STAATSHERVORMING: NOODZAKELIJK KWAAD?

Als we aanvaarden dat de staatshervorming een middel is en geen doel, hebben we een unieke kans om onze ondernemingen meer zuurstof te geven.

Van de 88 Vlaamse zetels in het parlement gaan er maar liefst 52 (60 %) naar partijen die separatisme of confederalisme in hun partijprogramma hebben opgenomen (CD&N-N-VA, Lijst Dedecker, Vlaams Belang). Als het nu niet lukt om de staat te splitsen of flink te regionaliseren, zal het nooit meer lukken, zeggen flaminganten. Laten we deze unieke gelegenheid niet missen en druk uitoefenen op de Walen met hun zwakke economie en hoge werkloosheid, schreeuwen Vlamingen in koor. De eventuele splitsing is immers gebaseerd op economische criteria, stellen ze unaniem; zelfs de schrijvers van het Warandemanifest. En gelijk hebben ze, want een splitsing gebaseerd op de eenheid tussen volk, taal en staat is een archaïsche opvatting van de maatschappij.

Als ik niet de taalgrens maar de economische realiteit als vertrekpunt neem, komen we tot een paar interessante conclusies. Op veel domeinen (werkloosheid, sociale zekerheid, economische groei) zijn de intraregionale verschillen veel groter dan de interregionale verschillen. Economische welvaart valt niet samen met de taalgrens. Transfers bijvoorbeeld gaan onder meer naar Charleroi, Luik, Brugge, Oostende en Tongeren en worden betaald door onder meer Antwerpen en Waals-Brabant.

Economische splitsing. Als ik deze redenering doortrek en de pleitbezorgers van een splitsing wil volgen, moet de splitsing gebeuren tussen de rijkere regio’s (Antwerpen, Vlaams- en Waals-Brabant, Namen, Luxemburg) en de armere (Oost- en vooral West-Vlaanderen, Limburg, Luik, Charleroi). De banaan van Antwerpen naar Aarlen zou dan land één worden. De periferie land twee. Noch armere, noch rijkere regio’s zouden gediend zijn bij zo’n splitsing. Economische wetmatigheden tonen namelijk aan dat armere regio’s dienen als reservoir (ruimte, arbeidskrachten) voor rijkere regio’s en omgekeerd dat een deel van de welvaart van rijkere regio’s naar de armere gaat. Niet splitsing maar samenwerking is het beste voor beide regio’s.

België heeft dringend nood aan een paar structurele hervormingen. Een efficiënte overheid, een fiscale druk die minstens op het EU-gemiddelde komt, een gedegen strijd tegen de criminaliteit, het aanzwengelen van innovatie en ondernemerschap, om er maar enkele op te noemen. Voor elke uitdaging zouden overheden op de diverse niveaus de handen in elkaar moeten slaan. Een pact voor een efficiënte overheid sluiten met alle beleidsniveaus, zoals het VBO voorstelt, met duidelijke criteria over aantallen, afvloeiing, opleiding van ambtenaren en te realiseren prestaties, is nodig. Dat zou ons land enorm veel opbrengen, niet alleen aan rechtstreekse besparingen (die ik berekende op 1000 euro per burger per jaar), maar ook omdat de overheid 40 % van de competitiviteit van een regio bepaalt.

Alle financiering regionaal. Hebben wij dan helemaal geen behoefte aan een staatshervorming? Jawel, het is ook belangrijk dat de staatsstructuur efficiënt wordt uitgebouwd, waarbij ieder beleidsdomein wordt toegewezen aan het meest adequate niveau (subsidiariteit). Dat houdt onder meer in dat alle financieringsinstrumenten op regionaal niveau komen. Allerlei subsidies voor ondernemingen, ook die ter bevordering van de uitvoer, zouden dan regionaal worden beheerd, terwijl de exportpromotie, ook die van de regio’s, de merknaam Brussel/België zou moeten kunnen gebruiken.

We moeten dringend de arbeidsreglementering aanpassen, ervoor zorgen dat werken meer loont dan niet werken en dat werklozen voldoende worden opgevolgd en desnoods gesanctioneerd. Waarom zouden we deze doelstellingen beter kunnen realiseren door eerst ellenlange discussies te hebben over de splitsing van de arbeidsmarkt? Regio’s moeten nu al zorgen voor opleiding en vorming, en kunnen premies geven voor het aanwerven van bepaalde doelgroepen. Arbeidsreglementering wordt echter meer en meer vanuit Europa gestuurd. Dat de liberalen de grootste partij in Wallonië zijn geworden biedt een unieke kans om de noodzakelijke hervormingen samen te realiseren. En ook hier krijgen clichés de bovenhand. Wist u bijvoorbeeld dat er in 2007 al meer Walen zijn geschrapt van de werkloosheidsvergoeding dan Vlamingen? Om Walen te sanctioneren, moet men hen echter werk aanbieden. Maar er is veel werk, in Vlaanderen. Dus intens samenwerken is hier voor beide de oplossing. Bovendien, als Walen in Vlaanderen werken, smelten de transfers als sneeuw voor de zon.

Meer zuurstof voor bedrijven. Ik stel voor dat de regeringen samen een aantal structurele ingrepen realiseren in verband met de arbeidsmarkt, de werkloosheid, de fiscaliteit, de overheidsadministratie en de veiligheid. Daar hebben we niet eens een tweederdemeerderheid voor nodig. Daarnaast moeten ze de staatsstructuur aanpassen waar het principe van de subsidiariteit niet is ge- respecteerd. Als we met zijn allen aanvaarden dat de staatshervorming een middel is en geen doel, en dat de welvaart van onze bevolking primeert boven het politiek dogmatische discours, hebben we nu een unieke kans om onze ondernemingen meer zuurstof te geven. Laten we die niet verkwanselen door kortzichtigheid die zich vertaalt in een dogmatische egelstelling.

De auteur is algemeen directeur van het VKW.

Johan Van Overtveldt