Staat in Europa

Weet van wanten en lees tussen 11 en 21 juli het meesterwerk van Robert Musil en niet de kleurennota van de regering van Patrick Dewael ( VLD). Wie België bekijkt met een Europese, internationalistische gezindheid kan niet zonder de satire van de Oostenrijker. In 1930 publiceerde hij Der Mann ohne Eigenschaften over het Königliche und Kaiserliche Oostenrijk-Hongarije. Een staat met een voorspelbaar einde. Musil verhaalt over de pogingen om K und K allure te blijven geven door feesten, tentoonstellingen, briljante kunstmanifestaties terwijl de samenhang van land en burgers meer en meer zoek was. Bij Der Mann ohne Eigenschaften denkt men aan Euro 2000, Brussel Europese Cultuurstad en de psychobabbels van minister-presidenten om de belangentegenstellingen tussen de twee volkeren van België voor nietig te verklaren.

De kleurennota heeft weinig verdiensten. De auteur drijft in een schuimbad van vriendelijke bedoelingen die gedeeld worden door 92,5% van de Vlaamse kiezers. Ook de helft van de stemmers op het Vlaams Blok vindt een verkleuring van Vlaanderen aanvaardbaar. De vermaledijding van die partij door het establishment heeft minstens evenveel te maken met haar anti-Belgische houding dan met haar standpunten over niet-Europese minderheidsgroepen. Een Vlaamse radicaal-linkse partij die rechtlijnig ijvert voor het einde van België zou ook een cordon sanitaire zien oprijzen.

Op de eerste 11 juli van een nieuwe eeuw is een gedurfdere toekomstverkenning gepast dan de champagne zonder belletjes van de regering-Dewael. Er zijn wereldwijd twee ontwikkelingen. Enerzijds vormen zich grotere gehelen, al of niet hecht, anderzijds vormen zich meer en meer onafhankelijke landen. De verbinding tussen het ene en het andere verschijnsel wordt gelegd door de internationale markt, door de vrijheid van diensten en goederen. In een grotere, vrijere, internationalere markt en economie zullen meer landen hun politieke onafhankelijkheid beleven. Québec kan perfect in de Noord-Amerikaanse vrije markt ( Nafta) bestaan in rechtstreeks verband, zonder Canadese schoonmoeder; Vlaanderen kan perfect in de Europese vrije markt bestaan in een rechtstreeks verband, zonder Belgische schoonmoeder.

Er zijn inderdaad niet te veel staten in Europa, er zijn er te weinig. Wil Europa meer zijn dan een machine met ambtenaren in Brussel, Frans-Duitse onderonsjes en de behoeder van een anti-mondialistisch landbouwbeleid, dan is een evolutie naar een Verenigde Staten van Europa met vijftig of meer staten gewenst. Een VSE als copie van een VSA. De Nederlandse ondernemer Alfred Heineken, gesteund door Nederlandse hoogleraren, publiceerde in de jaren negentig een plan voor een Europa met vijfenzeventig staten met telkens tussen vijf en tien miljoen burgers (Vlaanderen en Wallonië waren aparte landen in zijn opsomming). Heineken stelde: een democratisch Europa is een Europa zonder machtsconcentratie bij één, twee of drie grootstaten. Duitsland en Frankrijk moeten, als ze hun Europese idealen waarheidsgetrouw willen dienen, splitsen in zelfstandigere deelstaten. Groot-Brittannië en zijn four nations is op weg; federaal Duitsland kent het vetorecht van de Bundesländer voor Europese beslissingen; Italië blijft een land van regio’s (de neo-fascisten zijn de harde unitaristen). Enzovoort. De groei van Vlaanderen naar zelfstandigheid past in die trend. In de overgangsfase is zelfstandigheid gelijk aan onafhankelijkheid. Onafhankelijkheid zoals België vandaag onafhankelijk is, met fracties van de soevereniteit geankerd op het Europese niveau.

Wie naar de horizon kijkt, ziet een Europese Unie die fragmenteert tot een bondsstaat in the American way. En dat is prima en democratisch. De Verenigde Staten van Amerika hebben er bijvoorbeeld honderd jaar over gedaan om een centrale bank uit te bouwen. De wortels, tradities en gedeelde cultureel-juridisch-religieuse verbeelding van de dertien stichtende staten van de VSA lagen dichter bij elkaar dan die van de huidige en de toekomstige leden van de Europese Unie. Haast u langzaam, is een les uit de Amerikaanse geschiedenis.

Wat te doen in de volgende jaren? Europeër zijn, Wallonië mee rijker maken, afstand doen van Brussel. Voor één, zie hoger, voor twee, laten we investeren in de nieuwe Waalse economie (en de transfers overeenkomstig afbouwen). Voor drie, het hoofdstedelijk gewest telt 80.000 Brusselaars die verbonden zijn met Vlaanderen. Die 80.000 verlammen de democratische keuze van een Vlaamse meerderheid voor haar zelfstandigheid in een Europese omkadering (er wordt niet bewogen om de 80.000 te behouden). We mogen en kunnen Brussel niet dwingen mee te stappen in een Vlaamse staat. Hoe stopt de verlamming? Bijvoorbeeld door aan elke Brusselse Vlaming een verhuispremie van één miljoen frank te verstrekken. Tachtig miljard frank (een maximum) doet Vlaanderen geen pijn. Berg de kleurennota weg in de map van de probeersels. Schilder in de 21ste eeuw een vitaal doek.

frans crols