Stock achter de deur

Voor het eerst controleert een onafhankelijke waardebepaler de “strategische stock” van De Beers. Een exclusief gesprek met Antwerpenaar Claude Yves Nobels, de nieuwe “diamond valuator” van Zuid-Afrika.

Op 1 januari 1999 wordt Antwerpenaar Claude Yves Nobels van diamantconsulent Comincodiamond valuator van de South African Diamond Board. Hij bepaalt de officiële waarde van de gedolven diamanten, waarop de Zuid-Afrikaanse fiscus een belasting heft.

Totnogtoe oefende het met De Beers gelieerde Proval deze functie uit. “Sommigen zien me niet graag komen,” aldus Nobels. “Een correcte, onafhankelijke waardering van de naar schatting 10 miljoen karaat die de diamantexploitanten er jaarlijks uit de grond halen, kan hen immers geld kosten.”

Nobels zal ook de “strategische stock” van De Beers in Londen waarderen om zo de omzet van de onderneming (ook voor fiscale doeleinden) te bepalen. “Deze regels zijn al meer dan tien jaar van kracht, maar werden nooit toegepast,” vertelt Nobels, zelf een ex van De Beers. “Zo waardeert Londen een eenkaraatdiamant uit de Venetia-mijn aan de productiekosten van 25 dollar, terwijl de verkoopwaarde drie keer hoger kan zijn.”

Cominco Belgium is een 90%-dochter van Consolidated Mining Corporation, een Frans-Engelse privémaatschappij met zetel in Luxemburg die in de loop der jaren overschakelde van diamantontginning naar projectmanagement van grote infrastructuurwerken en mijnen. De groep (waarvan de omzetcijfers onbekend zijn) staat onder het voorzitterschap van Prins Jan van Luxemburg, tevens ondervoorzitter van Suez Development International.

Nobels oefent de functie van diamond valuator uit in de onderneming DVIC Valuations (SA), een joint venture van Cominco Belgium en de collega’s van het Britse DVIC Valuations. Het Zuid-Afrikaanse contract brengt DVIC Valuations (SA) jaarlijks 1,3 miljoen dollar op. Nobels: “In de rand zullen we andere activiteiten ontplooien.” Zo leert Cominco – in het kader van een samenwerkingsproject van de Hoge Raad voor Diamant – jonge Zuid-Afrikanen vier maanden de stiel van het diamantsorteren en -waarderen.

Stilaan komt er nieuw leven in Cominco Belgium, dat – gezien Nobels in het nabije verleden rechtstreeks voor de Cominco-groep werkte – drie jaar een sluimerend bestaan leidde met een omzetje van 2 miljoen en een verlies van 2,3 miljoen (1997). “Cominco Belgium staat ten dienste van de groep en is vooral bedoeld als venster op Antwerpen, waar we diamanten testen op de markt,” verklaart Nobels. “Dat deden we bijvoorbeeld met diamanten uit China. Na plaatselijke financiële moeilijkheden moesten we een schuld afschrijven.” Cominco Belgium boekte daardoor in 1997 een negatief eigen vermogen van 763.000 frank, maar volgens Nobels “zuiverde onze moederholding dit onmiddellijk aan”.

In de periode 1987-1991 was Nobels verantwoordelijk voor de herstructurering van diamantmijnen van Lianoming, Shadong en Hunan (onder meer met Sibeka). Vanaf 1991 werkte Cominco Belgium met Tractebel Engineering in Oezbekistan. “Op papier was het een pracht van een project in de energiesfeer,” volgens Nobels. “Samen met de Nationale Bank van Oezbekistan wilden we een lokale joint venture opzetten. De European Bank for Reconstruction and Development zorgde voor een kredietlijn van 500 miljoen dollar. De minister van Financiën Rustan Azimov zetelde in de raad van bestuur van de EBRD én was een vennoot in joint venture.”

Volgens Nobels gooide Jean-Luc Dehaenes recente bezoek aan de regio roet in het eten, “omdat Azimov compleet werd genegeerd, zodat die later, gekrenkt, begon tegen te werken.” De woordvoerder van Tractebel reageert verbaasd: “Waarom zouden we met die man contact zoeken? Voor ons was de geplande samenwerking al een jaar eerder afgeblazen.”

Nobels loopt alvast niet hoog op met de top van Tractebel, ” ultrafrancofone bankzitters die liever hun interne politiek bedrijven in de Cercle Gaulois dan oplossingen te formuleren voor concrete problemen”.

Nobels ruilt volgende week zijn vaste stek in Moskou in voor een woonplaats in Johannesburg. Vanuit de Russische hoofdstad werkte hij voor Komdragnet, de instantie die de Russische productie controleert. Zo was Nobels onder meer verantwoordelijk voor de projectfinanciering van de Alrosa-mijn in Siberië. “We vonden geld bij de EBRD en nogal wat Spaanse privéfinanciers,” getuigt hij. “Dit gebeurde project per project, zoals voor de voedselvoorziening, de uitbouw van een vliegplein en het opstarten van slijperijen. We werkten veel met ruilcontracten.”

Vandaag werkt de Alrosa-mijn samen met De Beers, wat de monopoliepositie van de Zuid-Afrikanen versterkt. “Officieel is het monopolie van De Beers een noodzaak, omdat de strategische diamantreserve een buffer is tegen dalende prijzen,” luidt het. “In 1996 en 1997 werd de stock echter gebruikt om de prijzen van de zogenaamde minderwaardige goederen te laten zakken en de Australische concurrenten het leven zuur te maken. Maar ook de stocks van Antwerpse diamantairs devalueerden spectaculair in waarde.”

HBR