Stille waters

Sinds de populaire tv-serie van ruim tien jaar geleden kent iedereen wel de prachtige oevers van de Schelde tussen Dendermonde en Rupelmonde. Klein-Brabant is mooi en nodigt uit om te wandelen en te fietsen. Dichter Emile Verhaeren had het over de Scheldeboten die er langs voeren met hun zeilen in de wind.

Het water dat permanent beweegt, de stromen en rivieren, de zeeën hebben altijd een enorme aantrekkingskracht gehad. Ze staan voor avontuur, mobiliteit, energie, voedsel, handel en welvaart.

Vandaag is de Schelde in Sint-Amands een stil water. De industriële activiteit van weleer, de boten met zeilen in de wind hebben plaatsgemaakt voor toerisme en een vleugje melancholie. De eens zo bruisende rivier heeft haar activiteiten verplaatst naar het noorden.

De haven van Antwerpen en bij uitbreiding ook die van Gent en Zeebrugge zijn bloeiende centra van handel en nijverheid. Alles verandert. Met als constante de binding met het water. De toegang tot de zeeën als bron van welvaart en ontplooiing. Havens en hun steden zijn altijd kosmopolitisch geweest. Handel drijven en markten veroveren is synoniem met andere culturen en vreemde landen ontdekken, de eigen grenzen opentrekken.

Onze regio mag niet verworden tot een stilstaand water, niet goed wetende waar naartoe. De wereld verandert. De welvaart van vandaag is morgen niet meer vanzelfsprekend. Onze havens bieden ook nu nog bruisende mogelijkheden. Aan ons om ze te zien en er proactief mee om te gaan. Wat dat betreft, ligt onze toekomst vooral in een betere samenwerking met de noordelijke, performante landen van Europa. Zoals de Benelux ooit de motor was van de EEG, zo kan ook nu een intense samenwerking tussen in eerste instantie Nederland en Vlaanderen het gepaste antwoord zijn op de neiging van vele EU-landen om zich in deze crisis terug te plooien op zichzelf.

Vanuit de eigen sterkte en met een open visie op de wereld kunnen ook concurrenten op specifieke domeinen samenwerken. Veel multinationals doen het ons voor. Wereldconcerns zoals het Amerikaanse DOW en het Duitse BASF slaan waar nodig en zinvol de handen in elkaar in joint ventures die door hun schaalgrootte onmiskenbare voordelen opleveren voor beide partners en hun klanten.

Wat zij doen, kan ook ons inspireren. De havens van Antwerpen en Rotterdam zijn uiteraard concurrenten. Maar ook zij kunnen er niet omheen dat thema’s als maritieme en landelijke mobiliteit en logistiek, transport van goederen, gevarenbeheersing, moderne IT-controlesystemen, enzovoort in onze kleine landjes per definitie grensoverschrijdend zijn en dat dus enige samenwerking wel is aangewezen.

Antwerpen, Zeebrugge en Gent kunnen samen zeker het nodige gewicht in de schaal leggen om bij onze noorderburen als matuur te worden ingeschat. Dat we ook dezelfde taal spreken en heel wat culturele geschiedenis delen, kan alleen een voordeel zijn.

Voeg daarbij onze Vlaamse no-nonsensewerkkracht en onze kennis van productie en afwikkeling en de Nederlandse complementaire kennis van het veroveren van markten en klanten. Net die twee samen zijn sleutels voor succes. Het gebrek aan commerciële ingesteldheid, marketing en salesknowhow is trouwens een van de hoofdredenen van ons blijvende provincialisme, van onze continue uitverkoop van bedrijven die wat te groot worden en dus van ons gemis aan multinationals en eigen hoofdkwartieren.

De angst om hier of daar misschien een bootje te missen mag niet in de vaarweg liggen van het grotere voordeel van talrijke mogelijke synergieën. Die moeten uiteraard zorgvuldig worden geanalyseerd en uitmonden in duurzame winst voor beide partners.

Waar wachten we op? Is het niet dat wat we vandaag zo missen? Een visie, een strategie die verder reikt dan morgen? Die verder gaat dan een extra rijstrook op de snelwegen of wat meer of minder licht ‘s nachts? Een visie die een reuzenvoordeel in natura, onze havens, verder uitbouwt en klaarstoomt voor de volgende generaties? Blijven wij langzaam wegroesten in onze stille waters of kiezen we opnieuw voor de perspectieven van het ruime sop?

De auteur is expert in bestuur van vennootschappen en gasthoogleraar aan de KU Leuven.

JOHN DEJAEGER

Onze regio mag niet verworden tot een stilstaand water, niet goed wetende waar naartoe.