Sport maakt jonger

Onderzoek toont aan dat spieren letterlijk verjongen na zes maanden twee keer fitnessen per week. Waar wacht u nog op?

Amerikaans-Canadese wetenschappers toonden met celanalyses aan dat zes maanden lang twee keer fitnessen per week de spieren van ouderen aanzienlijk verjongt. In hun onderzoek (*) vergeleken Simon Melov en Mark Tarnopolsky de spierkracht van een groep 65-plussers (gemiddelde leeftijd: 70 jaar) met die van een groep volwassenen van 20 tot 35 jaar (gemiddelde leeftijd: 26 jaar).

Bij de eerste meting lag de spierkracht van de ouderen 59 % lager dan die van de jongere deelnemers. Na de zes maanden van het onderzoek hadden de ouderen echter een flink inhaalmanoeuvre gedaan. Hun spierkracht was met bijna 50 % toegenomen, waardoor het verschil met de jongeren geen 59 % meer bedroeg, maar slechts 38 %.

Basisoefeningen

Hoe ze dat deden? Door twee keer per week één uur lang spieroefeningen te doen op klassieke fitnesstoestellen. Met heel eenvoudige bewegingen werden zo de verschillende spiergroepen in hun lichaam gestimuleerd. Het ging om basisoefeningen die beginners van alle leeftijden ook in een willekeurig fitnesscen- trum voorgeschoteld krijgen.

Concreet bestond het programma uit 3 reeksen van 10 oefeningen op de volgende toestellen: beenpers, borstpers, leg extension (strekken van de benen), leg flexion (buigen van de benen), schouderpers, hoge pulley (katrol), roeimachine, calf raise (rekken van de kuiten), crunch (buikspieren) en back stretch (rugspieren). Daarnaast stonden er nog 10 armoefeningen en een reeks strekoefeningen op het programma. Ter voorkoming van verkrampte en overspannen spieren werden er voor en na elke training wat rekoefeningen gedaan.

De resultaten bevestigen dat ook ouderen ‘trainbaar’ zijn en dus optimaal kunnen profiteren van de oefeningen. Opvallend genoeg neemt de lichamelijke reactie op trainingen met het ouder worden niet af. Lichaamsbeweging helpt dus altijd en levert relatief gezien voor jongeren én voor ouderen dezelfde resultaten op. Met andere woorden, het is nooit te laat om te starten met sport.

Nieuwe energie

De resultaten bevestigen dat spierversterkingsprogramma’s een gunstig effect hebben op de spier- en de botmassa (die allebei toenemen), op de functionele capaciteit van de spieren en op de gezondheid in het algemeen. Meer nog, het staat onomstotelijk vast dat deelnemers aan zulke programma’s minder vaak ziek worden dan anderen. In 1990 was uit een Australisch onderzoek onder 90-jarige bewoners van een bejaardentehuis al gebleken dat het lichaam zelfs op die leeftijd (de oudste was 96!) nog profijt heeft van dergelijke oefeningen. Wat het onderzoek van Melov en Tarnopolsky zo bijzonder maakt, is dat er voor het eerst is gekeken naar de invloed van lichaamsbeweging op de genen. Vooral de mitochondriën, piepkleine ‘energiecentrales’ in onze cellen, zijn onder de loep genomen. Uit eerdere onderzoeken was al het vermoeden gerezen dat een storing in deze minicentrales de verklaring vormt voor de spierafbraak bij ouderen. De Amerikaans-Canadese onderzoekers namen voor en na de trainings- periode van zes maanden een staaltje van de spiercellen van de proefpersonen. Na bestudering van de activiteit van zo’n 600 genen kwamen ze tot de conclusie dat de aan de mitochondriën gekoppelde genen in spieren van ouderen weer ongeveer even actief kunnen worden als dezelfde genen bij jongere mensen. Alsof de spieroefeningen weer wat leven brengen in de energiecentrales in de spiercellen, die door de leeftijd half waren uitgedoofd.

Veroudering omkeren

Dat die genactiviteit weer zo spectaculair opleefde, sterkt het idee dat lichaamsbeweging niet alleen goed is voor de gezondheid, maar ook helpt om het ver- ouderingsproces om te keren. Reden te meer om niet stil te blijven zitten naarmate u ouder wordt. Met de juiste medische begeleiding lijkt sport dus wel degelijk het beste middel tegen veroudering dat er bestaat.

DE AUTEUR IS ARTS EN HOOFDREDACTEUR VAN BODYTALK.Marleen.finoulst@bodytalk.be

(*) RESISTANCE EXERCISE REVERSES AGING IN HUMAN SKELETAL MUSCLE. PLOS ONE. 2007; 2: E465, TE VINDEN OP DE SITE www.plosone.org

Door Marleen Finoulst