STRAF, STRAFFER, STRAFST

Gary Becker buigt lichtjes geïrriteerd voorover aan zijn bureau op de hoogste verdieping van de Social Science Building en vraagt met klem : “Maak me nu eens duidelijk waarop die steeds weerkerende bewering als zouden criminelen niet rationeel handelen, gebaseerd is. Als ze een misdaad willen plegen, kiezen ze, op basis van de beschikbare gegevens, voor de minst risicovolle omgeving. Het is voor mijn part duidelijk dat criminelen wel degelijk op een rationele wijze reageren op de omgeving waarmee ze geconfronteerd worden.”

Gary Becker zorgde in 1968 voor een storm van verontwaardiging met zijn artikel Crime and Punishment dat in nauwelijks verholen termen een frontale aanval was op het toen bestselling boek The Crime of Punishment van de criminoloog Karl Menninger. Criminelen, zo luidde de basisstelling van Menninger, zijn meestal zelf ook slachtoffer, van een ongelukkige jeugd, van een mislukte opvoeding, van een verkeerde omgeving enzovoort. Hierdoor sluipt er een vorm van irrationaliteit in hun gedrag en doe je er beter aan ze te behandelen in plaats van ze te straffen.

Becker argumenteerde het quasi-diametraal tegengestelde : confronteer criminelen met een hogere pakkans en zwaardere straffen en de criminaliteit zal dalen. Gary Becker : “Sedert het begin van de jaren negentig is men deze analyse en haar conclusies stilaan gaan toepassen in de Verenigde Staten. De US Sentencing Commission nam in haar jaarboek van 1992 mijn type van analyse over en beval het systematisch zwaarder bestraffen van criminaliteit aan. Hoewel nog steeds zeer hoog, is nu sedert enkele jaren de misdadigheid in de VS, eindelijk, aan het dalen. Eén van de weinige zaken waar je drama’s als nu in België met die Dutroux kan mee afstoppen, is hard en consequent straffen.”

Kort na het gesprek met Becker raakte bekend dat in 1995 in de VS de zware misdaad met niet minder dan 9 % daalde. Criminologen, die de voorbije decennia zo goed als en masse niet liever deden dan de Becker-analyse te ridiculiseren, citeerden onder de voornaamste redenen achter die spectaculaire terugloop de agressieve politie-aanpak en de forsere bestraffingen die zware criminelen systematisch opliepen de jongste jaren.

MARC DUTROUX Econoom Gary Becker analyseert criminaliteit met economische theorie. Zaken als de Dutroux-affaire kunnen volgens hem alleen afgestopt worden door hard te straffen.