, op een totaal van duizenden professionals, zo in problemen komt.”

Collega Dries Bossuyt, CFO van Associated Weavers, denkt niet meteen aan een andere revisor, “zolang Andersen in België in zijn huidige vorm blijft bestaan, met een sterk netwerk in Europa”. Ook Bart Rayen, CFO van Euro Shoe Group, maakt dit voorbehoud. “Wanneer zou blijken dat de kwaliteit van Andersen vermindert – door het vertrek van bekwame medewerkers, bijvoorbeeld – zou dit kunnen leiden tot een wijziging van het revisoraat.”

Tarieven omhoog

In tegenstelling tot heel wat Amerikaanse klanten, meent niemand van de ondervraagden dat het etiket “klant van Andersen” een negatief imago creëert bij investeerders. “Het feit dat wij Andersen België als revisor hebben, heeft volgens mij geen koersbepalende invloed,” zegt Marc Hofman, CFO van Ter Beke. Hij meent wel dat het verdwijnen van de vijfde marktspeler internationaal “een opwaarts effect op de tarieven tot gevolg zal hebben”, een vrees die gedeeld wordt door collega Asselman van Sioen. Volgens TheWall Street Journal zou de kostprijs voor een audit als gevolg van de marktconcentratie en de hogere risico’s zelfs met 30% kunnen stijgen. Dries Bossuyt: “De hogere kosten voor de bescherming tegen rechtsvorderingen, en het opdrogen van de opbrengsten uit aanverwante diensten, zullen geïsoleerde auditafdelingen ertoe dwingen hun prijzen te verhogen als ze dezelfde levensstandaard willen behouden.” Zeker voor de diensten aan multinationals verwacht hij dat het wegvallen van Andersen het oligopolie van de grote kantoren versterkt. Maar: “Ik verwacht wel dat uitdagers zoals BDO zich tot een degelijk alternatief zullen ontpoppen,” aldus Bossuyt.

Henri Olivier, gewezen directeur van het Instituut der Bedrijfsrevisoren, meent dat de gewijzigde marktsituatie kansen biedt voor de middenmoot van de kantoren. “Vier spelers is gewoon te weinig,” weet hij. “De belangentegenstellingen stapelen zich op als er te weinig opties zijn. Er zal dus zeker een nieuwe speler op de markt komen die de rol van Andersen als nummer vijf in België zal overnemen. De strijd is geopend.”

H.B. [{ssquf}]

Een eventuele fusie van Andersen met een van de overblijvende ‘Fat Four ‘ zou de grootste revisor in België creëren.