Sterk vereenvoudigde teruggaafprocedure

Het terugvragen van btw in andere lidstaten van de Europese Unie moet voortaan een stuk vlotter verlopen. Dat is althans de bedoeling van de nieuwe regeling die begin dit jaar van kracht werd.

De btw is bedoeld om een ‘neutrale’ belasting te zijn. Zolang de fase van het eindverbruik niet is bereikt, mag zij in beginsel niet kostprijsverhogend werken. Btw-plichtigen hebben daarom recht op recuperatie van de btw die zij aan hun eigen leveranciers of dienstverrichters hebben betaald. X, groothandelaar in schoenen, koopt schoenen bij fabrikant Y, en betaalt op de inkoopprijs btw. Maar aangezien de fase van het eindverbruik nog niet is bereikt, kan X de betaalde btw recupereren. Deze btw vormt aldus geen kostprijselement van de aangekochte schoenen. De aankoopprijs blijft voorlopig ‘belastingschoon’.

Dit resultaat wordt bereikt door wat men in het vakjargon de ‘aftrek van de voorbelasting’ noemt: groothandelaar X trekt de door hem betaalde btw af van de btw die hij zelf van zijn eigen klanten ontvangen heeft en die hij in principe aan de schatkist moet doorstorten.

Dit recht op recuperatie van de voorbelasting is niet beperkt tot Belgische btw-plichtigen. Al wie de hoedanigheid heeft van btw-plichtige, heeft datzelfde recht, ongeacht waar hij gevestigd is. Een Duitse btw-plichtige die Belgische btw betaalt, heeft ook recht op recuperatie. Hetzelfde geldt voor wie niet in de Europese Unie gevestigd is. Neem bijvoorbeeld een Australische firma. Als zij geregeld en zelfstandig goederen levert of diensten verricht, heeft zij ook de principiële hoedanigheid van btw-plichtige. En dus heeft zij ook recht op recuperatie van de betaalde voorbelasting. Als zij in België kosten maakt en daarop btw betaalt, dan moet zij deze betaalde btw dus ook kunnen recupereren.

Hoe verder van huis, hoe moeizamer deze recuperatie verloopt. In ‘nationale’ omstandigheden verloopt de recuperatie eenvoudig door de betaalde btw in de btw-aangifte in aftrek te brengen van de btw die aan de schatkist verschuldigd is. In alle andere gevallen moet de betaalde btw uitdrukkelijk worden teruggevraagd. Die vraag verloopt volgens een bijzondere procedure. Zij stond tot voor kort te lezen in de achtste btw-richtlijn, wanneer het een teruggaaf betreft die gevraagd wordt door btw-plichtigen die in andere lidstaten gevestigd zijn. En zij staat nog altijd te lezen in de dertiende btw-richtlijn wanneer de aanvraag afkomstig is uit landen buiten de Europese Unie.

Deze teruggaafprocedure verliep ook voor intracommunautaire situaties tot nog toe erg stroef. Stel dat een Belgische btw-plichtige Italiaanse btw betaald heeft, en hij die wil recupereren. Tot nog toe was dan – in het kader van de achtste btw-richtlijn – vereist dat onze landgenoot een aanvraag op papier indiende. En dat die aanvraag in Italië werd ingediend. Daar hoeft geen tekening bij. Alleen al het taalgebruik zorgde voor grote hindernissen. In veel gevallen kon men alleen maar hopen dat de teruggaafprocedure tot een goed einde kwam.

Al die moeilijkheden hebben er wel toe geleid dat er een heel nieuwe sector opengebloeid is van dienstverlenende bedrijven die zich specialiseren in het terugvragen van btw in andere lidstaten.

Die sector dreigt nu stil te vallen. Want sinds begin vorig jaar is de teruggaafprocedure voor wie binnen de Europese Unie gevestigd is, drastisch vereenvoudigd. Voortaan verloopt de procedure elektronisch. Nog veel belangrijker is, dat de aanvraag voortaan niet meer ingediend moet worden bij de lidstaat die de teruggaaf moet verlenen, maar wel bij de belastingadministratie van de eigen lidstaat. Een Belgische onderneming die Poolse btw terug te vragen heeft, hoeft zich dus niet langer tot Warschau te wenden. Zij dient haar aanvraag voortaan in bij de Belgische belastingadministratie. Die leidt de aanvraag vervolgens door naar de Poolse zusteradministratie. En een Spaanse onderneming die Belgische btw terug te vragen heeft, dient haar aanvraag voortaan niet langer in Brussel in, maar wel in Madrid.

Of de kantoren die zich gespecialiseerd hebben in teruggaafprocedures daarmee gebroodroofd worden? Dat is niet zeker. Ten eerste verandert er niets voor de teruggaaf aan ondernemingen die buiten de Europese Unie gevestigd zijn. Ten tweede is het allicht een illusie te denken dat intracommunautaire teruggaafprocedures voortaan van een leien dakje zullen verlopen. Europa is een huis met vele kamers en talen. Voor gespecialiseerde kantoren die daar hun weg in kennen, zal er altijd wel plaats zijn.

DE AUTEUR IS ADVOCAAT EN HOOFDREDACTEUR FISCOLOOG.

Jan Van Dyck

Voortaan moet de teruggaaf van btw via de eigen fiscus worden aangevraagd.